Creatief met poëzie of vertalingen met een luchtje Kubizek 1 Runsky - een omgekat gedicht Mao [1], [2], [3], [4] Pol Pot? Süleyman Türkmenbaşy [1], [2], [3] Dzjengis Khan Erzsébet Báthory [1] Stalin Kim Il Sung Ho Chi Minh Fidel Castro Ceauceşcu Radovan Karadzic Osama bin Laden Saddam Hussein Khomeini Mussolini How translations differ Indicators of plagiarism |
Bloemen van het kwaad Versie: 12-02-2017 Samenstelling Jaap van den Born & Bart FM Droog december 2016 / februarii 2017 Deze pagina is bijlage bij de artikelenreeks over Bloemen van het kwaad This page is part of Droog - online magazine for dry facts |
Origineel August Kubizek, 1953 | Paul Damen, 2016 | |||
Ungezählte Liebesgedichte verfaßte er für Stefanie. „Hymnus an die Geliebte” hieß eines, das er mir aus dem kleinen, schwarzen Büchlein mit dem flexiblen Einband vorlas. Stefanie ritt als Burgfräulein in dunkelblauem, wallendem Samtkleid auf weißem Zelter über blumenbesäte Wiesen. Das offene Haar fiel ihr wie eine goldene Flut von den Schultern. Ein heller Frühlingshimmel stand darüber. Alles war reines, strahlendes Glück. Noch sehe ich Adolfs in glühender Ekstase verzücktes Gesicht und höre seine Stimme diese Verse sprechen. |
Hymnus an die Geliebte (fragment) Stefanie, dieses wohlgeborene Fräulein, in einem dunkel blauen Abendkleid reitet auf einem weißen Ross über die blühende Aue. Ihr losgelöstes Haar fällt in goldenen Wogen auf ihre Schultern. |
Versie Socialist Publishing, 2008* | Versie Damen, 2016** | |
The Long March A lu shih - October 1935 The Red Army fears not the trials of the March, |
De Lange Mars Het Rode Leger vreest de beproevingen van de Lange Mars niet, |
Versie Socialist Publishing, 2008* | Versie Damen, 2016** | |
Snow To the tune of Chin Yuan Chun - February 1936 |
Sneeuw Typisch noordelijk landschap: duizend li verzegeld in ijs, tienduizend li snijdende sneeuw.
|
Versie Ross Terrill, 2000 | Versie Damen, 2016 | |
Ode to the Plum Blossom Wind and rain escorted Spring's departure, |
Ode aan de winterpruimenbloesem Wind en regen sturen aan op het vertrek van de lente, |
Volkslied van de rode Khmer; auteur onbekend; vertaler onbekend. | Paul Damen | ||
Glorious Seventeenth of April | De Glorieuze Zeventiende April | ||
Dap Prampi Mesa Chokchey - | |||
[ដប់ប្រាំពីរ មេសា ជោគជ័យ) The bright scarlet blood Their blood produced a great anger and the courage Hurrah, hurrah, We are uniting We absolutely guarantee to defend our motherland, Hurrah, hurrah, |
Helder rood bloed klatert over de steden en vlakten van Kampuchea,
ons moederland, het bloed van onze schitterende arbeiders-boeren, het bloed van onze revolutionaire strijders, mannen en vrouwen! Hun bloed bracht onverzoenlijke haat voort, heldhaftige strijd, op de zeventiende april, onder revolutionair banier, bevrijdde hun bloed ons van de slavernij! Hoera, hoera voor de glorieuze zeventiende april! Grandiozer en van groter belang dan het hele Angkor-tijdperk. We zullen een nieuw Kampuchea bouwen, een stralend nieuwe samenleving, democratisch, gelijkwaardig en rechtvaardig, vastberaden op weg, vertrouwend op onze eigen krachten, vastbesloten ons moederland ten koste van alles te verdedigen, ons mooie land, onze schitterende revolutie! Lang leve! Lang leve! Lang leve! het nieuwe Kampuchea, democratisch en roemrijk welvarend! We gaan de rode vlag van de revolutie steeds hoger zwaaien! We zullen ons land opbouwen en een Grote Sprong Voorwaarts maken, een gigantische, glorieuze en wonderbaarlijke Sprong Voorwaarts! |
||
http://research.omicsgroup.org/index.php/Dap_Prampi_Mesa_Chokchey |
Origineel van Süleyman [versie Damen] | 1. vertaling door Halil Inalcik | 2. vertaling door Talât Sait Halman | 3. Onbekende Duitse vertaler | |
Celîs-i halvetim varım habîbim mâh-ı tâbânım Enîsim mahremim varım güzeller şâhı sultânım Hayâtım hâsılım ömrüm şarâb-ı Kevser’im Adn’im Bahârım behcetim rûzum, nigârım verd-i handânım Neşâtım işretim bezmim çerâğım neyyirim şem’im Turunc ü nâr ü nârencim benim şem’-i şebistânım Nebâtım sükkerim gencim cihân içinde bî-rencim Azîzim Yûsuf’um varım gönül Mısr’ındaki hânım Stanbul’um Karaman’ım diyâr-ı milket-i Rûm’um Bedahşân’ım ve Kıpçak’ım ve bağdâ’ım Horasân’ım Saçı varım kaşı yâyım gözü pür-fitne bîmârım Ölürsem boynuna kanım meded hey nâ-Müslümân’ım Kapında çünki meddâhım seni medh iderim dâim Yürek pür-gam gözüm pür-nem Muhibb’îyem ve hoş hâlim |
My intimate companion, my everything, my love, my shining moon, My close, confident friend, my everything, O queen of beauties, my master My life, my support of life, the divine wine giving me eternal life, My springtime, source of all joys, my day, my idol, my smiling rose My enjoyment, my drinking partner, the source of light in my company, my bright star, the light of my night My bitter and sweet orange, my pomegranate, my candle of dark nights The green of my garden, my sweet sugar, my treasure, my love who cares nothing in this world My master of Egypt, my Joseph, my everything, the queen of my heart's realm My Stanbul, my Karaman, my land of the Roman Caesars, My Badahshan, my Kipcak, my Baghdad and Khorasan O my love of black hair with bowlike eyebrows, with languorous perfidious eyes If I die you are my killer, O merciless, infidel woman Since I am a hired eulogist at your gate my work is to praise you all the time, Though my heart is full of grief, my eyes in tears this Muhibbi is happy with his life. |
My very own queen, my everything, my beloved, my bright moon; My intimate companion, my one and all, sovereign of all beauties, my sultan. My life, the gift I own, my be-all, my elixir of Paradise, my Eden, My spring, my joy, my glittering day, my exquisite one who smiles on and on. My sheer delight, my revelry, my feast, my torch, my sunshine, my sun in heaven; My orange, my pomegranate, the flaming candle that lights up my pavilion. My plant, my candy, my treasure who gives no sorrow but the world's purest pleasure; Dearest, my turtledove, my all, the ruler of my heart's Egyptian dominion. My Istanbul, my Karaman, and all the Anatolian lands that are mine; My Bedakhshan and my Kipchak territories, my Baghdad and my Khorasan. My darling with that lovely hair, brows curved like a bow, eyes that ravish: I am ill. If I die, yours is the guilt. Help, I beg you, my love from a different religion. I am at your door to glorify you. Singing your praises, I go on and on: My heart is filled with sorrow, my eyes with tears. I am the Lover—this joy is mine. |
[fragment] Meine Liebste mit dem schwarzen Haar, den wie ein Bogen geschwungenen Augenbrauen, dem betäubenden Blick, der mich krank macht. |
Origineel van Süleyman [versie Damen] | 1. NN. Engelse vertaling | 2. NN. Engelse vertaling | 3. 'vertaling' Damen | |
Celîs-i halvetim varım habîbim mâh-ı tâbânım Enîsim mahremim varım güzeller şâhı sultânım Hayâtım hâsılım ömrüm şarâb-ı Kevser’im Adn’im Bahârım behcetim rûzum, nigârım verd-i handânım Neşâtım işretim bezmim çerâğım neyyirim şem’im Turunc ü nâr ü nârencim benim şem’-i şebistânım Nebâtım sükkerim gencim cihân içinde bî-rencim Azîzim Yûsuf’um varım gönül Mısr’ındaki hânım Stanbul’um Karaman’ım diyâr-ı milket-i Rûm’um Bedahşân’ım ve Kıpçak’ım ve bağdâ’ım Horasân’ım Saçı varım kaşı yâyım gözü pür-fitne bîmârım Ölürsem boynuna kanım meded hey nâ-Müslümân’ım Kapında çünki meddâhım seni medh iderim dâim Yürek pür-gam gözüm pür-nem Muhibb’îyem ve hoş hâlim |
Throne of my lonely niche, my wealth, my love, my moonlight. My most sincere friend, my confidant, my very existence, my Sultan, my one and only love. The most beautiful among the beautiful ... My springtime, my merry faced love, my daytime, my sweetheart, laughing leaf ... My plants, my sweet, my rose, the one only who does not distress me in this room ... My Istanbul, my karaman, the earth of my Anatolia My Badakhshan, my Baghdad and Khorasan My woman of the beautiful hair, my love of the slanted brow, my love of eyes full of misery I'll sing your praises always I, lover of the tormented heart, Muhibbi of the eyes full of tears, I am happy |
My resident of solitude, my everything, my beloved, my shining moon My friend, my privacy, my everything, my shah of beautifuls, my sultan My life, my existance, my lifetime, my wine of youngness, my heaven My spring, my joy, my day, my beloved, my laughing rose. My delight, my wine, my tavern, my lamp, my ligt, my candle My orange and pomegranate and sour orange, my candle of night My plant, my sugar, my treasure, my delicate in world My saint, my Joseph, my everything, my Khan of my heart´s Egypt. My Istanbul, My Karaman, my land of Rum My Bedehşan, my Kıpchak, my Bagdad, my Horosan My long-haired, my bow like eyebrow, my eye full of discord, my patient My blood is on your hands if I die, mercy o my non-Muslim I am a flatterer near your door, I always praise you Heart is full of sorrow, eye is full of tears, I am Muhibbi and I am happy |
Mijn troon in eenzaamheid, mijn al, mijn lief, mijn volle maan, |
____ | Ghostwriterwerk, volgens deze auteurs: Macy Halford. Shadow of the Ruhnama. The New Yorker, 27-04-2010. |
[1] Urgunge Onon (2001) | [2] Paul Damen (2016): | [3] Francis Woodman Cleaves (1982) | [4] C.R. Bawden (2003) | |
____ | ‘Because mother Qo’aqchin hears like a weasel and sees like an ermine, she saved my life. On the dotted tracks, I followed the deer trails. I made a yurt of willow. I climbed Burqan. On Burqan-qaldun, my life was like that of a louse. I managed to flee. My only life was spared. With only one horse I followed the elk trails. I made a yurt of twigs. I climbed Qaldun. On Qaldun-burqan, my life was like that of a swallow. I was protected.’ |
Omdat grootmoeder Hohchin haar gehoor is als een wezel maar kan kijken als een hermelijn, heb ik het vege lijf gered. Alleen, met een enkel met een teugel ingehouden paard volgde ik de hertenpaden, van wilgentakken mijn yurt makend beklom ik de berg Burkhan. Op de goddelijke Burkhan Khaldun was mijn leven nietig als een luis, maar ik slaagde te vluchten! mijn leven reddend met dat ene paard. Alleen ging ik over elandenpaden, van twijgen mijn yurt makend, beklom ik de berg Khaldun! Maar op die Khaldun wist ik te overleven, als een zwaluw was ik beschermd! |
Naar Dzjengis Khan-pagina.
[1]. Urgunge Onon. The Secret History of the Mongols. 2001 https://jigjids.files.wordpress.com/2011/05/the_secret_history_of_the_mongols_the_life_and_times_of_chinggis_khan1.pdf
[2] Paul Damen. Bloemen van het kwaad. Koppernik, Amsterdam, 2016.
[3] Francis Woodman Cleaves. The Secret History of the Mongols. (1982)
http://altaica.ru/SECRET/cleaves_shI.pdf
[4]
C.R. Bawden Mongolian Literature Anthology, Kegan Paul Limited, London 2003.
https://books.google.nl/books?id=RVrYAQAAQBAJ&pg=PA20&lpg=PA20&dq=%E2%80%98
Because+mother+Qo%E2%80%99aqchin+hears+like+a+weasel&source=bl&ots=VVpCkWsKo
9&sig=RTmvVkEx8hP06uBYbY__rGBBKrM&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiyluLAiqLRAhWG
CBoKHfMxAxcQ6AEIGjAA#v=onepage&q=%E2%80%98Because%20mother%20Qo%E2%
80%99aqchin%20hears%20like%20a%20weasel&f=true
back up
Erzsébet Báthory (1560-1614)
Damen: "Tientallen boeken werden aan haar gewijd. De vergelijking met vampieren, Dracula en nog zo wat, ligt voor de hand. In slechts enkele serieuze werken wordt de achtergrond van haar proces toegelicht – sommige wetenschappers plaatsen haar geschiedenis tegen de achtergrond van de religieuze en politieke strijd tussen Hongaren, Habsburgers en het aan de grenzen oprukkende Ottomaanse Rijk. Báthory duikt ook nog op in een vierluik van de Poolse filmer Walerian Borowczyk, Contes Immoraux, met Paloma Picasso als Erzsébet – een nogal pretentieuze prutfilm." Maar welke boeken precies zijn bronnen waren, dát vertelt Damen niet. Terwijl het toch een kleine moeite was te verwijzen naar Countess Dracula: Life and Times of Elisabeth Bathory, the Blood Countess (Bloomsbury Publishing, London, 1997), de alomvattende studie van Tony Thorne (Nederlandse titel: De Bloedgravin, vertaling Marcella Houweling. Luitingh-Sijthoff, 1998). In dit werk worden overigens grote vragen geplaatst bij het hele verhaal - vragen die bij Damen niet aan de orde komen.. [Handtekening van Erzsébet Báthory zoals afgedrukt in Thornes boek] De door Damen in zijn boek opgevoerde Erzsébet Báthory-gedichten zijn géén gedichten, maar toverspreuken, die, volgens Damen, als bewijs tegen haar in een heksenproces door een dominee geproduceerd werden. Deze dominee zou ze opgetekend hebben uit de mond van een hofmeester, die beweerd zou hebben dat Báthory die tekst altijd bij zich had. Tsja, 16de eeuwse verhoorpraktijken, heksenprocessen... Hongarijekenner Jaap Scholten schreef, naar aanleiding van de verschijning van Thornes boek een uitermate gedegen stuk over de bloedgravin-legende voor de Groene Amsterdammer (4 februari 1998)'. Zie: https://www.groene.nl/artikel/de-bloedgravin |
[1] P. Szabó Mária. Én, Báthory Erzsébet. Gigapolisz, 2010. 176p. In-Memoriak-reeks. [Ik, Elizabeth Bathory]. https://www.libri.hu/konyv/en-bathory-erzsebet.html
De vertaaltruc die Damen hier heeft uitgehaald is zéér doorzichtig. Hij heeft een Hongaarse tekst die aan Bathóry - al dan niet terecht - wordt toegeschreven, via Google Translate omgezet naar het Nederlands; en vervolgens verhakt tot gedicht, waarbij hij met een paar woordjes zelf gefröbeld heeft. |
Vreemd is ook dat bij het dankwoord achterin Damens boek geen enkele Stalin- of Georgische taalspecialist bedankt wordt voor de hulp. Terwijl Damen wél claimt rechtstreeks uit het Georgisch vertaald te hebben - een taal die hij niet beheerst. Hij geeft zelfs, op blz. 153 de Sovjet-vertalers een veeg uit de pan, omdat ze bij de overzetting van het Georgisch naar het Russisch uit ideologische overwegingen woorden verkeerd vertaald zouden hebben. Waar Damen deze kennis vandaan haalt? Uit: Robert Service. Stalin. A biography. MacMillan, London, 2004. In dit boek staan meerdere uit het Georgisch naar het Engelse vertaalde gedichten van de Stalin, met commentaar. In Bloemen van het kwaad pretendeert Damen dat zijn commentaar bij die verzen zijn geesteswerk is - quod non. Zijn 'vertalingen' blijken één op één overzettingen vanuit het Engels naar het Nederlands. Overbodig om te zeggen dat Damen in Bloemen van het kwaad met geen woord rept over de Stalinbiografie van Robert Service. |
Origineel (volgens Damen) | Russische (Sovjet) vertaling | Nederlandse vertaling van Damen | Engelse vertaling Robert Service, 2004 | Engelse vertaling [1] | Engelse vertaling [2] | Engelse vertaling [3] | |
(Volgens Damen) | Geciteerd door Suzanne Merkelson | Door Shubhra Nagalia | |||||
დილა ვარდს გაეფურჩქნა კოკორი, გადაჰხვეოდა იასა, ზამბახსაც გაჰღვიძებოდა და თავს უხრიდა ნიავსა. ტოროლა მაღლა ღრუბლებში წკრიალ-წკრიალით ჰგალობდა, ბულბულიც, გრძნობით აღვსილი, ნაზის ხმით ამას ამბობდა: ,,,აჰყვავდი ტურფა ქვეყანავ, ილხინე, ივერთ მხარეო, და შენც, ქართველო, სწავლითა სამშობლო გაახარეო!“ |
Утро Раскрылся розовый бутон, Прильнул к фиалке голубой, И, легким ветром пробужден, Склонился ландыш над травой. Пел жаворонок в синеве, Взлетая выше облаков, И сладкозвучный соловей Пел детям песню из кустов: Цвети, о Грузия моя! Пусть мир царит в родном краю! А вы учебою, друзья, Прославьте Родину свою!” |
Ochtend Een rozenknopje gaf zich bloot, reikte ver naar ’t violet, en de lelie, wakker door een bries, boog naar het gras, koket. De leeuwerik ging hoog in ’t blauw tsjilpend met hymnen los, terwijl de nachtegaal honingdauw zacht zong vanuit het bos: ‘Floreer, mijn prachtig Georgisch land, Iverië, groei en gedij, leer, Georgiërs, en daarmee plant daar roem voor ’t moederland bij!’ |
[beginfragment] The pinkish bud has opened, Rushing to the pale-blue violet And, stirred by a light breeze, The lily of the valley has bent over the grass. (...) |
MorningThe bud has blossomed; now the rose The lark, signing its chirping hymn, “Break forth in bloom, Iberian land! Iveria, no. 280 (1895) |
Morning The lark has sung in the dark blue, Flower, oh my Georgia! |
Morning The lark sang in the blue sky Blossom my Georgia! |
|
Engelse vertaling Robert Service, 2004 | Engelse vertaling [1] | Engelse vertaling [4] Donald Rayfield | |||||
მთვარეს იარე დაუღალავად, თავი ნუ ჩაგიკიდია, გაჰფანტე ნისლი ღრუბლების, უფლის განგება დიდია. ნაზად შესცინე ქვეყანას შენ ფეხ-ქვეშ გადაჭიმულსა; მყინვარს დამღერე ნანინა, ზეციდან გადმოკიდულსა. კარგად იცოდე, რომ ერთხელ ძირს დაცემული, ჩაგრული კვლავ აღემართვის მთას წმინდას, იმედით აღტაცებული. მაშ, ტურფავ, წინანდებურად ღრუბლებში გაიკაშკაშე, ლურჯ კამარაზე საამოდ სხივები შეათამაშე. მეც გადავიხსნი საკინძეს და მკერდს მოგიშვერ მთვარესა, ხელ-განპყრობილი თაყვანს-გცემ ქვეყნად შუქ-მომფინარესა! |
Луне Плыви, как прежде, неустанно Над скрытой тучами землей, Своим серебряным сияньем Развей тумана мрак густой. К земле, раскинувшейся сонно, С улыбкой нежною склонись, Пой колыбельную Казбеку, Чьи льды к тебе стремятся ввысь. Но твердо знай, кто был однажды Повергнут в прах и угнетен, Еще сравняется с Мтацминдой, Своей надеждой окрылен. Сияй на темном небосводе, Лучами бледными играй И, как бывало, ровным светом Ты озари мне отчий край. Я грудь свою тебе раскрою, Навстречу руку протяну И снова с трепетом душевным Увижу светлую луну. |
Maan Maan, beweeg onvermoeibaar door, hang nooit je hoofd uit het lood, blaas de flarden van mist om je heen weg, Gods voorzienigheid is waarlijk groot. Naar de aarde die zich slaperig uitrekt zend daar teder een lach van jezelf; zing slaapliedjes voor het koude gebergte dat hangt aan het hemelgewelf. En weet wel zeker dat eenmaal de geslagene en vernederde weer leeft en opnieuw de heilige berg beklimt als de hoop hem weer vleugels geeft. Blijf stralen, schitterende maan, door de wolken zoals je al deed, en strooi door het blauw firmament je heerlijke stralen als kleed. Zelfs ik ruk de knoop van mijn hemd los, borst bloot op de maan gericht, en eerbiedig de handen gestrekt, aanbid haar die de wereld verlicht! |
To The Moon Move on tirelessly-- Send your gentle smile to the land Be sure that some day Keep shining, beautiful one And I, too, will unbutton my collar |
To the MoonSail on, as tirelessly as ever, With languor, bend your lovely neck, But know for certain, he who had Shine on, up in the darkened sky, I’ll bare my breast to you, extend Iveria, No. 123 (1895) |
To the Moon by Soselo Move tirelessly Do not hang your head Scatter the mist of the clouds The Lord's Providence is great. Gently smile at the earth Stretched out beneath you; Sing a lullaby to the glacier Strung down from the heavens. Know for certain that once Struck down to the ground, an oppressed man Strives again to reach the pure mountain, When exalted by hope. So, lovely moon, as before Glimmer through the clouds; Pleasantly in the azure vault Make your beams play. But I shall undo my vest And thrust out my chest to the moon, With outstretched arms, I shall revere The spreader of light upon the earth! |
To the Moon (1) Swim untiring, as before Over storm hidden earth Blow away the thick storm of gloom With your silver radiance. To the earth unfolded sleepily But know it well, one who was once Sitting in the dark heart of the sky I will open my heart to you |
|
Engelse vertaling [1] | Engelse vertaling [3] | ||||||
შხამით აღსავსე ფიალა ამ ქვეყნად იგი, ვით ლანდი, კარის-კარ დაწრიალებდა; ხელთ ეპყრა მუხის ფანდური, ხმა ტკბილად აწკრიალებდა; მის საოცნებო ჰანგებში; ვითარცა სხივი მზიური, ისმოდა თვითონ სიმართლე და სიყვარული ციური, ბევრს აუძგერა იმა ხმამ გული, ქვად გადაქცეული; ბევრს გაუნათლა გონება, ბნელ-უკუნეთად ქცეული. მაგრამ, დიდების მაგიერ, სად ჩანგმა გაიწკრიალა, განდევნილს ბრბომ იქ დაუდგა შხამით აღვსილი ფიალა... და უთხრეს: ,,,შესვი, წყეულო, ეგ არის შენი ხვედრიო! შენი არ გვინდა სიმართლე, არც ეგ ციური ხმებიო!“ |
(-) Ходил он от дома к дому, Стучась у чужих дверей, Со старым дубовым пандури, С нехитрою песней своей. А в песне его, а в песне – Как солнечный блеск чиста, Звучала великая правда, Возвышенная мечта. Сердца, превращенные в камень, Заставить биться сумел, У многих будил он разум, Дремавший в глубокой тьме. Но вместо величья славы Люди его земли Отверженному отраву В чаше преподнесли. Сказали ему: “Проклятый, Пей, осуши до дна... И песня твоя чужда нам, И правда твоя не нужна!” |
Een fles vol vergif Hij zwerft door het land als een schaduw, van vreemde tot vreemde deur, rond in zijn handen de eiken panduri-luit en teder klinkt uit zijn mond; in zijn dromerige geluid als de stralen van de zon hoor je werkelijk waarheid en waar hemelse liefde begon. Vele harten, ooit koud en versteend, liet hij weer kloppen, spontaan en menig verblinde, koude geest wekte hij uit het donker vandaan. Maar in plaats ervan dat men hem dankte voor zijn lieflijke luit en geluid droeg men bij deze kluizenaar een fles vol vergif naar hem uit... En hij kreeg te horen: ‘Drink, verdoemde om zo je lot te ondergaan. Wij willen jouw waarheid niet horen en jouw hemelse stem mag vergaan!’ |
(-) But in his song, his song— Hearts that had turned to stone But instead of the laurels he’d earned, They told him: “Damned one, you must Iveria, no. 218 (1895) |
(-) And in his song, in his song The hearts that turned into stone But instead of bestowing on him glory They told him "Damn you! |
[a]. Robert Service. Stalin. A biography. MacMillan, London, 2004. Herdruk bij Pan, London, 2005. 715p. [24] p. pl.
Hierin staan Engelse vertalingen van Stalins Georgische gedichten. Eén van die vertalingen is compleet (To the Moon) en de eerste vier regels van een ander (Morning) zijn online te traceren.
Bij Andrew Gray. More unusual poetry. Live journal, 12-02-2005.
Die twee teksten, die als twee druppels water lijken op de Nederlandse Stalin-vertalingen van Damen, zijn evenwel 12 jaar ouder dan Damens boek.
http://shimgray.livejournal.com/48100.html
[1]. [Engelse vertaling [1]. Translated from the Georgian and Russian by Vlad Osso. Vlas Osso is a poet, translator, and journalist of Russian origin. He is a member of the art collective Volna.MOLOSSUS, 2012. http://molossusexperiment.tumblr.com/fall1/stalin
[2] Suzanne Merkelson. Bad Politics, Worse Prose. FP Foreign Policy. 08-04-2011. "Before Joseph Stalin was known for murdering millions of his own people, the Soviet dictator was a locally famous Georgian poet who wrote flowery odes to nature and working-class heroes. Young Ioseb Dzhugashvili's work was considered good enough to be included in prestigious literary journals of the time and Georgian anthologies. According to Simon Sebag Montefiore's Young Stalin, the dictator's poems became minor Georgian classics even before he took power -- some were even unwittingly memorized by schoolchildren all the way up through the 1970s (Stalin typically published anonymously). His rhapsodic invocations of Georgia's rolling lush landscape, as in the poem "Morning," were beloved by nationalists and read as a rebuff to czarist repression.
Stalin's poetry was fairly standard for early 19th century romantic poetry, as biographer Robert Service notes in Stalin: A Biography, if a little juvenile. "It wasn't very original," Service says. "I don't think it's very good, personally. It's very conventional, the imagery is very standardized and rather self-indulgent.… He's not one of the great poets."
Stalin largely gave up writing his own poetry after he took power, but he pursued his love of verse in other ways: In the 1940s, he translated and edited Georgian poetry into Russian, memorized poems by Nikolai Nekrasov and Alexander Pushkin, read translations of Goethe and Shakespeare, and could apparently recite Walt Whitman's work from memory. Supposedly, when Nobel Prize-winning poet and novelist Boris Pasternak was on a list of execution targets, Stalin said, "Leave that cloud-dweller in peace." "He had really romantic yearnings," says Service.
Stalin's poetry is not widely read today, a notable exception being among talented Georgian parrots."
http://web.archive.org/web/20130521064215/http://www.foreignpolicy.com/articles/2011/04/08/bad_politics_worse_prose?page=0,3
[3]. [Engelse vertaling [3]. Lev Kotyukov. The Forgotten Poet: Joseph Dzhugashvili. I.V. Stalin, Izbrannye sochineniya v 3-kh tomakh, Tom I, Izdatelstvo gazety ‘Patriot’, Moscow, 1999, pp. 1-4. Translated from the Russian by Shubhra Nagalia
[4]. [Engelse vertaling [4]. Donald Rayfield. The Saturday Poem. Books. The Guardian, 19-05-2007. https://www.theguardian.com/books/2007/may/19/featuresreviews.guardianreview34
back up
Noord Korea
Origineel (bij Damen) | Engelse versie [1] | Damens versie | |
___ | 白头山顶正日峰 小白水河碧溪流 光明星诞五十周 皆赞文武忠孝备 万民称颂齐同心 欢呼声高震天地 |
Jong Il Peak soars high above Mt. Paektu, Where the limpid Sobaek meanders. Can it be the Shining Star's fiftieth birthday already? Admired by all for his power of pen and sword Combined with his loyal and filial mind, And unanimous praise and cheers shake heaven and earth. |
Hoog torent de Jong Il-piek uit boven de Paektuberg, waar helder water door de Sobaekbergen meandert. Is de Schitterende Ster al vijftig jaar in leven? Heel het volk bewondert zijn krachtige pen en zwaard, en zijn verstand, een trouwe zoon waard: lof en gejuich doen hemel en aarde beven. |
[1] Kim Il Sung. Poem Dedicated to Comrade Kim Jong Il on His 50th
Birthday. February 16, 1992
http://www.korea-dpr.com/lib/9006.pdf
back up
Ho Chi Minh - naar Ho Chi Minh-pagina
Origineel (volgens Damen) | Engelse vertaling Aileen Palmer (1962) | Nederlandse 'vertaling' Damen, 2016 | ||
(51)
路 上 脛 臂 雖 然 被 緊 綁 滿 山 鳥 語 與 花 香 自 由 覽 賞 無 人 禁 賴 此 征 途 減 寂 涼 |
On the Road Although they have tightly bound my arms and legs, All over the mountain I hear the songs of birds, And the forest is filled with the perfume of spring-flowers. Who can prevent me from freely enjoying these. Which take from the long journey a little of its loneliness? |
Op weg Mijn armen en benen vastgebonden maar in de heuvels zingen vogels en bloeien bloemen. Wie verbiedt dat ik geniet van geur en geluid als dat de lange reis minder eenzaam maakt? |
||
(54)
往 南 寧 鐵 繩 硬 替 麻 繩 軟 步 步 叮 噹 環 珮 聲 雖 是 嫌 疑 間 諜 犯 儀 容 卻 像 舊 公 卿 |
On the Way to Nanning The supple rope has now been replaced with iron fetters. At every step they jingle as though I wore jade rings. In spite of being a prisoner, accused of being a spy, I move with all the dignity of an ancient government official! |
Op weg naar Nanning Het soepele touw is vervangen door ijzeren boeien, bij elke stap rinkelend als jaden armbanden. Hoewel vastgezet, verdacht van spionage, schrijd ik waardig als een oude mandarijn! |
||
___ | ||||
(132)
看千家詩有感 古 詩 偏 愛 天 然 美 山 水 煙 花 雪 月 風 現 代 詩 中 應 有 鐵 詩 家 也 要 會 衝 鋒 |
On Reading ‘Anthology of a Thousand Poets’ The ancients used to like to sing about natural beauty: Snow and flowers, moon and wind, mists, mountains and rivers. Today we should make poems including iron and steel, And the poet also should know to lead an attack. |
Een verzameling van duizend dichters lezend De oude liefdesdichters bezongen de mooie natuur: Bergen, sneeuw, wind, bloemen, stroompjes, mist. Maar moderne poëzie moet van staal zijn en dichters moeten weten hoe je aanvalt. |
||
Kenneth Rexroth [2] | ||||
(135)
新 出 獄 學 登 山 雲 擁 重 山 山 擁 雲 江 心 如 鏡 淨 無 塵 徘 徊 獨 步 西 峰 嶺 遙 望 南 天 憶 故 人 |
After Prison a Walk in the Mountains The clouds embrace the peaks, the peaks embrace the clouds, The river below shines like a mirror, spotless and clean. On the crest of the Western Mountains, my heart stirs as I wander Looking towards the Southern sky and dreaming of old friends. |
Even de gevangenis uit, in de bergen Wolken omhelzen bergen, bergen omklemmen wolken. Beneden stroomt de rivier als een niet dof te krijgen spiegel. Alleen, met bonzend hart, loop ik over de Westelijke Bergrug, staar naar het zuiden, en denk aan mijn vrienden. |
Free, I Walk On The Mountain And Enjoy The View Far below a river gleams, Alone, with beating heart, And gaze far off towards the South |
|
___ | Bronnen: Ho Chi Minh. Prison Diary. Translated by Aileen Palmer. Foreign Languages Publishing House, 1966. 3rd edition (1ste druk 1962); vaak herdrukt. Recensie + aantal van haar vertalingen in: NN. Ho Chi Minh: From 'Prison Diary''. The Vietnamese leader is also a poet. The Nation, New York, 06-05-1968 https://www.thenation.com/article/ho-chi-minh-prison-diary/ [2] Ho Chi Minh. Famous poems. Translated by Kenneth Rexroth. Allpoetry.com. [S.a.]. https://allpoetry.com/Ho-Chi-Minh |
back up
Fidel Castro
___ | De 'gedichten' van Fidel Castro die Paul Damen in zijn boek afdrukt zijn géén gedichten. Uit de originele publicaties (in Cubaanse kranten) blijkt dat het om bespiegelingen in beschrijvend proza gaat. Damen heeft van deze prozateksten gedichten gemaakt, door een aantal harde regelafbrekingen aan te brengen. Hetzelfde procédé (een prozatekst tot gedicht hakken) paste hij ook toe bij Kubizeks herinneringen aan Hitler en bij de tekst die is toeschreven aan Erzsébet Báthory. |
___ | Damen, over deze overduidelijke nongedichten (op blz. 320): "De laatste serie, van Castro, is hoogst merkwaardig. Partijblad Granma presenteerde deze stukjes als 'haiku's'." We hebben de originele stukken in de Cubaanse kranten gezien, en nee: de teksten worden beslist niet als haiku's gepresenteerd - het is het zoveelste verzinsel van Damen. Vóór deze vier Castro-teksten plaatste hij nog twee andere teksten, ook weer in dichtvorm. De tweede tekst is oorspronkelijk een bespiegeling, de eerste een brief. In de inleiding schrijft hij daarover: "Het eerste hier vertaalde stuk staat op talloze websites van Fidel als gedicht, maar is een fragment uit een dichterlijke brief van Fidel van 31 januari 1954 aan zijn minnares Natalia ‘Naty’ Revuelta." Het is dus géén gedicht, maar een tekst in beschrijvend proza, door Damen wederom in stukken gehalt tot gedicht. En hoewel hij weet dat het géén gedicht is, beschrijft hij het in de inleiding tóch weer als: "Het eerste hier opgenomen gedicht." Tsja. |
Origineel | 'Originele' versie Damen | ||
[1] Fragment uit brief]
(...) La alegría de una carta no consiste solo en su contenido cuando uno est preso, sino también en la llegada de un sobrecito conocido que se espera con cariño e impaciencia. Todas las tuyas son siempre amenas, interesantes y gratas; placenteras incansablemente. Sus formas son variadas como esas estrellitas que parecen brillar con luz distinta cada día. Pero si un mismo p rrafo escribieras cien veces me gustaría igual la última que la primera. Mira, ya que hablé de estrellas: en qué se diferencia un rayo de luz de otro rayo de luz? En nada. Y, sin embargo, es siempre un color distinto el que hay en ellos. Un beso es igual a otro beso, pero los amantes no se cansan nunca. Hay frases que son besos. Hay una miel que jam s empalaga. Ese es el secreto de tus cartas. (...) |
La alegría de una carta La alegría de una carta no consiste solo en su contenido cuando uno está preso, sino también en la llegada de un sobrecito conocido que se espera con cariño e impaciencia. Todas las tuyas son siempre amenas, interesantes y gratas; placenteras incansablemente. Sus formas son variadas como esas estrellitas que parecen brillar con luz distinta cada día. Pero si un mismo párrafo escribieras cien veces me gustaría igual la última que la primera. Mira, ya que hablé de estrellas: en qué se diferencia un rayo de luz de otro rayo de luz? En nada. Y, sin embargo, es siempre un color distinto el que hay en ellos. Un beso es igual a otro beso, pero los amantes no se cansan nunca. Hay frases que son besos. Hay una miel que jamás empalaga. Ese es el secreto de tus cartas. |
||
___ | [2] Conductas que no se olvidan 11 de Junio del 2012 16:10:30 CDT El alemán más revolucionario que he conocido fue Erich Honecker. Cada hombre vive su época. La actual es infinitamente cambiante, si se compara con cualquier otra anterior. Me correspondió el privilegio de observar su conducta cuando este pagaba amargamente la deuda contraída por aquel que vendió su alma al diablo por unas pocas líneas de Vodka. Guardo hacia Honecker el sentimiento más profundo de solidaridad. |
Conductas que no se olvidan 11 junio 2012 El alemán más revolucionario que he conocido fue Erich Honecker. Cada hombre vive su época. La actual es infinitamente cambiante, si se compara con cualquier otra anterior. Me correspondió el privilegio de observar su conducta cuando este pagaba amargamente la deuda contraída por aquel que vendió su alma al diablo por unas pocas líneas de Vodka. Guardo hacia Honecker el sentimiento más profundo de solidaridad. |
|
[3] Deng Xiaoping Presumía de hombre sabio y, sin duda, lo era. Pero incurrió en un pequeño error.«Hay que castigar a Cuba», dijo un día. Nuestro país nunca pronunció siquiera su nombre. Fue una ofensa absolutamente gratuita. Junio 14 de 2012 |
Deng Xiaoping 14 junio 2012 Presumía de hombre sabio y, sin duda, lo era. Pero incurrió en un pequeño error. “Hay que castigar a Cuba”, dijo un día. Nuestro país nunca pronunció siquiera su nombre. Fue una ofensa absolutamente gratuita. |
||
[4] Lo inimaginable Los Yogas hacen cosas con el cuerpo humano que escapan a nuestra imaginación. Están allí, ante nuestros ojos, a través de imágenes que llegan instantáneamente desde enormes distancias, a través de Pasaje a lo Desconocido. |
Lo inimaginable 18 junio 2012 Los Yogas hacen cosas con el cuerpo humano que escapan a nuestra imaginación. Están allí, ante nuestros ojos, a través de imágenes que llegan instantáneamente desde enormes distancias, a través de Pasaje a lo Desconocido. |
||
[5] El universo y su expansión
Respeto todas las religiones aunque no las comparta. Los seres humanos buscan una explicación a su existencia, desde los más ignorantes hasta los más sabios. La ciencia busca constantemente explicaciones de las leyes que rigen el universo. En estos instantes lo ven en momento de expansión, iniciado hace alrededor de 13 700 millones de años. |
El universo y su expansión 19 junio 2012 Respeto todas las religiones aunque no las comparta. Los seres humanos buscan una explicación a su existencia, desde los más ignorantes hasta los más sabios. La ciencia busca constantemente explicaciones de las leyes que rigen el universo. En estos instantes lo ven en momento de expansión, iniciado hace alrededor de 13.700 millones de años. |
___ | Bron foto: Vanguardia, Villa Clara, Cuba, 14-06-2012. [1] Fidel Castro. Cartas del Castro. Cartas de Amor. parte II, Isla de Pinos. Enero 5 de 1954. El Tiempo, 02-03-1997. http://www.eltiempo.com/archivo/documento/MAM-549991 [2] Inleiding: Conductas que no se olvidan. El líder de la Revolución Cubana se refiere al alemán Erich Honecker, hacia quien guarda «el sentimiento más profundo de solidaridad» [Vrij vertaald: Gedrag dat ik niet vergeet. De leider van de Cubaanse revolutie herdenkt de Duitse Erich Honecker, aan wie hij de "de diepste gevoelens van solidariteit" bewaart]. Juventud Rebelde [Cubaans dagblad], Havana, Cuba, 11-06-2012. http://www.juventudrebelde.cu/especiales/fidel-castro/reflexiones/2012-06-11/conductas-que-no-se-olvidan/ [3] Fidel Castro. Deng Xiaopoing. Reflexiones de Fidel. Vanguardia, Villa Clara, Cuba, [14-06-2012]. http://www.vanguardia.cu/reflexiones-de-fidel/30-deng-xiaoping [4] Fidel Castro. Lo inimaginable. Granma. Órgano Oficial del Comité Cental del Partido Comunista de Cuba.18-06-2012. http://www.granma.cu/reflexiones-fidel/2012-06-18/lo-inimaginable [5] Fidel Castro. Deng Xiaopoing. Reflexiones de Fidel. Vanguardia, Villa Clara, Cuba, [19-06-2012]. http://www.vanguardia.cu/reflexiones-de-fidel/37-el-universo-y-su-expansion |
back up
Ceauceşcu
Spotkwatrijn op Ceauceşcu door Adrian Paunescu. Door Damen geciteerd op blz. 340.
Origineel | Engelse vertaling (a) 2005 | Nederlandse 'vertaling' Damen, 2016 | Engelse vertaling (b) Constantin Roman |
Ca toti Boierii mintii intr-un cor Te-am laudat, Iubit Conducător Si-ncovaindu-ma adanc din sale Te-am lins profund, Marite Nicolae. |
Like the entire noble gentry ("all boyars") lied in a choir I praised you, beloved leader And bending myself deep down to you I licked you profoundly, Great Nicolae. |
Zoals alle bojaren logen in koor, zo prees ik u, geliefde Conducător, En terwijl ik diep door de knieën ga, likte ik uw reet diep, Grote Nicola. |
Like all the moral dwarfs, I praised in vain The ever greatest Clown - The Leader, born-again. And bending half-way down, I kissed his ass… May long you live, Beloved Nicholas! |
Bron Engelse vertalingen: Ceaucescu.org, 2000-2005.
http://www.ceausescu.org/ceausescu_texts/paunescus_poem_in_memoriam.html
Zie ook: hoe Paul Damen 'zelfstandig' tot Nederlandse vertalingen uit het Roemeens kwam.
Radovan Karadzic
___ | De eerste 'vertaling' van Damen lijkt op het eerste oog eigen werk - maar in tweede couplet wordt duidelijk wat de brontekst van Damens bewerking was: de BBC-vertaling uit 2005. In de andere gedichten zijn de overeenkomsten nog veel duidelijker te zien. |
Origineel (volgens Damen) | Engelse vertaling BBC, 2005 (b) | Nederlandse 'vertaling' Damen, 2016 | |
___ | |||
Сарајево Ја чујем како несрећа заиста корача претворена у бубу – кад дође час: смрвиће бубу ко што трошног певача мрви тишина и претвара га у глас. Изгара град као тамјана грумен, у томе диму и наша свест вијуга. Клизе градом празна одела. Румен мре камен, узидан у куће. Куга! Спокој. Чета оклопних топола у себи маршира увид. Агресор ваздух по нашим душама кола и час си човек а час ваздушни створ. Ја знам да је све ово припрема јаука: шта спрема црни метал у гаражи? Гле – како страх претворен у паука по своме компјутеру одговор тражи. |
SARAJEVO The town burns like a piece of incense Calm. The army of armed poplar tree I know that all of these are the preparations of the scream: |
Sarajevo Ik hoor hoe onheil echt marcheert en dan een tor wordt – tot de tijd hem plet, als zanger uitrangeert, zijn stilte breekt, zijn stem bevrijdt. De stad brandt als een wierookvat, in geest meandert rook, gestrest. Leeg glijden pakken door de stad. Rood sterft de steen in huis. De pest! Rust. Pantsermars van populieren stormt inzicht in. Agressorlucht bestormt de ziel. Soms zijn we dieren van lucht, dan weer in mens gevlucht. Ik weet, dit wordt het grote huilen: wat brengt garage’s zwartmetaal? Zie – angsten tot een spin verzuilen die zoekt naar antwoord, digitaal. |
|
Engelse vertaling vóór 2005 (a) | |||
Збогом, атентатори Збогом, атентатори, аорте господe Тако ће, изгледа, прскати без мене. И последњу шансу да се окрвавим Ја пуштам да оде. На прастаре јавке све се чешће јавим, И надгледам како планине зелене. Збогом, атентатори, долази ми ретка Мис(a)о о постању. О познању неба. А крв, реч ружна, пргава и прека, Љути Милутина, уснулога претка, Благог и у смрти, ко у доба поста. диже се из гроба, ко из прапочетка, Наивна и проста, Његова љубав прем потоцима И корици хлеба, Што му беху доста. Његов бри`жи поглед према потоцима, према небесима, неначтим, целим, Захвата и мене. Ја ваше лудило не могу да делим! Изгубљена браћо, то нас време проба. У главаре света пуцајте без мене! Сулуди другари. Гавранови века. Свет је на путељку, без снаге и вере, Без мете и метка. У ваздуху је распадање доба, У пометенију ђаволи се жене. Ја разбирам спутње, страхујем без мере За светлост неба и за лета ретка. Збогом, атентатори, срушена је међа Међу световима И узалуд бруји, место срца, стршљен. Историја нам је окренула леђа. У шта да се пуца? Ко октопод, доба крије главни пршљен, И ближи се зима С белим сметовима. |
(-) Goodbye Assassins, it seems from now on The gentlefolks' aortas will gush without me. The last chance to get stained with blood I let go by. Ever more often I answer ancient calls And watch the mountains turn green. Goodbye, assassins, a rare thought of genesis enters my mind. Of knowing the heaven. And blood, that ugly word, violent and dark, Angers Milutin, the ancestor asleep, gentle even in death, as if in times of fasting. From the grave, as if from the primeval beginning, Innocent and simple, His love rises toward streams, A piece of bread, Which sufficed him. His thoughtful gaze at the streams, The heavens, unbroken, total, Takes in me as well. I cannot share your madness! Lost brothers, time puts us to the proof. Shoot the heads of the world without me! Insane mates. The century's ravens. The world travels a narrow path, Without strength or belief, a target or a bullet. The papers ooze the age lymph; Confused the devils get married. I detect forebodings, fear excessively For the heavens' light and the rare summers. Goodbye, assassins, the boundaries between The worlds are trampled Instead of the heart, a hornet drones in vain. History turned its back on us. What should one shoot at? Like an octopus, the age hides its vertebra, And the winter approaches With white drifts. |
Vaarwel, moordenaars Vaarwel, moordenaars, de aorta’s van de adel zullen, denk ik, ook wel zonder mij spatten. De laatste kans op doordrenking met bloed, ik laat het lopen. Des te meer geef ik toe aan oeroude kreten en hou in de gaten hoe de bergen weer groen worden. Tot ziens, moordenaars, mij valt zeldzaam in een idee van nieuwgeboorte, het kennen van de hemel. Dat bloed, vreselijk woord, gewelddadig en donker, Milutin kwaad maakt, de slapende voorvader, zelfs nog edel in dood, als in tijden van vasten. Uit het graf, als in het eerste begin, naïef en eenvoudig, komt zijn liefde overeind voor stromen en de korst van een brood, was afdoende voor hem. Zijn bedachtzame blik naar de beken, hoog in de hemel, intact en totaal neemt mij ook voor hem in. In uw gekte ga ik niet mee! Verloren broeders, de tijd neemt je de maat op. Schiet de heersers van de wereld maar zonder mij af! Geschifte gezellen. Raven van de eeuw. De wereld bereist een smal pad, zonder kracht of geloof, een doel of een kogel. In de lucht hangt vervaltijd, verwarde duivels trouwen met vrouwen. Ik voorzie de tekenen, vrees zonder weerga voor het licht van de hemel en zeldzame zomers. Tot ziens, moordenaars, met voeten getreden zijn de grenzen tussen werelden en vergeefs gonst een horzel in plaats van het hart. De geschiedenis keerde haar rug toe. Op wat valt dan nog te schieten? Als een octopus zijn tijd, ruggenwervel, binnenhoudt en de winter nabij komt |
|
Engelse vertaling BBC, 2005 (b) | |||
Лудо Копље Одмери своје кораке свој замах руке то копље што шаљеш лудо је што чекају пуни безимља и безимља Нешто попут језе грезди се у теби то копље та испружена рука сија у твојој мисли ти осећаш тај убитачни метал њерово присуство ти не мислиш о њему и оно што је још увек метал мислиш о њему и напушта те као надметал као метал што живи што није метал а та разллика је довољан разпог да постане ниска догаћаја Оно пределе невићене на својy витку змијолику кичму ниже оно се мења и при том блиста прети ли или светлуца ради лепоте заљубљено у оштрицу која је сама за себе Доведено до лидила мислећи о својој намени постаје херој као пред понором пред неповратом једилим што му остаје Кликтаво с времена на време а успут сморено и рањиво оно се увек враћа теби напуштеном порушено новим сазнањем Одмери своје кораке свој замах руке то копље што шаљеш лудо је предели што чекају пуни безимља и безимља |
MAD SPEAR Something like a chill is nesting within you You think of it and it leaves you as super metal It sets landscapes unseen to its serpent-like spine Brought to madness thinking about its purpose |
Gekke speer Meet je stappen, volg de draai van je hand naar de speer, die gek is te gooien ze wachten erop zonder namen of reden. Een soort koude angst nestelt zich in je die gestrekte hand gloeit nog na in je geest je voelt het dodelijke metaal, dat het aanwezig is je denkt er niet aan, toch blijft het metaal en denk je er wel aan, verlaat het je als supermetaal als metaal dat leeft maar geen metaal is en het verschil is genoeg voor een reeks incidenten. Het maakt ongezien landschappen tot reptielachtige ruggengraat het verandert en gloeit terwijl het dat doet bedreigt het alleen maar of glittert het uit schoonheid vol liefde voor het mes dat het zelf is? Gek gemaakt door doeldenken, wordt het een held voor het gat, niet omkeerbaar dat blijft. Van tijd tot tijd trillend maar verveeld ook en kwetsbaar keert het altijd terug naar je verlaten zelf kapot van nieuwe kennis van zaken. Meet je stappen, volg de draai van je hand naar de speer, die gek is te gooien, een landschap dat wacht zonder namen of reden. |
|
___ | (a) Richard Jackson, One Word Against Another: Political Poetry in the Former Eastern. UT Chattanooga. Block, http://web.archive.org/web/20080620225209/http://www.utc.edu/Academic/English/pm/polpoet.htm Geciteerd in: Jay Surdukowski. Is Poetry a War Crime? Reckoning for Radovan Kardzic the Poet-Warrior. Michigan Journal of International Law. Volume 26, Issue 2. University of Michigan Law School, 2005. http://repository.law.umich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1232&context=mjil (b) Excerpts. Karadzic's poems. [Translated by ? ]. BBC News, London, 18-10-2005. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4353554.stm |
Origineel (volgens Damen) | Engelse versie - vertaling UC Davis?, 2008 [a] | Damens 'vertaling', 2016 | |
____ | (-) A youth, who plunges into the smoke of war, smiling |
(-) Morgen, William, zult u ontdekken; welke jongeman tegenover uw broeders zal staan, die zijn misleid door hun leiders. Een jongeman, die in de rook van de oorlog ondergedompeld, bleef glimlachen; hij ging door op wat hem inviel, de bladen van lansen rood kleurend, Moge God mijn oog niet afhalen van de meest eminente mensen, als ze zouden vallen, moeten Djinns uitrijden, En leeuwen van de jungle, wier enige hoektanden; hun lansen en korte Indische zwaarden zijn Terwijl de hengst mijn getuige is dat ik hen inhoud, is mijn steken als de vuursintels die vlammend exploderen. Op de dag dat de hengsten uitrijden, zullen de strijdkreten mij bevestigen; net zoals steken, slaan, pennen en boeken. |
|
[b] | |||
In Aden, the young man stood up for holy war and destroyed a destroyer feared by the powerful, Your brothers in the East prepared their mounts, and Kabul has prepared itself,
|
In Aden werden jongemannen ingezet voor de strijd; daar verwoestten ze het schip van onrecht zo grondig jullie broeders in het oosten hebben de paarden gezadeld; en ook Kaboel staat klaar en hun edele strijdkamelen zijn rank. dat zelfs de mensen die normaal geweld plegen, er bang van waren; het jaagt jou vrees aan als het voor anker ligt en het de open zee opgaat, het splijt, terwijl ze hun strijdkamelen begeleiden en aansporen, de hoge golven; geflankeerd door arrogantie, domheid, onervarenheid en namaakkracht, snel op haar natuurlijke dood varend; zich omringend met leugenachtige verbeelding tot het ten onder gaat, en haar wacht een bootje waarmee de golven spelen, dat met de golven komt en daarna weer in het licht verschijnt, |
____ | [a] Carolyn Kellogg. Jacket Copy. Osama bin Laden, poet. Los Angeles Times, 25-09-2008. http://latimesblogs.latimes.com/jacketcopy/2008/09/osama-bin-laden.html [b] Tracy Connnor and Post Wires. Bin Laden: Cole poetic justice. New York post, 02-03-2001. Bron: 'a Saudi newspaper'. http://nypost.com/2001/03/02/bin-laden-cole-poetic-justice/ |
____ | Saddam Hussein Paul Damen: "Medio maart 2003, bij het begin van de Amerikaanse inval, vuurde Saddam in een televisiespeech zijn troepen aan met een gedicht, hier als eerste vertaald." Damen bedoelt hier dat het de eerst getoonde Saddam-vertaling in zijn boek is. Of het ook echt van Saddam stamt? The Guardian, 21 maart 2003: "Abd al-Muna'im Ramadan, an Egyptian poet, said that it was more likely to have been composed by Abd al-Razik abd al-Wahid, an Iraqi poet and former newspaper editor, who is a supporter of the Baghdad regime." |
____ | Engelse vertaling, Guardian, 2003 [a] | Damens versie 2016 | Engelse vertaling, Sam Dagher & Baghdad Bureau, 2009 [b] | Engelse vertaling, BBC, 2003 [c] |
Unsheath your sword without fear, without hesitation, |
Trek je zwaard uit de schede, zonder vrees, zonder dralen! Trek je zwaard uit de schede, laat Saturnus getuigen. Trek je zwaard uit de schede, de vijand loopt te hoop, niets weerhoudt hem beter dan een slimme held. En zadel de paarden, en laat hun teugels vieren zoals ze willen, want in hun manen schuilt hoop, laat de bliksem echoën in vuurvolle nachten zodat waarheid verschijnt waar onrecht de vlucht neemt. En laat in het zicht van het neerdalend donker je fakkels flitsen bij zwakken en schurken, haal over die trekker en hou het vuur gloeiend, gevreesd als het is door de onderdanige fielt. Steek je zwaard in de lucht en zie toe dat het flikkert, geen betere winnaar dan een vastberaden geest, laat je vaandel vrij wapperen aan alle masten, en bid dan tot God dat de wond weer geneest. |
Unsheath your sword, no fear and trepidation Unsheath your sword, let Saturn bear witness Unsheath your sword, the enemy is massing Nothing will stay him except the wise hero Saddle the horses and let them charge As they desire, for in their manes lies hope Let the lightning shatter the depth of the night into flames Until truth shines through and tyranny crumbles When darkness falls, light torches in the deep of the night Wherein the frail and the weak quiver half-blind Press the trigger Keep the fire glowing so it is feared by the cowed, debased and vile Unsheath your sword, let it lose its luster None but the forceful claims his right Raise a standard on every staff Pray God for every wound to heal |
Unsheathe your sword, fearless and intrepid. Prepare your horses and give them free reins Kindle up the fire in the darkness with torches, Unsheathe your sword and let it shine; |
____ | De regelafbrekingen in de Engelse versies zijn bij de bronvertalingen anders dan hier getoond om het plagiaat duidelijker te maken. [a] Brian Whitaker. Defiant Saddam broadcasts poetic vow to crush the enemy. The Guardian, 21-03-2003. https://www.theguardian.com/world/2003/mar/21/iraq.brianwhitaker1 [b] Sam Dagher & Baghdad Bureau. Poetry 2003-2009. At War. Notes from the front lines. 16-04-2009. https://atwar.blogs.nytimes.com/2009/04/16/ poetry-2003-2009/comment-page-1/?_r=0 [c] BBC Monitoring, Saddam Hussein's address: text. BBC News, 20-03-2003. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/2867235.stm |
____ | Van het derde Saddam-gedicht dat Damen toont (Saddam zou het geschreven hebben in zijn dodencel) bestaat een bekende Engelse vertaling, maar die beslaat slechts de helft van het origineel. Delen van die Engelse vertaling heeft Damen naar het Nederlands bewerkt (die zijn in blauw aangegeven); waar hij de andre fragmenten vandaan heeft gehaald is (nog) niet bekend. |
Arabische origineel volgens Damen | Damens Nederlandse 'vertaling' | [a] | |
____ | |||
Laat je ziel vrij. Het is mijn zielsverwant en jij de geliefde ervan. Geen huis kon mijn hart zo beschermen als jullie. Was jij dat huis, dan zou je haar dauw zijn, jij bent de rustgevende wind, mijn ziel wordt verkwikt en groen door jou, onze partij bloeit als een tak die weer groen wordt, pijlen doen de ogen van de vijanden bloeden voor ons volk, waaruit parfums opstijgen, maar behandeling geneest niet, integendeel, blinkende witte zwaarden zijn de remedie. De onheilsraaf kraaide en bunzingen antwoordden hem, iedereen is een vreemde van ons roemrijke land. Zij zetten valstrikken op en gingen daarmee op hun nachtelijke reis met degenen bij wie blaam en schande is. En enkel de hoogmoedige met enkel ruwe omgangsvormen wordt door hen overwonnen. Maar we zullen hen breken zoals roest ijzer aanvreet, als een zondaar opgevreten door zijn eigen valstrikken. Onze zielen voelden nimmer zwak, maar zijn sterk geworden, de wegen kennen ons en beschuldigen hen. O toehoorder, als je dit overbrengt, breng het dan waarheidsgetrouw over. In onze harten zijn er geen littekens in onze vastbeslotenheid en niet zwak maar juist twee keer zo standvastig werden wij. In de positie van de roem worden de zielen welriekend en veranderen zij en komen meer overeen met hun grootse daden. Op de toppen ervan zijn er geen duizend die het goede zoeken, mensen die hun kans afwachten, opportunisten, invasieplegers, tussen onaanvaardbaar vreemd en verborgen bedekt. De vijand dwong vreemden in onze zee en wie hen helpt zal gaan weeklagen. Naar die wolven hebben we hier onze borst gekeerd, we zullen niet beven voor de voetstappen van het beest. We zullen de moeilijkste uitdagingen bevechten – hoe zal het ze vergaan onder die druk? – en het terugslaan als God het wil. Hij kiest uit onze kracht, onze harten een laaiend vuur. We zien dat ze groen zijn ook als ze bewegen, zodat ze vallen, en terwijl de nachtegaal over hen zingt wedijverden onze paarden met die van de vijanden. Sommige pijlen missen en andere van ons raken juist doel. Vier hun teugels, door hen hinniken paarden in galop. Alleen daardoor worden de harten welriekend. O volk, jullie hoop in ons zal nooit beschaamd worden. En bij rampen is onze partij de leidende met een leger dat niet wegdook voor onze vijanden, met precisie, die niet weggaat ook al zou de vijand afwezig zijn. Ik offer mijn ziel voor uw belang en onze natie, bloed stroomt immers goedkoop in moeilijke tijden. Als wij naar voren komen, knielen of keren wij niet om. Zowel wij als jullie zijn van adel, superieur ten opzichte van de vijanden, ieder van u zou van mijn bloed kunnen afstammen, van pure komaf, in deze stoffige dagen van alle soorten strijd. |
Unbind it |
_____ | [a] Engelse vertaling: NYT. Hussein Poem: Baathists bloom, enemy is hollow. New York Times, 04-01-2007. http://www.nytimes.com/2007/01/04/world/middleeast/04stext.html Inhoud van Damens inleiding lijkt deels afkomstig uit: Marc Santora and John F. Burns. From Hussein, a florid farewell to the iraqi people. SPiegel Online, 04-01-2007 http://www.spiegel.de/international/saddam-s-last-poem-from-hussein-a-florid-farewell-to-the-iraqi-people-a-457719.html Notes Associated Press. Saddam writes poetry, gardens in prison. NBC News, 26-07-2004. http://www.nbcnews.com/id/5517617/ns/world_news-mideast_n_africa/t/saddam-writes-poetry-gardens-prison/#.WHivvvnhDIU (AP) Saddam guards describe his diritos habit. [interview met Sean O'Shea en Jonathan "Paco" Reese. NBC News, 20-06-2005. http://www.nbcnews.com/id/8288955/ns/world_news-mideast_n_africa/t/saddam-guards-describe-his-doritos-habit/#.WHixl_nhDIU (AFP). Captive Saddam wrote love poems: FBI agent. Al Arabiya News, 15-11-2007 https://www.alarabiya.net/articles/2007/11/15/41702.html Ant Gray. Saddam's poetry. Make your own rabbithole. 11-01-2016. http://makeyourownrabbithole.com/blog/2016/1/11/saddams-poetry [NN] Iraq Pulse. Iraqi folk poets face criticism. Al Monitor, 2015. http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/01/iraq-folk-poems-political-parties.html |
_____ | Khomeini (1902-1989) "Eén wedstrijd heeft Iran in elk geval al ruim gewonnen: het onthoofdt meer staatsburgers per hoofd van de bevolking dan elke andere staat. In 2015 waren dat er 1084 – dat is een gemiddelde van drie per dag, en meer dan in de kwarteeuw ervoor en onder het schrikbewind van Khomeini." - Damen, 2016. "According to Amnesty, the methods of execution used in Saudi Arabia in 2014 were beheading and via firing squad, while in Iran those sentenced to death are hanged. Some public executions are carried out in both countries." - The Guardian, 2016 |
_____ | Origineel volgens Damen | Damens Nederlandse bewerkingen van Engelse vertalingen, 2016 | Vertalingen van Dr. Ghulam-Rida A'wani en Dr. Muhammad Legenhausen, 1991 |
Koortsige ogen... O, mijn geliefde! Ik ben verslingerd aan de moedervlek op je lip! Ik zag je koortsige ogen, en werd zelf een patiënt! Ik ben buiten mezelf, op de trom slaand: ‘ik ben de Waarheid!’ En net zoals Mansur al-Hallaj geef ik me op voor de galg. Liefdesverdriet zette mijn ziel zo in vuur en vlam dat ik doodziek ben van mezelf, en de hele bazaar het weet. Gooi de cafédeuren dag en nacht voor mij open want ik ben de moskee en priesterschool moe en spuugzat! Ik scheurde het hypocriete kleed van de asceet van mijn lijf, trok de kleren van de kroegzoeker aan, en werd werkelijk bewust. Die muezzin kwelde me zo met zijn gepreek dat ik mijn heil zocht bij iemand, innerlijk rechtop maar van buiten liederlijk. Laat me met mijn zoete herinnering aan de tempel, ik, die ontwaakte door de hand van het idool van het wijnhuis! |
Languid Eyes O Friend, I have become captivated by the mole over your lip. I have departed from myself, beating the drum of “I am the Truth!” And of self and world and place he surely must be negligent. Those who from curtains would depart, are those whose ignorance is certain. Those who in the darkness stand, are without news upon the strand. |
||
Het kleed verscheuren Ik bedel om een beker wijn uit de handen van de geliefde. Bij wie kan ik dit geheim kwijt, waar moet ik heen met mijn verdriet? Ik verspeelde een leven in de hoop het gezicht van de geliefde te zien, ik ben de mot om de vlam, de wierook van wijnruit die verloren gaat in het vuur. Kijk naar mijn vlekkige mantel en het gebedsmatje van de hypocrisie, kan ik die aan stukken scheuren bij de deur van het wijnhuis? Als de geliefde mij maar één slokje toestond van de beker van liefde, dan zou ik dronken de banden van het bestaan loslaten. Oud als ik ben zou één knippering van die ogen me weer jong maken. Dus gun me die gunst, en ik verlaat dit aardse bestaan. |
The Jug of Love * I am a supplicant for a goblet of wine from the hand of a sweetheart. I have lost my soul in despair of seeing the face of the Friend. I have a filthy robe and prayer mat with which I pretend, From the jug of love just a sip from the Friend I have become old, but with just a glance or nod I'd be young. |
||
Liefdeswijn Ik ben een kroegloper, vraag mij absoluut niet naar mijn geliefde. Ik ben stomdronken, verwacht van mij geen samenhangend verhaal, dat niet. Ik ben enkel bezig met mijn eigen blindheid en ellende, dus verwacht van een blinde geen inzicht of visie, dat niet. Jouw koortsige ogen hebben mij koortsig gemaakt, dus verwacht behalve geraaskal geen zinnig woord, dat niet. Als je een dronken derwisj ziet, vraag hem nooit naar wijsheid, filosofie of één samenhangende soera, dat niet. Ik ben dronken van jouw liefdeswijn, dus verwacht van zo’n zatlap geen nuchter advies van een man van de wereld, dat niet. |
The Wine of Love I'm preoccupied with my own blindness and wretchedness, Your languid eyes have brought on my own languor, Don't consort with a wandering dervish, but if ever you do, I am drunk with the wine of Thy love, so from such a drunkard |
_____ | ||
Bronnen: George Arnett. Executions in Saudi Arabia and Iran - the numbers. The Guardian, 04-01-2016. https://www.theguardian.com/news/datablog/2016/jan/04/executions-in-saudi-arabia-iran-numbers-china Engelse vertalingen: Dr. Ghulam-Rida A'wani en Dr. Muhammad Legenhausen. The Wine of Love, Mystical Poetry of Imam Khomeini. The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works. 1991. https://www.al-islam.org/wine-love-mystical-poetry-imam-khomeini - Languid eyes - In de originele Engelse vertaling zijn de regels anders afgebroken De hier getoonde versie hanteert de afbrekingen in Damens versie, zodat de overeenkomsten duidelijker zichtbaar zijn. Het twee overeenkomstige gedeelten zijn in blauw aangeduid -het gedeelte dat bij Damen op het blauwe gedeelte staat is hoogstwaarschijnlijk van elders 'geleentjebuurd', áls het niet uit Damens duim stamt. https://www.al-islam.org/wine-love-mystical-poetry-imam-khomeini/ghazal-poetry#languid-eyes - The Jug of Love - In de originele Engelse vertaling zijn de regels anders afgebroken De hier getoonde versie hanteert de afbrekingen in Damens versie, zodat de overeenkomsten duidelijker zichtbaar zijn. https://www.al-islam.org/wine-love-mystical-poetry-imam-khomeini/ghazal-poetry#jug-love - The Wine of Love: https://www.al-islam.org/wine-love-mystical-poetry-imam-khomeini/ghazal-poetry#wine-love |
||
_____ | * Mussolini zou deze tekst, getiteld 'Het gebed van het brood', ter gelegenheid van de Nationale feestdag voor de viering van de dagen van het brood, 14-15 april 1928, geschreven hebben. Althans, of het daadwerkelijk van zijn hand stamt, daarover bestaat ook twijfel. Volgens dit krantenbericht is het geschreven door Arnaldo Mussolini, broer van. Il vero autore della poesia. "Inno al pane". Corriere della Sera, 02-12-2000. http://www.corriere.it/solferino/montanelli/00-12-02/02.spm De Italiaanse versie is de versie zoals we die op vele Italiaanse sites aantroffen. De hier getoonde versie stamt van: http://benitomussolini.altervista.org/mussolini-e-la-preghiera-del-pane/ In Bloemen van het kwaad heeft Damen het tweede en derde couplet omgewisseld en het gedicht van een fantasietitel voorzien. Ook heeft hij tussen de titel en het eigenlijke gedicht het woord 'Italianen' ingevoegd. |
Examples how translations by different translators of the same poem differ: In de 'David Reid Poetry Translation Prize (2006-2011)' bogen zich jaarlijks bijna twintig vertalers onafhankelijk van elkaar over één klassiek Nederlands gedicht. Wat in de verschillende versies direct opvalt zijn de grote verschillen. Om dat extra te benadrukken worden onderstaand het beginfragment van een van 's Nederlandse bekendste gedichten, 'Herinnering aan Holland' van H. Marsman, en een aantal van de vertalingen getoond. Zie voor alles over de 'David Reid Poetry Translation Prize én de verschillende gedichten met de tientallen vertalingen: http://subtexttranslations.com/drptp/drptp.html |
'Herinnering aan Holland' | |||||||
Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan, (...) H. Marsman (1899-1940) |
Thinking of Holland I see wide-flowing rivers slowly traversing infinite plains, (...) Paul Vincent, 2006 |
Thinking of Holland I see broad lazy rivers flowing through infinite low-lying land, (...) Renée Delhez, 2006 |
Thinking of Holland I see broad rivers going a slow pace through endless low land, (...) Jean Hellwig, 2006 |
Thinking of Holland I see wide rivers flowing slowly through low-lying land, (...) David Colmer, 2006 |
Possible indicators of plagiarism in poetry translation John Irons, professioneel poëzievertaler en plagiaatspecialist, heeft in de loop der jaren een aantal overeenkomsten in verschillende plagiaatgevallen op het gebied van poëzievertalingen ontdekt. Die overeenkomsten zijn zo sterk dat ze als mogelijke indicatoren voor plagiaat gezien kunnen worden. Irons: Since poetry is divergent rather than convergent in its use of language (denotation and unambiguity are often less important in poetry than associations and ambiguities), it would be surprising to find long strings of identical words in two original translations of a poem. So the indicator here would be: • a high percentage of identical strings of words In order to mask plagiarism, the plagiarist will often resort to shifting syntactic units into different positions in the sentence and/or substituting synonyms for certain words. • shifting of position of syntactic units • synonymn substitution If the original translator has chosen either an unusual word/expression or to opt for a different word for other reasons, the plagiarist often has unwittingly copied this. • the copying of unexpected words or expressions If the plagiarist is ignorant of (the finesses) of the original language, these synonyms often deviate from the main denotation of the original word, or are stylistically wrong. • deviation of meaning/style Furthermore, a lack of understanding of the original means that the changes mark an incorrect shirt of emphasis, or even complete omissions • incorrect shift of emphasis/omissions Deze gevallen doen zich allemaal voor in Paul Damens 'vertalingen'; met betrekking tot diens vertalingen van eerder vervaardigde Engelse vertalingen uit het Chinees. |
Plagiarism is a crime Als plagiaat geschiedt met materiaal waar auteursrechten op zitten, is dit een schending van het auteursrecht/copyright van de vertalers. Dat recht geldt tot 70 jaar na de dood van de makers. De wetgeving op dit gebied is helder: "These offences [= copyright infringement - dat is wat plagiaat óók is] are punishable by a maximum of two years imprisonment (...) maximum fine of 50.000 pounds.** Voor Nederland: De wet betreffende auteursrecht etc. is te vinden op: 77. Copyright, Designs and Patents Act 1988 |
Bronnen = Sources = Quellen http://subtexttranslations.com/drptp/drptp.html |