naar boven

Bob Pingen maakt affiche Film by the Sea

VLISSINGEN - De Zeeuwse kunstenaar, filmmaker en fotograaf Bob Pingen maakt dit jaar het affiche van Film by the Sea. De poster wordt traditiegetrouw gepresenteerd tijdens de Amuse, op dinsdag 6 juni in Vlissingen. (...)
Rolf Bosboom, PZC, 01-05-17
https://www.pzc.nl/zeeuws-nieuws/bob-pingen-maakt-affiche-film-by-the-sea~aa53bde3/

naar boven

6 juni 2017, Vlissingen. Bob Pingen vertelt tijdens de Amuse over het posterontwerp:

"Het zal de mensen niet verbazen dat het witte doek de grote inspiratie was. Het witte doek wat onze dromen weerspiegelt, wat onze illusies geeft, het witte doek met zijn goden en demonen, die al zovele generaties boeit. Mag ik niet over het affiche beginnen? Technisch gezien kunnen we het dan hebben over een klassieke filmposter wat in het tijdperk werd afgesloten toen de digitalisering intrad. De vormgever [?] van een Robert McGinniss bijvoorbeeld, voor de eerste James Bondfilms en zijn knipoog naar de pulproman-netjes van die tijd.

Of de films van nouvelle vague en dan vooral Jean-Luc Godard met zijn legendarische fotograaf Raoul Coutard. Maar wat mij ook voor ogen stond was dat het vooral een lichtpunt moest zijn in deze duistere wereld. De vrouw als eeuwige muze, de man zijn expansie, zijn hang naar de buitenwereld. Het bed als zinnebeeld voor de intieme verhouding. Dat alles in een bordkartonnen decor. Kortom: cinema." [Volgt gesprek met Christophe Haddad, een van de twee modellen].

Bron: Facebookpagina Film by the Sea
https://www.facebook.com/filmbythesea/videos/1350196458410521/

Robert McGinnis (1926. Zie: https://robertmcginnis.com/robert-mcginnis-art-that-appeared-on-movie-posters
Jean-Luc Godard (1930) Zie: http://www.imdb.com/name/nm0000419/
Nouvelle vague. Zie: https://www.cineville.nl/magazine/de-nouvelle-vague-duizend-woorden
Raoul Coutard (1924-2016). Zie: http://www.imdb.com/name/nm0184170/
https://www.theguardian.com/film/gallery/2016/nov/09/french-cinematographer-raoul-coutard-godard-truffaut-pictures#img-6

naar boven

Toeëigening beeldrecht poster

Op de festivalsite staat nadrukkelijk dat het beeldrecht van de festivalposter bij de festivalorganisatie berust:



Screenshot van festivalsite, genomen 11-09-2017. Let vooral op: "U mag niets aan deze afbeeldingen wijzigen."

Bron: https://www.filmbythesea.nl/professionals/beeldmateriaal

naar boven

Poster filmfestival: na-aperij of eerbetoon?

VLISSINGEN - Het affiche van Film by the Sea 2017 blijkt opvallende overeenkomsten te vertonen met een foto die is gemaakt rondom de film 'Le mépris' (1963) van Jean-Luc Godard. Daarop zijn Brigitte Bardot en Fritz Lang te zien.

De poster van Film by the Sea, met Sanne de Regt en Christophe Haddad, is gemaakt door de Vlissingse kunstenaar Bob Pingen. De verregaande gelijkenis met 'Le mépris' leidt tot discussie op sociale media over de vraag of hier sprake is van een eerbetoon of wellicht plagiaat. De meningen zijn daarover verdeeld.

Pingen zegt dat hij altijd helder is geweest over zijn inspiratiebronnen, onder meer bij de presentatie van het affiche in juni. Toen verwees hij inderdaad onder meer naar Jean-Luc Godard, diens vaste fotograaf Raoul Coutard en vormgever Robert McGinnis, maar zonder 'Le mépris' met name te noemen.

'Nieuwe inspiratie'

De nu opgedoken foto is volgens Pingen afkomstig uit het tijdschrift Paris Match en van een onbekende fotograaf. De foto zou tijdens het draaien van de film zijn genomen. ,,Het is een heel bekende foto. Daar heb ik me door laten inspireren. In de kunst bestaat originaliteit nu eenmaal niet. Kunstenaars pikken dingen op en vervolgens ontstaat er iets nieuws. Alleen uit niets ontstaat niets."

Festivaldirecteur Leo Hannewijk steunt Pingen. "Ik snap de ophef ook niet. In kunst worden nu eenmaal vaak citaten gebruikt. We leven in een beeldcultuur. Er zijn zoveel beelden die van een andere context worden voorzien. Dat is geen na-aperij. Het gaat om een nieuwe inspiratie."

Rolf Bosboom. PZC, 11-09-2017
https://www.pzc.nl/zeeuws-nieuws/poster-filmfestival-na-aperij-of-eerbetoon~a9fcf411/

naar boven

Over de verdediging door kunstenaar en festivaldirecteur

Een heel bekende foto...

Als, zoals Bob Pingen stelt, het om een heel bekende foto zou gaan, dan zou hij een punt kunnen hebben - want in dat geval zou iedereen denken: aha! een verwijzing naar (etc.). Denk aan de iconische foto van The Beatles op een zebrapad - die compositie is vaak gekopieerd en niemand heeft het daarbij over plagiaat.

Maar klopt het wat hij stelt? Is het inderdaad een heel bekende foto? Wie - op 12 september 2017 - op Google-afbeeldingen zoekt op 'Mépris' of 'Mepris' krijgt veel foto's uit/over de film te zien - maar niét de foto waar Bob Pingen naar 'verwijst'. Ergo: het origineel is geenszins een bekende foto.

Van een onbekende fotograaf...

Pingen stelt aanvankelijk (in PZC, 11 september) dat het origineel stamt van een onbekende fotograaf, die het in Paris Match gepubliceerd had. Dat ontheft hem auteursrechtelijk gezien niet van de plicht dat op enigerlei te vermelden.

Maar is de fotograaf daadwerkelijk onbekend? Nee. Het is een werk van Patrick Morin (1928-2002), getiteld 'Brigitte Bardot & Michel Piccoili in 'Le Mépris', 1963'. Gemaakt op de set van Jean-Luc Godards film 'Le Mépris'.

Over Morin, wiens werk ten grondslag ligt aan de Film by the Sea-poster 2017 wordt geen woord gerept. Sterker nog: Bob Pingen ként hem niet eens (of verzwijgt expres zijn naam, dat kan ook). Dat betekent in ieder geval twee dingen: het is géén verwijzing. En het is allerminst een eerbetoon.

Een dag later beweert hij overigens: "Volgens de info die ik indertijd had bij het vinden van de foto was deze verschenen in het geïllustreerde tijdschrift de Paris Match. Het lettertype is in ieder geval hetzelfde."*

Ergo: hij heeft de foto dus niét in Paris Match aangetroffen. En hij heeft klaarblijkelijk geen enkele moeite gedaan te achterhalen wie de fotograaf was.

Wéér een dag later positioneert hij zich in de slachtofferrol. In PZC, 13-09-2017 zegt hij: "Ik heb mijns inziens steeds volstrekt legitiem gehandeld. Door die beschuldiging voel ik me in mijn eer aangetast.""

Bronnen:
Geveilde werken van Patrick Morin op Artnet.com. Gezien 12-09-2017.
http://www.artnet.com/artists/patrick-morin/brigitte-bardot-michel-piccoli-in-le-m%C3%A9pris-Q93PGxkzzuuwThgqRD4lOA2
* E-mail van Bob Pingen aan Bart FM Droog, 12-09-2017, 16.50 uur.
Rolf Bosboom.Verwijt plagiaat raakt kunstenaar. PZC, 13-09-2017.

naar boven

Nieuwe inspiratie?

De verdediging van festivaldirecteur Leo Hannewijk is opmerkelijk te noemen: "Er zijn zoveel beelden die van een andere context worden voorzien. Dat is geen na-aperij. Het gaat om een nieuwe inspiratie."

Nieuwe inspiratie? Eerder een klakkeloze imitatie van een bestaand werk. En dat zonder enige bronvermelding, wat deze affaire tot een simpel plagiaat-heterdaadje maakt.

Omroep Zeeland

Op 12 september interviewt Omroep Zeeland auteursrechtendeskundige Jan van Vegchel* Deze schiet de postermaker en festivalorganisatie te hulp: "Ik zie toch overduidelijke verschillen. Zo is de kleur anders. Bij de ene foto is de muur grijs en bij de huidige is die wit." Hij meent dat Pingen 'een sterk verhaal heeft', mocht het voor de rechter komen. "Alles bij elkaar opgeteld, is het een andere foto", zegt hij.

Dat is maar zeer de vraag. In 2015 speelde de zaak Van Giel-Tuymans. De Belgische fotograaf Katrijn van Giel maakte bezwaar tegen het ongevraagde 'herbruik' van een door haar genomen foto door kunstschilder Luc Tuymans. De rechter legde Tuymans een dwangsom van € 500.000,- op, als hij het gewraakte werk zou reproduceren of tentoonstellen. Tuymans ging in hoger beroep, maar beide partijen schikten uiteindelijk.

NB: De auteursrechtenwetgeving is internationaal geregeld. Wat betekent dat de wetgeving op dit vlak in vrijwel alle landen ter wereld vrijwel identiek is.

Zie: Leen Vervaeke. Schilder Tuymans veroordeeld voor plagiaat. Volkskrant, 20-01-2015.
https://www.volkskrant.nl/beeldende-kunst/schilder-tuymans-veroordeeld-voor-plagiaat~a3833770/
Charlotte Meindersma. Mag je met kunst inbreuk maken op Auteursrecht? Charlotte's Law.nl, 22-04-2015.
https://www.charlotteslaw.nl/2015/04/mag-je-met-kunst-inbreuk-maken-op-auteursrecht/
Mischa Cohen. 'Artistieke oplossing in plagiaatzaak Luc Tuymans. Vrij Nederland, 04-09-2015.
https://www.vn.nl/artistieke-oplossing-in-plagiaatzaak-luc-tuymans/
NN. Deskundige: poster Film by the Sea is geen plagiaat. Omroep Zeeland, 12-09-2017.
http://www.omroepzeeland.nl/nieuws/100784/Deskundige-Poster-Film-by-the-Sea-is-geen-plagiaat
* Jan van Vegchel. http://www.janvanvegchel.nl/

naar boven

Mr. Charlotte Meindersma

De deskundige die op 12 september op Omroep Zeeland geïnterviewd werd, was een juridisch adviseur, geen jurist.

Mr. Charlotte Meindersma is dat wel. Ze leidt het juridisch advieskantoor Charlotte's Law & Fine Prints, dat zich richt op de creatieve sector.

Zij heeft de Film by the Sea-posteraffaire óók bestudeerd, en komt na een gedegen betoog - te lezen op haar blog - tot deze conclusie:

'Een werk zo erg op detailniveau namaken als dit, mag alleen als privékopie.'

Bron:
Mr. Charlotte Meindersma. Maakt Film by the Sea inbreuk op Auteursrecht? Charlotte's Law, Den Haag, 13-09-2017.
https://www.charlotteslaw.nl/2017/09/maakt-film-by-the-sea-inbreuk-op-auteursrecht/

naar boven

naar boven

Dirk Visser, hoogleraar intellectueel eigendomsrecht

Op 13 september 2017 bericht de PZC opnieuw over de affaire. Onder anderen Dirk Visser, hoogleraar intellectueel eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden, komt aan het woord.

Hij zegt: "Dit is geen toeval natuurlijk", als hij foto en poster vergelijkt. ,,De kans bestaat dat een rechter zegt dat dit auteursrechtinbreuk is. Dat iets artistiek gebruikelijk is, wil niet zeggen dat het juridisch gezien ook mag. Maar daarbij moet je je wel afvragen: welk belang zou er zijn om hiervan een probleem te maken? Want echt schade lijdt niemand."

De vraag die Visser stelt, lijkt een retorische, maar is het niet. Hij gaat namelijk voorbij aan de erven Morin - zij beheren tot en met 2072 alle rechten op diens werk. Aan hen had toestemming gevraagd moeten worden voor het op deze wijze gebruiken van Patrick Morins werk. En zij hadden daarvoor een vergoeding kunnen verlangen.

Omdat ze niet benaderd zijn, hebben ze dus inkomsten misgelopen.


Bronnen
Rolf Bosboom.Verwijt plagiaat raakt kunstenaar. PZC, 13-09-2017.
Dirk Visser. Hoogleraar Intellectueel Eigendomsrecht. Universiteit Leiden. Gezien 14-09-2017.
https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/dirk-visser#tab-1

naar boven

Shoot the messenger

Op 11 september 2017 belde Bob Pingen me 's avonds laat op, nadat ik hem via Facebook benaderd had. Hij zei: 'U bent gewoon een brutale hond. (...). In feite wordt hier karaktermoord gepleegd'. En hij vertelde me dat deze zaak in het nieuws gebracht was door een 'gefrustreerd oud-journalist, Flip Feij', die een rekening wilde vereffenen.

In andere plagiaatzaken heb ik dit vaker meeegemaakt. De betrapte plagiator poogt de ontdekker van het plagiaat in diskrediet te brengen, in de hoop daarmee de aandacht te verleggen. Een doorzichtige tactiek, die zelden werkt.

Op 13 september 2017, om één uur 's nachts, mailde Bob Pingen me vervolgens dit: "Dit pik ik niet, Je hoort nog van me."

Soortgelijke uitlatingen deed de dader in een eerdere plagiaatzaak, die ik - samen met Jaap van den Born - eind 2016/begin 2017 onderzocht. Al dan niet verkapt dreigen met het nemen van juridische stappen, in de hoop met intimidatie de onderzoeker(s) monddood te maken. Ook weer een doorzichtige tactiek, die zelden werkt.

naar boven

Dus plagiaat?

Omdat de foto op de poster niets anders is dan een gespiegeld beeld van de oorspronkelijke compositie, en omdat op geen enkele wijze verwezen wordt naar de originele fotograaf, worden de rechten van de oorspronke-lijke maker geschonden.

Links foto van Patrick Morin, rechts poster van Bob Pingen.

naar boven

Spotprent op affaire

Cor de Jonge, vast cartoonist van de PZC, maakte deze tekening over de affaire:

© Cor de Jonge, 2017

Met daarbij de tekst: "Iedereen die mijn "werk" kent, weet dat ik Dick Bruna vaak heb geciteerd..."

Dit is een goed voorbeeld van een parodie op het gebeuren in 2017 én eerbetoon/verwijzing aan/naar de oorspronkelijke Nijntje-maker. Volkomen legaal, vanwege artikel 18b van de Auteurswet.


Spotprent oorspronkelijk gepubliceerd op Facebookpagina van Cor de Jonge', 17 september 2017.
https://www.facebook.com/cor.dejonge.77

Zie ook:

NN. Cor de Jonge in cartoons: Zeeland is het einde! Omroep Zeeland, 26-11-2014.
http://www.omroepzeeland.nl/nieuws/78336/Cor-de-Jonge-in-cartoons-Zeeland-is-het-einde.

naar boven

De Auteurswet

Ongeautoriseerde overname van andermans werk zonder bronvermelding wordt ook wel plagiaat genoemd en is een misdrijf.

De Auteurswet is heel helder:


(...)


(...)


De voornoemde geldboetes zijn:

de derde categorie € 8100,-
de vijfde categorie € 81.000,-

Omdat het om een bijna integrale overname gaat, en het in geen geval een karikatuur, parodie of pastiche is, zijn de uitzonderingen die de Auteurswet daarvoor geeft, niet van toepassing:



Auteurswet: http://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/2017-09-01
Boetes. Wetboek van Strafrecht, artikel 23 lid 4.
http://wetten.overheid.nl/BWBR0001854/2015-11-17#BoekEerste_TiteldeelII_Artikel23

Wat nu?

Wat er nu gaat gebeuren is grotendeels afhankelijk van de acties van het Openbaar Ministerie en de erven Patrick Morin.


© Bart FM Droog, 12/17-09-2017

naar boven

Patrick Morin (1928-2002)

Patrick Morin maakte in Italië in de jaren zestig zwartwitfoto's, met als thema's religie en film. Hij begon zijn carriere op 17-jarige leeftijd als journalist bij de Washington Post te New York. In 1951 verhuisde hij naar Rome. Als cineast en als verslaggever verbonden aan de FAO (Wereld Voedsel Organisatie), werkte hij wereldwijd aan vele reportages mee. Hij werkte ook voor Paris-Match, Vogue en Times. Vanaf het eind van de jaren zeventig werkte hij met z'n tweede vrouw, Kirsten Morin, als fotograaf voor Franse en Amerikaanse filmbedrijven. Na zijn dood liet hij een indrukwekkend oeuvre na.

Patrick Morin. Photographe des années 60. 75 - Paris • "Du Vatican à Cinecitta" de Patrick Morin. Exhibition. Du Mercredi 12 Octobre 2011 au Dimanche 23 Octobre 2011. Comptoir des abbayes, 4 Rue Fléchier. 75009 PARIS
http://www.competencephoto.com/agenda/75-Paris-Du-Vatican-a-Cinecitta-de-Patrick-Morin_ae150153.html

Partick Morin-tentoonstelling, Chalon sur Saône, 2014
http://www.info-chalon.com/articles/chalon-sur-saone/2014/09/26/8770/sublime-expo-photos-de-patrick-morin-sur-la-foire-de-chalon/

Paparazzi ! Photographes, stars et artistes.
Exhibition du 26 février au 9 juin 2014. Met foto's van o.a. Patrick Morin.
Centre-Pompidou-Metz, Metz, 2014.
http://www.centrepompidou-metz.fr/en/node/22502

Kleinzoon?:
Patrick Morin Photographies
9 Hameau de Nestin
45450 Fay aus Loges
https://photographe.net/photographe/581908/patrick-morin-photographies-fay-aux-loges.php

naar boven