DROOG
HOME   
UITGEVERIJ   
UTRECHT 
FONDS   
versie: 18 september 2017 - beginpagina Droog


Bloemen van het kwaad

De media over het boek - een overzicht

Door Jaap van den Born en Bart FM Droog, 2016-2017

De media en Bloemen van het kwaad

2016 | 2017

Persbericht Koppernik, 10-02-2016
VPRO-radio, 18-02-2016.
Trouw, 20-02- 2016.
NPE Nieuwsblog, 20-02-2016.
Met Het Oog Op Morgen, 23-02-2016
Volkskrant, 24-02-2016
De Wereld Draait Door, 02-03-2016.
Bellen met Giel, 03-03-2016.
HP/de Tijd, 03-03-2016.
Vice.com, 03-03-2016.
NRC Handelsblad, 04-03-2016.
De Standaard, 04-03-2016.
Het Parool, Amsterdam, 17-03-2016.

naar boven

Literair Nederland, maart 2016.
Republikein, maart 2016.
Knack, 21-03-2016.
Büch Nieuwsbrief, april 2016.
VPRO Boeken, 24-04-2016.
Athenaeum.nl, 28-04-2016.
Historiek.net, 02-05-2016.
Het Verhaal. 08-05-2016.
Lezerstippenlezers.be. Medio 2016
NBD Biblion. Medio 2016
Heel Nederland leest. Zomer 2016.
Doopsgezind.nl, juni 2016
Inktspat.com, 21-07-2016.
Facebook, 26/27-11-2016.
Corónicas de España, 30-12-2016.
Novosti Dana (Servië), [2016]

naar boven

2017

NPE Nieuwsblog, 06-02-2017
Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 06-02-2017
Dagblad van het Noorden, 06-02-2017
Trouw, 08-02-2017
NRC Handelsblad, 10-02-2017
De Standaard, 11-02-2017
NPE Nieuwsblog, 11-02-2017
Knack, 13-02-2017
VPRO, 20-02-2017
Het Vrije Vers, 24-02-2017
A Fetish for Poetry.com, 17-03-2017

naar boven

Chris de Jong. Persbericht uitgeverij Koppernik, Amsterdam, 2016

Te verschijnen 25 februari 2016: Bloemen van het kwaad, gedichten van dictators.

Geachte lezer,

Graag maken wij u erop attent dat op 25 februari 2016 zal verschijnen:

Bloemen van het kwaad, gedichten van dictators.

Samengesteld en ingeleid door Paul Damen met nawoord van Menno Wigman.

‘Een rozenknopje gaf zich bloot, reikte uit naar ’t violet…’ Deze dichtregels werden geschreven door een onbekende dichter: Josef Stalin. En hij was niet de enige dictator op dichterspad: ‘En leidt haar met blij gemoed – want het uur komt dat je, huilend, haar voor ’t laatst begeleiden moet!’ dichtte Hitler over zijn moeder.

Een béétje dictator is megalomaan. Naast massamoord, standbeelden en naar zichzelf vernoemde steden, bergen en waterkrachtcentrales, lijkt poëzie daarbij te horen. Paul Damen verzamelde deze gedichten en plaatst ze in deze bloemlezing in een historisch kader.

Met essays over en gedichten van onder meer: Nero, Dzjengis Khan, Ivan de verschrikkelijke, Napoleon, Stalin, Mussolini, Hitler, Mao Zedong, Hirohito, Papa Doc, Fidel Castro, Ceausescu, Pol Pot, Idi Amin, Khomeini, Saddam Hoessein, Al Kadhafi, Karadzic en Osama bin Laden.

Paul Damen studeerde politicologie en sociale geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, was redacteur van het universiteitsblad Folia Cevitatis en werkte voor (dag)bladen als Panorama, Intermediair, de Volkskrant, De Groene Amsterdammer, Haagse Post/HP de Tijd en het Nieuw Israëlitisch Weekblad. Hij schreef diverse boeken, waaronder een essaybundel over de jaren zestig en een kleine biografie van Renate Rubinstein.

Bloemen van het kwaad. Paperback met flappen 520 blz., € 24,95, ISBN 978 94 923 1306 5

naar boven

VPRO Radio.

Tjitske Mussche spreekt met Menno Wigman en 'historicus' Paul Damen over Bloemen van het kwaad. Zonder enig voorbehoud. Nachtcorrespondent, VPRO-Radio, 18-02-2016
http://www.vpro.nl/speel~WO_VPRO_3318370~de-nachtcorrespondent-dichtende-dictators~.html

naar boven


Menno Wigman. Dichtende despoten. [Voorpublicatie van nawoord Bloemen van het kwaad]. Trouw, 20-02- 2016.
Dit artikel stond aangekondigd op de voorpagina van Trouw. De krant presenteert alle bij dit artikel afgedrukte verzen zonder enig voorbehoud als authentiek materiaal.
http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/4248519/2016/02/20/Dichtende-despoten.dhtml

naar boven

Bart FM Droog. De farce van Hitlers verzen. NPE Nieuwsblog, 20-02-2016.
Reactie op berichtgeving in Trouw.
http://nederlandsepoezie.eu/?p=3030

naar boven

NOS Radio 1

Paul Damen aan het woord over het boek. Zonder enig voorbehoud. Het 'laatste gedicht'van Mussolini wordt volgens Damen nu in diens jaszak aangetroffen toen hij ondersteboven was opgehangen. Tsja.
Met Het Oog Op Morgen, NOS Radio 1, 23-02-2016.
http://www.npo.nl/nos-met-het-oog-op-morgen/23-02-2016/RBX_NOS_710517/RBX_NOS_3363613

naar boven

Jean-Pierre Geelen. Dichtende dictators. Volkskrant, 24-02-2016.
Lovend artikel, waarbij Runsky's gedicht in Nederlandse vertaling, ditmaal getiteld Moederdaggedicht is afgedrukt - zonder voorbehoud toegeschreven aan Hitler.
http://www.koppernik.nl/wp-content/uploads/2016/03/010_NLV1QU_20160224_VKN02_00_lo.pdf

naar boven


Hugo Borst leest 'Hitler'. De wereld Draait Door. Vara, Nederland 2, 02-03-2016.
Hugo Borst draagt het Mutter-gedicht voor en promoot het boek. Kritische kanttekeningen worden niet geplaatst.
http://dewerelddraaitdoor.vara.nl/media/354078

naar boven

Giel Belen. Bellen met: Paul Damen. Vara-radio, 3 FM, 03-03-2016.
http://giel.vara.nl/media/354116

  Transcriptie

Giel Beelen: "Wat is er aan de hand? Gisteren bij De Wereld Draait Door was daar Hugo Borst die een mooi gedicht voordroeg en als clue, nadat Matthijs [van Nieuwkerk] ook vroeg, 'ah mooi, wie was dat?', Adolf Hitler. Bam. Dat hakt er dan toch effe in, want je hebt net iets moois gevonden en, nou, ja, laat ik het zo zeggen, 't is niet echt fijn om iets mooi s te vinden van Adolf Hitler. Vanochtend liet ik dat fragment nog eventjes horen en gelijk daarop kwam er een reactie van iemand die zei: 'Nou, waarschijnlijk is het helemaal niet van Adolf Hitler. Werd ik verwezen naar een site, enfin, misschien heb je het gehoord, want ik belde Hugo net op en die zei: 'Ja, ja, dat moet je toch echt effe Paul bellen, want ja...'
Paul Damen: 'Het boek lezen! Dat zou Bart FM Droog ook moeten doen.'
Beelen: "Bart Droog, daar heb jij het gelijk over. Aan de lijn voor de duidelijkheid Paul Damen...'
Damen: 'Kijk, het is heel simpel. Ik heb dat uitgezocht. Het is acht jaar werk. Het staat in mijn boek. Hij weigert dat boek te lezen. In mijn boek staat in drie zinnen uitgelegd waarom dat gedicht echt is. Eén van de grootste redenen is dat het in het verzameld werk staat van [onverstaanbaar] professoren uit München, die hebben een heleboel vervalsingen uiteindelijk erin gezet en [onverstaanbaar] artikel met vervalsingen er uit gehaald, en dit gedicht niét. Dus die erkennen het.

Ten tweede weten we dat het echt is omdat het gepubliceerd is tijdens Hitlers zijn leven. En tijdens Hitlers leven ga je natuurlijk niet beweren dat het niet van hem is, want dan ga je tegen de muur.

En ten derde is het nog simpeler. Het is aangetroffen in de nalatenschap van de vrouw van Rudolf Hess. Weet je wel, Rudolf Hess is de man die met een vliegtuig naar Engeland kwam. Als de omgeving van Hitler tijdens zijn leven en daarna, want die mevrouw Hess is in de negentig of zoiets geworden, als die al zegt: 'Het is echt', wie is Bart FM Droog dan om dat te ontkennen?

Bart FM Droog heeft een bidprentje ontdekt, ergens, waar dat gedicht opstaat. Ja, ik heb hier nog dertig liggen. Dat gedicht is in diverse varianten, in overlijdensadvertenties terecht gekomen. Dit zijn oude wijven[?]-gedichten, iedereen wil dat af en toe lezen, maar dat zegt helemaal niets over de authenticiteit, man!'

En Droog is, ja kijk, Droog is een brave man, maar tsja, het is de voormalige stadsdichter van Emmen, há!, en die leeft nu al jarenlang van zijn zelfverzonnen encyclopedie met gedichten erin. Het is een beetje zielige jongen, ik ga daar verder ook geen aandacht aan besteden. In mijn boek kan je het lezen. Hij weigert dat te lezen. 't Staat braaf wetenschappelijk omschreven wat mijn bronnen zijn. Die kan hij nakijken en dat wil hij niet. Daar komt steeds weer zijn bidprentje aanquerulanten. Nou ja, dat moet ie zelf weten.'

Beelen: 'Ik gun jou je gelijk Paul. Ik vind het bijna jammer, want ik had het toch fijner gevonden als...'

Damen: 'Je moet gewoon het boek lezen!''

Beelen: 'Dat begrijp ik.'

Damen: 'Kijk, hij heeft gelijk als hij zegt dat je altijd bij dit soort gedichten vraagtekens moet zetten. In hetzelfde hoofdstuk staat ook eentje, waarvan ik dan schrijf, nou ja, iedereen zegt dat het echt is, maar ik zou m'n hand er niet voor in het vuur willen steken, maar bang om te verbranden ben ik ook niet. Je weet het nooit zeker, je moet het uitzoeken. En het zou leuk zijn als Bart dat nou ook eens deed. Dan zijn we allemaal blij.

Beelen: 'Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators, da's dat boek van Paul Damen.'

Damen: 'Het is niet alleen Hitler, hoor! Er staan ook een heleboel meer in, allemaal héél erg echt."

naar boven

Redactie. Terugkijken: Borst doet de bekende Hitler-truc. HP/de Tijd, 03-03-2016.
http://www.hpdetijd.nl/2016-03-03/terugkijken-borst-doet-de-bekende-hitler-truc/

naar boven

Wout van Gils. De poëzie van de grootste dictators ter wereld. Interview met Paul Damen. Vice.com, 03-03-2016
https://www.vice.com/nl/article/de-pozie-van-de-grootste-dictators-ter-wereld-489
Engelse vertaling: A New Book Analyzes the Poetry of History’s Most Evil People. Vice.com, 14-03-2016.
https://www.vice.com/en_us/article/dictator-poetry?utm_source=vicetwitterus
Duitstalige vertaling: Gedichtanalyse - Heute mit Hitler, Musolini und bin Laden. Vice.com, 29-03-2016
https://www.vice.com/de/article/diktatoren-poesie-213
Bosnische (Servo-Kroatische) vertaling: Hitler, Bin Laden i Musolini: Analiza poezije najvećih zlikovaca u istoriji. Hamdočamo [Kroatië], 14-03-2016
https://hamdocamo.wordpress.com/2016/03/14/hitler-bin-laden-i-musolini-analiza-poezije-najvecih-zlikovaca-u-istoriji/
en op: http://www.novostidana.rs/hitler-bin-laden-i-musolini-analiza-poezije-najvecih-zlikovaca-u-istoriji/
Poolse vertaling: Hitler, Bin Laden, Mussolini i wielu innych – przegląd poetyckiej twórczości najgorszych ludzi w historii. Vice.com, 15-03-2016.
https://www.vice.com/pl/article/hitler-bin-laden-i-mussolini-analiza-poetyckich-stara-dyktatorw
Spaanse vertaling: Hitler, Bin Laden y Mussolini: analizamos los poemas de los grandes dictadores y genocidas de la historia. Dashground.com, 21-03-2016.
http://dashground.com/hitler-bin-laden-y-mussolini-analizamos-los-poemas-de-los-grandes-dictadores-y-genocidas-de-la-historia
Portugese vertaling: Hittler, Mussolini, Bin Laden: as pessoas mais perversas da história escrevam poesias. Ponto 55 (Brazilië), 2017.
http://ponto55.com.br/regioes/ditadores-poesias/

Wout van Gils: "Hoe heb je de gedichten vertaald?"
Paul Damen: "Ik ken zelf iets van zeven talen, dus ik kon me met de meeste gedichten wel redden. Sommige hoofdstukken, zoals de Arabische afdeling en het Verre Oosten, waren moeilijker, maar op basis van context kwam ik een heel eind. De gedichten van Hirohito zijn een goed voorbeeld. Door bepaalde kernwoorden kon ik de context achterhalen. Als er 'berg', 'sneeuw', 'groene boom' en 'verre uitzichten' staat, weet je wel ongeveer waar het over gaat. Daarna kijk je karakter voor karakter – want mijn Japans is niet optimaal – wat een mogelijke vertaling zou kunnen zijn, op basis van die context, en zo kom je uiteindelijk tot een vertaling. Die heb ik laten nakijken door twee of drie mensen die Japans echt begrijpen."
Wout van Gils: "Was het niet gewoon makkelijker om er meteen vertalers bij te halen?"
Paul Damen: "Nee, dat vond ik toch een beetje een slappe vertoning, want ik wilde alles zelf gedaan hebben. Vertalers maken er vaak ook een potje van: een heleboel vertalingen, zoals die uit het Chinees van Mao, daar klopt geen kut van. Dus ik wilde liever alles zelf vertalen, en het dan achteraf laten nakijken."

naar boven

Arjen Fortuin. Dichtende dictators, democraten en andere wandtegeltalenten. NRC Handelsblad, 04-03-2016.
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/03/04/dichtende-dictators-democraten-en-andere-wandtege-1595158-a382655

naar boven

Peter Jacobs. Heil dichter! De Standaard, 04-03-2016.
Artikel waarin zonder voorbehoud melding wordt gemaakt van de Hitlerverzen. "Paul Damen deed acht jaar over zijn indrukwekkende verzameling curiosa. (...) Bloemen van het kwaad is heerlijk verwarrende lectuur, en vooral voer om na te denken over de complexe relatie tussen lezer, schrijver en werk, over de kip en haar ei."
www.pressreader.com/belgium/de-standaard/20160304/282879434842474

naar boven

Hans Renders. Dictators met poëtische aspiraties. Het Parool, Amsterdam, 17-03-2016.
Vraagtekens bij authenticiteit Mutter-gedicht.

naar boven

Carolien Lohmeijer. Oogst week 10. Literair Nederland, maart 2016
http://www.literairnederland.nl/oogst-week-10-2/

naar boven

Thom deLagh. Dwingen met het woord. Republikein, maart 2016.

(...) "Met de rake portretten van de poëtische potentaten leverde het een meer dan onderhoudend boek op. (...) [Damen] voorziet iedere dichtende dictator met een uitgebreide biografische omschrijving. (...) Hoewel Damen heerlijk ongegeneerd zijn eigen waarheid schrijft en af en toe een feitelijke misser maakt (Garmisch Partenkirchen ligt toch echt in Duits land vlakbij de Oostenrijkse grens en niet andersom), is het een feest om de verklarende teksten te lezen. Niet in het minst omdat hij alle gedichten met veel kennis van zaken weet te duiden. Acht jaar heeft hij aan dit boek gewerkt en dat betaalt zich uit.

(...) Af en toe ontkom je niet aan de gedachte dat Damen jaloers is geworden op zijn dictators getuige zijn verschijning op de boekpresentatie op 24 februari jl. waarin hij uitgedost als geüniformeerde Sovjetveteraan, inclusief bijbehorende decoraties, het publiek vermaakte met een voordracht, een dictator meer dan waardig. Leve Paul Damen, Heer van alle Woorden van de Aarde en Gedichten in de Zee (vrij naar Idi Amin Dada)!"
http://www.koppernik.nl/wp-content/uploads/2016/04/Republikein-Maart-2016-32.pdf

naar boven



Michiel Leen. Ayatollah Khomeini: 'Gooi de cafédeuren open want ik ben de moskee spuugzat'. Knack, 21-03-2016.
http://www.knack.be/nieuws/boeken/ayatollah-khomeini-gooi-de-cafedeuren-open-want-ik-ben-de-moskee-spuugzat/article-review-680635.html

naar boven

René van Haaster. Dichtende dictators. [Recensie]. Büch Nieuwsbrief, Boudewijn Büch Gezelschap. Büchmania, Jaargang 14 – nummer 5 – april 2016.
"Het voordragen van gedichten uit dit boek blijkt een hachelijke zaak. Damen merkt daarover al op: ‘Soms maken gestoorde massamoordenaars poëzie van grote schoonheid. Dat wil er niet bij iedereen in. In politiek correcte kringen wekken dichtende dictators slechts afschuw op, juist omdat het dictators zijn.’ Het wekt dan ook geen verwondering dat toen Hugo Borst in een uitzending van De Wereld Draait Door als tafelheer het ‘moedergedicht’ van Hitler voordroeg er gelijk een rel uitbarstte. Niet in de laatste plaats omdat hij Matthijs van Nieuwskerk eerst liet instemmen met de schoonheid van het gedicht en daarna pas de auteur noemde.

Paul Damen verzamelde al deze gedichten en plaatst ze in deze bloemlezing in een historisch kader dat van hoge kwaliteit is en talloze leuke ‘weetfeitjes’ bevat. ‘Ga naar de boekwinkel en koop dat boek’ om Martin Ros te citeren. U zult niet worden teleurgesteld."
http://www.buchmania.nl/attachments/article/643/Nieuwsbrief%205%20-%20april%202016.pdf

naar boven

Jeroen van Kan. Interview met Paul Damen.
VPRO Boeken, 24-04-2016.

24-04-2016 | 20-02-2017 | ca. 02-03-2017 | 05-03-2017

De VPRO heeft op 20 februari 2017 een rectificatie bij deze archiefopname geplaatst:

"Na deze uitzending van VPRO Boeken bleek dat grote delen uit het boek Bloemen van het kwaad van Paul Damen op onwaarheden berust. De uitzending blijft online te bekijken, maar op grond van deze informatie distantieert VPRO Boeken zich van het boek en de auteur. Meer informatie lees je hier."

Na circa tien dagen werd deze tekst door een onbekende VPRO-medewerker gewijzigd in:

"”Na verschijning van het boek van Paul Damen is discussie ontstaan over de authenticiteit van sommige gedichten die hij in zijn bloemlezing heeft opgenomen. De VPRO heeft kennis genomen van deze discussie, maar ziet geen aanleiding de uitzending om die reden offline te halen.”

Wat pertinent onjuist is: er is in maart 2017 geen enkele discussie over de authenticiteit van ‘sommige’ gedichten - alle betrokken partijen zijn het erover eens dat de 'gedichten' waar het om gaat - alle van Hitler, Dzjengis Khan, kalief Haroen, Bokassa etcetera beslist niet authentiek zijn. De enige die dit nu ter discussie stelt is de VPRO.

Nadat we dit aan de VPRO kenbaar maakten, verdween de rectificatie compleet. Circa 5 maart 2017 werd de tekst wéér gewijzigd. Ditmaal in:

"Dat een kampbeul technisch heel behoorlijk Schubert kan spelen, dat willen we nog wel geloven, maar is het ook denkbaar dat een kampbeul virtuoos Schubert speelt? En hoe erg zou dat zijn? Dat is de vraag die de Engelse cultuurfilosoof George Steiner voortdurend opwierp in zijn werk, zonder de vraag ooit definitief te kunnen beantwoorden. Bloemen van het kwaad is een bloemlezing van gedichten die geschreven zijn door dictators. Mao, Stalin, Hitler, het hele schurkenpantheon is vertegenwoordigd. Kan een dictator heel goede poëzie schrijven? En zo ja, hoe erg is dat? Ik vroeg het aan samensteller Paul Damen."

Overigens, Van Kan en Damen waren vanaf circa 1997 tot in 2005 collega's bij de Amsterdamse zender AT5.


http://www.vpro.nl/boeken/programmas/boeken/2016/24-april.html

Jeroen van Kan spreekt met Paul Damen over diens pas verschenen boek. "Bloemen van het kwaad, waarin hij gedichten van dictators heeft opgenomen vanaf koning Samuel tot Bin Laden. Het idee kwam van Menno Wigman, die gedichten van Hitler wilde uitgeven, hetgeen zich uitbreidde tot andere dictators. Damen werkte er zo’n tien jaar aan en vertaalde het meeste onder supervisie. Terwijl sommigen zoals Ceausescu alleen wat rijmelen, hebben mensen als Mussolini echt wel wat in hun mars."
Bespreking van deze uitzending op: http://reinswart.blogspot.nl/2016/05/paul-damen-over-bloemen-van-het-kwaad.html

  Enkele fragmenten:

Van Kan: ''Maar was er een van deze dictatoren waarbij je (...) verrast was van de kwaliteit van de poëzie die ze hebben voorgebracht?
Damen: "Mussolini was een goed voorbeeld. Die kan wel schrijven."
Van Kan: "Hij was journalist?"
Damen: "Hij is inderdaad als journalist begonnen, als hoofdredacteur van het socialistische blad, de Avanti. Daarna overgestapt naar de dark side, nou ja, maar hij heeft wel in zijn jeugd en daarna veel gedichten geschreven, tot op hoge leeftijd toe. Het laatste gedicht werd in zijn binnenzak aangetroffen, voordat hij ondersteboven aan een benzinepomp belandde."

[Mussolini stierf op 61 jarige leeftijd; meerdere aan hem toegeschreven literaire werken zijn door ghostwriters gemaakt; het fameuze laatste gedicht is een naoorlogse vervalsing - zie de Mussolini-pagina]

Van Kan: "Maar dat is ook een gedicht dat verkleurt als je weet in welke omstandigheden hij verkeerde... dat gedicht werd gevonden op het moment dat hij ondersteboven werd gehangen... misschien kan je het makkelijk vinden, dat gedicht?"
Damen: "Dat vind ik zo wel. Mussolini is niet heel erg ingewikkeld. Maar het gekke is dat hij zo'n gedicht, heel gevoelig is het, schrijft voor z'n minnares. Het heet 'Varie', 'Diversen', 'Variaties", en het gaat dan zo: [citeert gedicht]. Dat klinkt heel goed, dat is nog wat anders dan op een balkon dit [maakt fascistengroet] te doen. Dat vond ik wel mooi." (...)

Damen: "Ik heb enorm veel gelezen over die mensen. Echt hele rijen van biografieën."
Damen: "Ik weet wel dat ie [Hitler] die dingen [gedichten] schreef, dat ie ook gevoelens had toen hij dertien was voor meisjes en dat ie daarvoor allerlei gevoelige regels over schreef . Gedicht over zijn moeder
Vraag: "Je hebt al die poëzie hierin zelf vertaald?"
Damen: "Ja."
Vraag: "Hoeveel talen gaat het hierom?"
Damen: "Een stuk of vijftien, denk ik. Maar ik heb gesmokkeld, ik had meestal wel een gedicht waarvan ik het Engels kende, zodat ik wist waar het over ging.
En ik heb alles laten nakijken, braaf. Maar het was een heel gepuzzel. Ik heb er acht à tien jaar over gedaan. Hirohito, dan moest je steeds weer vijf regels, steeds per karakter vertalen en dan voorleggen aan de vertalers (sic) en die zeiden dan : ‘Nou, dat is zo slecht nog niet.’ Ik wist de context en ik wist wat ik wilde bereiken. Maar ik heb wel wat talen, die kan ik wel. Niet allemaal, geen Servo-Kroatisch, geen Japans”

"Ik wist dat er gedichten van Hitler bestonden, maar die waren allemaal weg. En toen dacht ik... zei Menno [Wigman]: 'Die gedichten van Hitler moeten we een keer uitgeven."

naar boven

Martin Smit. Recensie: 'De ene dag een gedicht, de andere een genocide.' Athenaeum.nl, 28-04-2016
https://www.athenaeum.nl/recensies/2016/de-ene-dag-een-gedicht-de-andere-een-genocide/

"In de levensbeschrijvingen bestookt hij de lezer het liefst met een opsomming van de wandaden van tirannen. Maar hij prikt ook mythes door, klaagt geschiedvervalsing aan en beschrijft hoe de poëzie tot stand gekomen is. Informatie uit officiële biografieën haalt hij keurig onderuit door er betrouwbare bronnen van historici en onderzoekers tegenover te zetten. Verhalen uit het roddelcircuit zijn bij hem echter ook een welkome bron. (...) Voor de volledigheid zou echter een literatuuropgave in het boek niet misstaan hebben."

naar boven

Edwin Ruis. Dichtende dictators. Historiek.net, Ermelo, 02-05-2016.
http://historiek.net/dichtende-dictators/58776/
"Onlangs verscheen ‘Bloemen van het kwaad’ van Paul Damen. De auteur verzamelde en vertaalde gedichten van diverse dictators en andere bloeddorstige types uit het verleden en plaatst hun poëzie in een historische context. (...) Bloemen van het kwaad is een origineel, bijzonder en enigszins maf boek. Het geeft een inkijk in de zielenroerselen van mensen die we alleen kennen als massamoordenaar, oorlogshitser of onderdrukker. Alhoewel de een zijn massamoordenaar, de ander zijn held kan zijn. Dat zegt dan overigens wel meer over de ander, dan over de massamoordenaar. De historische inleidingen zijn kort en vertellen een algemeen verhaal op vaak wat satirische toon."

naar boven

Monique Huijdink. Het Verhaal. Interview met Paul Damen. 08-05- 2016.
https://soundcloud.com/user-700620552/het-verhaal-van-paul-damen
http://podcastluisteren.nl/het-verhaal-paul-damen-bloemen-van-het-kwaad-gedichten-van-dictators/
"Bloemen van het kwaad is een bloemlezing van gedichten van dictators. Hitler, Stalin, Dzjengis Khan, Nero, Mao Zedong, Pol Pot, Ho Chi Min, Al Khadafi, Karadžić – allemaal schreven ze gedichten. Naast massamoord, standbeelden en naar zichzelf vernoemde steden, bergen en waterkrachtcentrales, heeft ook poëzie een onweerstaanbare aantrekkingskracht op dictators. Schrijver en journalist Paul Damen verzamelde deze gedichten en plaatst ze in deze bloemlezing in een historisch kader."

Fragmenten uit dit bijna één uur durende gesprek

Over: research | bronnen | Hitler

Monique Huijdink: “Welkom bij Het Verhaal. Mijn naam is Monique Huijdink en ik ga praten met Paul Damen over zijn boek Bloemen van het kwaad, gedichten van dictators. Paul Damen is schrijver en journalist. Hij studeerde sociale geschiedenis en massacommunicatie aan de Universiteit van Amsterdam, schreef onder meer voor Panorama, Volkskrant, Groene Amsterdammer en HP/De Tijd. Ook was hij een jaar hoofdredacteur van het Nieuw Israëlietisch Weekblad en maakt hij radioprogramma's voor de Joodse Omroep. Paul Damen schreef diverse boeken, waaronder een essaybundel over de jaren zestig en een kleine biografie van Renate Rubinstein.

Welkom Paul. Wanneer las je voor het eerst een gedicht van een dictator?”

[00:50] Paul Damen: “[Soort gehinnik] Heel lang geleden. Het punt is dat ik ben begonnen met Hitler. Maar van Hitler is eigenlijk heel veel verspreid wat heel veel vervalst is. Dus het eerste wat je echt kan lezen van een dictator... dat weet ik eigenlijk niet. Er zijn niet zoveel dictators die gedichten schrijven die je al leest op je vijftiende of twintigste. Ik denk Mussolini dat ik als eerste gelezen heb, ooit, toen ik in Italië zat, ik denk in twee-, drieënzeventig, zoiets.”

Monique Huijdink: “Niet Hitler?”

Paul Damen: “Nee, want Mussolini was echt verspreid. Kijk, Hitler, dat zei ik al, is voor driekwart wat er verspreid is, is nep. Hitler is allemaal vervalst door die Kujau, die ook die dagboeken heeft gedaan. Dus Hitler is niet zo en vogue, omdat, tsja, dat is meestal namaak.” (...)

naar begin dit interview | naar boven

[03:03] Monique Huijdink : “Je moet echt ontzettend veel research gedaan hebben voor dit boek?”

Paul Damen: “Ik heb er ook acht tot tien jaar over gedaan. Ik heb acht jaar alleen maar biografieën gelezen. Ik ben nu eindelijk weer normale boeken aan het lezen. Daar ben ik wel blij om.”

Monique Huijdink : “Maar je hebt geen bronvermelding?”

Damen: “Nee. Dat is niet te doen. Het kan wel, ik kan er wel bronvermelding bij doen, maar maar dan staan [er] weet-ik-veel achthonderd boeken op en dat heeft niet zoveel nut. Maar vooral de kleine dingen, [daar] kan ik nauwelijks bronnen voor opgeven. Maar ja, het is heel makkelijk, want je kan de meeste dingen inmiddels op internet bekijken. Wat er in staat klopt als een busje, alleen ik heb niet overal een bron bij gezet, meestal als het heel erg belangrijk was heb ik een bron erbij vermeld, maar dan zou de uitgave anderhalf keer zo dik worden. Dat is niet te doen. Dan had ik er net zo goed op kunnen promoveren, maar daar had ik geen zin in.“

Huijdink: “Maar nu kan het ook zo zijn dat je het verzonnen hebt.”

[03:46] Damen: “Nou, dan ben je wel ingewikkeld bezig als je tien jaar lang bezig iets aan het verzinnen bent. Dan ben je toch... eh... een beetje... moeizaam, denk ik.”

Huijdink: “Maar je hebt echt waanzinnig veel informatie ”

Damen: “Ja, een waanzinnige hoop onzin staat er ook in, precies.” (…)

[7.25] Damen: "Omdat ik op de middelbare school Hebreeuws heb gehad kon ik die gedichten ook makkelijk omzetten. Dat was lekker makkelijk." (Over teksten uit de Bijbel, toegeschreven aan koning David [circa 1000 v. Chr.).

naar begin dit interview | naar boven

[23:36] Huijdink: Hoe kwam je eigenlijk op het idee om dit boek zo, om die dictators te koppelen aan hun gedichten?”

Damen: “Het grappige... ik ben bevriend met de dichter Menno Wigman en we hebben allebei een merkwaardige ziekelijke fascinatie voor Hitler en het Derde Rijk. Dus we hadden het op een gegeven moment over, ja, die Hitler schreef gedichten, want Hitler was natuurlijk een succesvol schrijver, in die zin dat mensen wel eens vergeten dat toen hij aan de macht kwam was ie al multimiljonair. Mein Kampf had enorme verkopen, miljoenen exemplaren. En wij wisten dat hij in de Tweede Wereldoorlog [sic!] in de loopgraven lag in Vlaanderen. Weliswaar niet echt in de loopgraven, maar ja.. hij was soort van koerier, en toen dachten we van: die gedichten moeten er dus zijn. Dus ben ik gaan zoeken. En toen zei ik tegen Menno: Ja, maar als die het doet, dan... van Stalin weet ik ook dat hij ze gedaan heeft, want die schreef ze op het seminarie. Er zijn er dus meer. En van Mussolini wisten we ook dat hij kon schrijven, want dat deed hij zijn hele leven. En zo is het gaan rollen. En dan ga je zoeken. Dat was nog voor het internettijdperk, zeg maar, niet echt, maar wel in een tijdperk waarin nog niet alles op internet stond en dan ga je gewoon zoeken en dan vind je het ene na het andere gedicht en op een gegeven moment denk je: ik heb er nu erg veel, laat ik er maar een boek van maken. Zo is het gegaan.”

[24:45] Huijdink: “Waren die gedichten leidend?”

Damen: “Het idee was een dictatorbundel met gedichten te doen.” (…)

[33:40] Damen [over het Muttti-gedicht]: “Het is een heel gek gedicht. We weten nog steeds niet 100% zeker dat het van Hitler is. Ik heb het in het boek beschreven als 'het is vrij waarschijnlijk omdat het tijdens zijn leven een aantal keren gepubliceerd is en ook opgevoerd is als gedicht van Hitler. In een dictatuur kan je dat niet ongestraft doen, als je de leider een gedicht aansmeert. En we weten ook dat het bezorgd is door Ilse Hess, de vrouw van Hess die naar Engeland gevlucht is halverwege de oorlog [sic!] en die stond heel erg dicht bij Hitler, dus het moet haast wel echt zijn. Maar zeker weten weten we nog niet. De oudste versie die ik vond waren geschreven, gepubliceerd in, een boek geschreven, eh, in een boek in Braunau, in, eh, in een krant in Braunau waar Hitler dus woonde een jaar nadat z'n moeder was overleden duikt dat gedicht ineens op. Anoniem, maar ja, toen stonden alle gedichten anoniem.” (...)

naar begin dit interview | naar boven

André Oyen. Bloemen van het kwaad Gedichten van dictators. [Recensie]. Lezerstippenlezers.be, [medio 2016]

"In de 520 bladzijden dikke verzamelbundel 'Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators' (Uitgeverij Koppernik) laat essayist en vertaler Paul Damen zien hoe de wreedste leiders uit de wereldgeschiedenis zich 'vergrepen' aan de poëzie. (...) Paul Damen verzamelde deze gedichten en plaatst ze in deze bloemlezing in een historisch kader. (...) Het boek is een doorwrochten werk met een degelijk nawoord van dichter Menno Wigman. (...) Mooi kan ik het werk niet noemen omdat dichtende dictators mij nog altijd kippenvel bezorgen. Nee ik vind het een boeiend werk ook al omdat Paul Damen er zoveel jaren van gedegen research en vertaalwerk in gestopt heeft. Ook is het feit dat door de vaak onbekende literaire nalatenschap van de dictators als uitgangspunt te nemen, er een indringend beeld van leven, werk en terreur van de persoon in kwestie kan opgehangen worden. (...) Persoonlijk ben ik groot liefhebber van de dichtkunst en het deed me dan ook pijn om te lezen dat het dichterschap een mens niet per definitie tot een goed mens maakt. Toch vind ik Bloemen van het kwaad een heel sterk werd omdat het een bijzonder knap historisch en maatschappelijk beeld geeft."

http://www.lezerstippenlezers.be/default.aspx?BoekID=17434

naar boven

M. Wittebol. NBD Biblion. [Medio 2016].

"Gedichten zijn in de originele taal, met daarbij de Nederlandse vertaling. De selectiecriteria voor opname worden in de inleiding door Damen (politicoloog en sociaal historicus) verantwoord. Het spanningsveld – het intrigerende – van deze bundel is treffend verwoord in de titel, die tevens verwijst naar Baudelaire. (...) Soms filosofeert Damen te oppervlakkig en is zijn bronvermelding beperkt, toch geven de aparte hoofdstukken een uitgebreid historisch kader van de dictator en zijn – en een enkele keer haar – dichtwerk." (...)

http://zoeken.muntpunt.bibliotheek.be/detail/Paul-Damen/Bloemen-van-het-kwaad-gedichten-van-dictators/Boek/?itemid=|library/marc/vlacc|9652635

naar boven



Martijn Adelmund (hoofdredacteur Heel NederlandLeest].
Videoblog, waarin Martijn Adelmund het Hitler-Muttergedicht voordraagt en zonder voorbehoud stelt dat niet alleen dit maar ook de andere gedichten authentiek zijn. Heel Nederland leest, zomer 2016.
http://www.heelnederlandleest.nl/bloemen-van-het-kwaad-paul-damen.html

naar boven

Martin Maassen. Doopsgezinds.nl, juni 2016

‘Wie zich zonder de goddelijke gekte aan de poorten van de dichtkunst vertoont, ervan overtuigd dat het technisch kunnen wel tot een talentvol dichter maakt, blijft een broddelaar, van wie de nuchtere verstandelijke dichtkunst niets voorstelt vergeleken bij hen die door de gekte bezeten zijn.’ Paul Damen neemt deze wijsheid van Plato serieus door in ruim 500 bladzijdes gedichten van dictators te presenteren." (...) De meeste sentimentele rijmelarijen gaan pas leven door de bombastische en humoristische toelichtingen van Damen. [Drieëneenhalve 'zon', op schaal van 1 (niet best) tot 5 (must have)].
http://www.doopsgezind.nl/bestanden/extern/doopsgezind-nl/PDF_blad/2016/DG_NL-Juni-2016-Spread-LR.pdf (blz 17)
http://www.martinmaassen.nl/DNL-jun16.pdf

naar boven

Peter [?]. Paul Damen, plagiaris en minkukel. Inktspat.com, 21-07-2016
http://inktspat.com/2016/07/21-07-16-paul-damen-plagiaris-en-minkukel/

naar boven

Jan Kal, Paul Damen, Bart FM Droog en Jaap van den Born, Facebookaccount Bart FM Droog, 27-11-2016 / 05-12-2016
http://www.bartfmdroog.com/droog/dd/facebook.html

naar boven

Eduardo Moga. Poetas dictadores. Corónicas de España, 30-12-2016.
Spaanstalige signalering en daardoor verdere verspreiding van de Hitler-de-dichter-mythe.
http://eduardomoga1.blogspot.nl/2016/12/poetas-dictadores.html

naar boven

Export van de Hitlermythe naar Servië

Van het Vice.com-interview d.d. 3 maart 2016 verscheen ook een Servische vertaling, die met Engelstalige vertalingen van Damens 'Nederlandse vertalingen' werd gepubliceerd op de site Novosti Dana, onder de titel 'Hitler, Bin Laden i Musolini: Analiza poezije najvećih zlikovaca u istoriji'
http://www.novostidana.rs/hitler-bin-laden-i-musolini-analiza-poezije-najvecih-zlikovaca-u-istoriji/

naar boven

2017: ONTMASKERING

Jaap van den Born en Bart FM Droog. ‘Dictatorboek’ Paul Damen barst van blunders en plagiaat.NPE Nieuwsblog, Eenrum, 06-02-2017
http://nederlandsepoezie.eu/?p=3326

naar boven

Jaap van den Born en Bart FM Droog. Hoe Hitler de Nederlandse poëzie werd binnengemarcheerd. Lang stuk over de zwendel.
Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 06-02-2017
http://www.nederlandsepoezie.org/x-files/hoe_hitler_de_nederlandse_poezie.html

naar boven

Joep van Ruiten. 'Gedichten ten onrechte aan Hitler toegeschreven'. Dagblad van het Noorden, 06-02-2017.
http://www.dvhn.nl/cultuur/%E2%80%98Gedichten-ten-onrechte-toegeschreven-aan-Hitler%E2%80%99-21979798.html

naar boven

Lodewijk Dros. Dichter Menno Wigman trekt essay terug.Lodewijk Dros, Trouw, 08-02-2017.
Dichter en essayist Menno Wigman trekt zijn essay over het gedicht 'Denk daaraan!' in, omdat het gedicht niet van Adolf Hitler is.
https://beta.trouw.nl/cultuur/dichter-menno-wigman-trekt-essay-terug~a6cc10a4/

naar boven

Arjen Fortuin. Wat dichters met dictators moeten doen. NRC Handelsblad, 10-02-2017.(...)
"Al is de neppoëzie nog zo snel, de dichterswaarheid achterhaalt ’m wel! Maar niet heel vlot, want de schrijver Bart FM Droog meldde een jaar geleden al dat het in de bloemlezing De bloemen van het kwaad aan Hitler toegeschreven gedicht in werrkelijkheid van een zekere Georg Runsky was. Niemand luisterde. Een moedergedicht van een massamoordenaar was te aantrekkelijk om dood te checken. (Ik citeerde op deze plaats ook wat regeltjes ‘Hitler’, zij het uit een ander gedicht). Een jaar later staat er een zo lijvig en overtuigend dossier op de site van Droog, dat dichter Menno Wigman zijn nawoord bij de bundel (dat ook in Trouw werd gepubliceerd) heeft teruggetrokken."(...)
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/02/10/wat-dichters-met-dictators-moeten-doen-6629913-a1545420

naar boven

Geert Sels. Was getekend: Hitler. Of toch niet? De Standaard, 11-02-2017.
(...) Geen van de vier gedichten is van Hitler. Dat moedergedicht, bijvoorbeeld, is van Georg Runsky’, zegt Droog als we hem bellen. ‘Het verscheen al in het begin van de twintigste eeuw in de Oostenrijkse pers. Het heeft goed gewerkt om hier promotie voor het boek rond te voeren. Hitler verkoopt. Maar het is oplichting. Verder neem ik het de auteur kwalijk dat hij ondanks de ­zeven talen die hij machtig is, ook met vertalingen uit het Japans, Chinees en Georgisch komt. Die deed hij via een tussentaal, zoals het Engels of het Frans. En er is bewijsbaar overgeschreven.’ (...)
Uitgeverij Koppernik zit verveeld met de kwestie. ‘We vinden het jammer dat het boek in opspraak komt’, zegt Bart Kraamer. ‘De auteur heeft aangegeven dat hij overtuigd was. Dat het een twijfelachtige toeschrijving was, wisten we toen niet. Daarom zie ik geen redenen om het boek terug te trekken. Bij nader onderzoek blijken de gedichten niet van Hitler te zijn.’ (...)

http://www.standaard.be/cnt/dmf20170210_02725092

naar boven

Jaap van den Born en Bart FM Droog. Dictatorenboek (3) Wat is de rol van uitgeverij Koppernik? NPE-Nieuwsblog, 11-02-2017.
http://nederlandsepoezie.eu/?p=3339

naar boven

Bart van der Straeten. Recensie 'Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators' van Paul Damen. Knack, 13-02-2017
Vrij bizar stuk, waarin wordt voorbijgegaan aan de terugtrekking van Menno Wigmans nawoord en het grootschalige plagiaat en verdere rechtenschendingen. De conclusie is evenwel: "Een zeer frustrerende leeservaring."
http://www.knack.be/nieuws/boeken/recensie-bloemen-van-het-kwaad-gedichten-van-dictators-van-paul-damen/article-opinion-814385.html

naar boven

Jaap van den Born. Hitler Schreef light verse. Het Vrije Vers, 24-02-2017.
Over het bedrog van Damen, en voorbeeld van hoe makkelijk het is om een Hitlergedicht te vervalsen.
http://hetvrijevers.nl/index.php/jaap-van-den-born/4368-hitler-schreef-light-verse

naar boven

Mark Boninsegna. Bart FM Droog en Hitlers sjoemelpoëzie. Interview over Bloemen van het kwaad. A Fetish For poetry.com, 17-03-2017.
https://afetishforpoetry.wordpress.com/2017/03/17/bart-fm-droog-en-hitlers-sjoemelpoezie/

naar boven

DROOG- tijdschrift voor diepgravende onderzoeks-journalistiek. Droog, onafhankelijk en ter zake. Over zaken uit heden en verleden die er toe doen of deden. Zaken die meer aandacht vragen dan in een artikel van een of twee papieren pagina’s gegeven kan worden. 

Steun ons op Facebook: Droog - Slow jounalism

Doneer! Hoe? Mail: droog@epibreren.com

| naar boven