|
|
||||||||||
versie: 08 december 2015
 Online periodiek voor droge feiten | voorpagina KOPLAND-VERTALINGEN GEPLAGIEERD EN BEKROOND
Dit nieuws ging aanvankelijk onopgemerkt aan ons taalgebied voorbij. Totdat op 20 november een onbekende medewerker van de Britse ambassade een berichtje over deze prijs op Facebook zette, met daarbij, onder de Engelse vertaling: “© Translation: 2001, James Brockway.”2
'Hè?', dacht de in Nederland werkende poëzievertaler Paul Evans, 'what's this?' Hij besloot de prijswinnende vertaling zorgvuldig te bekijken en kwam tot de conclusie dat de 'nieuwe' bekroonde vertaling niet zo zeer een verse vertaling uit het Nederlands was, maar simpelweg een bewerking van de bestaande Engelse versie van Brockway. Hij zag ook dat Prowle's 'eervol vermelde' vertaling eigenlijk het werk van Willem Groenewegen was. Research Wie de oorspronkelijke gedichten, de echte vertalingen en de versies van Prowle naast elkaar ziet staan, kan tot geen andere conclusie komen. Door vormgevingsbeperkingen kan dat niet op deze pagina getoond worden, maar wel elders. Zie: Het plagiaat van de Kopland-vertalingen, case 1 Plagiaatindicatoren • a high percentage of identical strings of words Hij geeft aan dat plagiatoren vaak het plagiaat pogen te maskeren door te schuiven met woorden/woordgroepen en middels het gebruik van synoniemen. Al deze kenmerken komen voor in de 'vertalingen' van Prowle. Het complete rapport van John Irons staat online, op: John Irons. Translations of EEN KORAAL by Rutger Kopland into English. A comparison of versions by Brockway/Groenewegen and Prowle. Droog, 08-12-2015. Maar – zo sputterden enkele literatoren – is het niet logisch dat de ene goede vertaling van een gedicht altijd als twee druppels water op een andere goede vertaling zal lijken? Nee – simpelweg omdat elke vertaler zijn/haar eigen stijl heeft en vrijwel elk woord en elke uitdrukking op meerdere manieren vertaald kan worden, wat met zich meebrengt dat alle onafhankelijk van elkaar gemaakte vertalingen sterk zullen verschillen. Ook dat is in één oogopslag te zien, als je een origineel gedicht en de verschillende bona fide vertalingen naast elkaar bekijkt. Door vormgevings-beperkingen kan dat niet op deze pagina getoond worden, maar wel elders. Zie: Het plagiaat van de Kopland-vertalingen: how translations differ Meer aanwijzingen Maar de doorslaggevende aanwijzing was het gegeven dat meneer Prowle het Nederlands niet machtig is. Hij is geschoold in Romaanse talen en heeft vóór zijn recente Kopland-'vertalingen' geen eerdere vertalingen uit het Deens, Duits, Fries, IJslands, Nederlands, Noors, Saksisch, Zweeds of uit andere Germaanse talen gepubliceerd.5
Nadat dit allemaal onderzocht was nam een van de bestolenen, Willem Groenewegen, contact op met de Stephen Spender Trust, een van de organisaties achter de Stephen Spender Prize. In eerste instantie nam deze organisatie de letterdief in bescherming. Tot gisteren, toen ze een opmerkelijke schuldbekentenis van Allen Prowle doorstuurden:
Vandaag volgde daarop het bericht dat Prowle zijn 'vertalingen' heeft ingetrokken en het prijsgeld, 1000 pond, zal schenken aan een goed doel. Of deze op heterdaad betrapte letterdief en leugenaar dat laatste daadwerkelijk gaat doen is natuurlijk zeer de vraag. Op de site van de Stephen Spender Trust is Allen Prowle inmiddels uit de lijst van winnaars geschrapt – al komen lofzangen op zijn vertalingen nog steeds voor in de juryrapporten en in het e-book met winnende gedichten: http://www.stephen-spender.org/_downloads_general/ Wat betreft Allen Prowle is het doek gevallen: hij is een plagiator en blijkt daarmee een zeer domme, kortzichtige man. In vroeger dagen kon je op poëziegebied nog wel enige jaren wegkomen met plagiaat (denk aan P.N. van Eyck en 'De tuinman en de Dood'), maar dankzij internet komt tegenwoordig vrijwel elk plagiaat binnen enkele weken aan het licht. Maar wat betreft de Stephen Spender Prize en andere Britse poëzie(vertaal)prijzen is dit allesbehalve 'einde verhaal'. De afgelopen jaren is de Britse poëziewereld opgeschrikt door meerdere plagiaataffaires in het prijzencircus. Die de Britten over zichzelf afroepen door jury's samen te stellen waarin mensen zitten die niet gehinderd worden door enige ter zake doende kennis. Zo bestond de jury van de Stephen Spender Prize uit Josephine Balmer, Katie Gramich, WN Herbert en Stephen Romer. Ze noemen zichzelf vertalers, geleerden en bovenal dichters – maar geen van hen is het Nederlands machtig – en geen van hen bezit ook maar enige kennis van de Nederlandstalige poëzie of poëten. Dat blijkt uit hun opmerkingen over én de 'vertalingen' van Prowle én Rutger Kopland.7 Josephine Balmer: “Our overall winner, Allen Prowle, presented five consummately accomplished translations of perhaps lesser-known Dutch poet Rutger Kopland, any of which could have won, although in the end we settled on the poignant 'Johnson Brothers Ltd'.” Katie Grimich: “Many of the winning and commended entries are translations of works by contemporary poets I had not previously read, notably Rutger Kopland.” WN Herbert: “I hardly knew of Rutger Kopland. But, as with last year, I felt that the winner was self-evident, and that any of these poems could have been it. In fact, 'Johnson Brothers Ltd' brings together almost all the elements admired above: an intense elegiac grasp of terrible change almost as an artefact positioned in time, revisited emotionally in the same way as a poem is re-read. I highly commend Allen Prowle's ability to make this just as much of a revelation in English.” Stephen Romer: “Allen Prowle's versions of contemporary Dutch poet Rutger Kopland, whose wry and moving work delighted us. Of the five translations submitted, three were potential competition winners. 'Johnson Brothers Ltd', a moving memory of the poet's father, emerged as our favourite. Kopland deserves to be better known outside his native Holland, and if the prize draws attention to his work so much the better.” Het meest opmerkelijke aan deze uitlatingen is dat zowel WN Herbert als Stephen Romer zelf met biografieën en gedichten vertegenwoordigd zijn op het Poetry International Web (PIW)– en laat dat nu precies de site zijn waar Allen Prowle de Koplandvertalingen van gestolen heeft en waar in overvloed Engelstalige informatie over Rutger Kopland te vinden is – informatie en vertalingen die deze juryleden kennelijk niet gecheckt hebben. Zie: PIW – WN Herbert; PIW – Stephen Romer; PIW – Rutger Kopland Ernstige beoordelingsfouten Maar dat is niet het enige: zowel de Stephen Spender Trust als The Guardian hebben ernstige beoordelingsfouten gemaakt rond deze prijs. Natuurlijk ligt de schuld in de eerste plaats bij Allen Prowle, de plagiator. Maar door deze aanvankelijk in bescherming te nemen en nu simpelweg zijn naam uit het lijstje van prijswinnaars te schrappen en de gewraakte teksten geruisloos te verwijderen, zonder een duidelijke publieke verklaring over het gebeurde te geven, wekken deze organisaties de verdenking op dat het hen enkel om de eigen reputaties gaat. En dat is is zeer te betreuren, want daardoor wordt het onderliggende probleem benoemd noch aangepakt, waarmee de kiem gelegd is voor de volgende plagiaataffaire. Aan de Stephen Spender Trust is in verband met dit artikel een aantal vragen voorgelegd, voor alle zekerheid in het Engels. Vragen die deze organisatie helaas verkoos niet te beantwoorden. © Bart FM Droog, 2015 Noten
|
||||||||||
