versie: 30 december 2018 - beginpagina NIOD-canard | beginpagina Droog




Authentieke 'Hitlers'

De jonge Hitler
Productie
Eerste Wereldoorlog
Hitler over zichzelf
Registratie van 'Hitlers' in nazi-Duitsland
'Hitlers' in Washington DC
Tentoonstelling 'Hitlers' in Florence, 1984
Tentoonstelling echte Hitler in Moskou, 2000

Samenstelling Jaap van den Born en Bart FM Droog, december 2017

---

De jonge Hitler, Wenen en München 1909-1914

Dat Adolf Hitler (1889-1945) enige tijd als professioneel aquarellist heeft gewerkt is een historisch gegeven. Een overzicht van zijn kunstzinnige werkzaamheden.

De jonge Hitler kleurde in Wenen aanvankelijk gedrukte zwartwit ansichtkaarten van Weense stadsgezichten in, die door z'n toenmalige kompaan Reinhold Hanisch werden verkocht aan toeristen.¹ Zover bekend zijn al deze ansichtkaarten in de mist der jaren verloren gegaan. Het is zeer de vraag of Hitler die ansichtkaarten signeerde.

Daarna (eind 1909/begin 1910) vervaardigde hij aquarellen (meestal op ongeveer A4-formaat), die hij hij eerst via Hanisch en later zelf verkocht aan lijstenmakers in Wenen. Zover bekend schilderde hij toen vooral (of alleen) bekende Weense gebouwen en stadsgezichten.

"Es sind durchweg steife, aber exakte Zeichnungen nach gedruckten oder lithographierten Vorlagen, und zwar Stadtansichten und Architekturstücke; menschliche Figuren, die allenfals als winzige Staffage vorkommen, sind ganz missraten und wirkenwie gestopfte Säcke. Banisch [= Hanisch] wollte den Freund einmal bewegen, eine Kirche im Freien nach der Natur zu zeichnen; dass misslang völlig, und Hitler entschuldigte sich: es sei zu kalt, er habe steife finger." Konrad Heiden, 1935. 1a NB: Heidens bron was Hanisch, die toen als Hitler-vervalser actief was. De werken die Heiden hier beschrijft zijn dus mogelijk valse Hitlers.

München

In mei 1913² verhuisde Hitler naar München, waar hij - met een kleine onderbreking - tot augustus 1914 vooral Münchener stadsgezichten schilderde en verkocht aan Münchener lijstenmakers en aan particulieren, die hij trof in 'Biergarten'.

Hitlers schilderingen uit die tijd moeten deels gezien worden als de afbeeldingen die anno 2017 in lijsten die bij de IKEA of andere meubelzaken verkocht worden: vooral als vulling, om de lijsten beter te doen verkopen. Ze waren daarnaast ook bedoeld voor de verkoop aan toeristen.

Productie

Hoeveel aquarellen hij in die tijd maakte is onbekend - maar het zullen er eerder rond de honderd dan meerdere duizenden geweest zijn. Hitler was in 1909-1914 niet bijster werklustig, zo blijkt uit alle betrouwbare bronnen.

Een van de belangrijkste afnemers van Hitler in de jaren 1910-1913, de Weense lijstenmaker Jacob Altenberg, verklaarde in 1936 aan de Weense politie dat hij destijds zo'n 25 aquarellen van Hitler had aangekocht. Altenberg had van alle lijstenmakers waarmee Hitler zaken deed het grootste bedrijf. De anderen die met naam bekend zijn, Samuel Morgenstern (Liechtensteinstrasse), Landsberger (Favoritenstrasse), en Schiefer (Schönbrunnerstrasse) hadden kleinere zaken -het is zeer de vraag of zij grotere afnemers zijn geweest dan Altenberg.^2a

Het getal van twee- tot drieduizend door Hitler vervaardige tekeningen en aquarellen is afkomstig van twee oplichters die na 1960 actief werden met het uitschrijven van echtheidscertificaten bij aan Hitler toegeschreven, maar feitelijk vervalste, kunstwerken.

Des te meer schilderijen Hitler vervaardigd zou hebben, des te meer konden zij verdienen met hun echtheidscertificatenzwendel.³

Hitler als kunstschilder (1935) (...) Voor zoover kan worden nagegaan, heeft Hitler voor den oorlog 70 tot 80 aquarellen gemaakt, waarvan de meeste zich in particulier bezit en eenige zich in het Bruine Huis te München bevinden. Vogens de Berlijnsche bladen zijn deze werken buitengewoon goed en nauwgezet geschilderd en geven zij blijk van een groot talent en Hitler's speciale belangstelling voor de architectuur. Arnhemsche Courant, 15-06-1935 https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000109443:mpeg21:a0014

naar boven

Eerste Wereldoorlog-aquarellen

De authentieke | de niet-authentieke | twijfelgevallen

De Duitse historicus en Hitlerspecialist Anton Joachimsthaler stelde een overzicht van Hitlers aquarellen en tekeningen uit de Eerste Wereldoorlog-periode samen.

Volgens hem zijn er vijf authentieke aquarellen bekend:

JT-2. 'Porträt von Max Mund', 18 Augustus 1916. 8,1 x 10,8 (Bayerisches Hauptstaatsarchiv)
JT-5. 'Kloster-Messines'. December 1914. 9x14. Uit collectie Ernst Schmidt.
JT-6. 'Klosterruine Messines', 1915. Geaquarelleerde pentekening, 9 x 14.
JT-20. 'Am Bahndamm von Biache', 3 mei 1917. 12 x 15. ' (Washington)
JT-22. 'Becelaire', 1917. 13 x 20. - (Washington).

Zelf hebben we grote twijfels bij de authenticiteit van JT-22, 'Becelaire', en enige twijfel bij JT 20, 'Am Bahndamm von Biache'. Zie voor meer over deze bedenkingen: 'Hitler - First World War'.

'Porträt von Max Mund JT2 / Price 413*	Kloster-Messines'. JT-6 / Price 426.
Kloster Messines. JT 5/ Price 423**	'
Am Bahndamm von Biache. JT-20 / Price 467.	Becelaire JT-22 / Price 469.

* Dit is de enige portret-aquarel waarvan vast staat dat deze door Hitler geschilderd is. Volgens de vrouw van Max Mund (een legerkameraad van Hitler) had Hitler het op 18 augustus 1916 in het Franse Fournes geschilderd. Hoogstwaarschijnlijk naar een foto: het hoofddeksel op het schilderij werd in 1916 niet meer gedragen.
** Deze aquarel staat in Price beschreven als 'Bleistiftzeichnung' (potloodtekening).

naar boven

De niet-authentieke

Zeven afbeeldingen van werken die Hitler in de Eerste Wereldoorlog geschilderd of getekend zou hebben werden afgedrukt in het boek Adolf Hitler / Aquarelle, in 1935.⁴ De titels van deze werken in dit door zijn hoffotograaf Hoffmann samengestelde boek zijn:

1. Hohlweg bei Wytschaete, November 1914
2. Klosterruine in Mesines, Dezember 1914
3. Fromelles, Verbandstelle, 1915
4. Haus mit weissem Zaun, circa 1915
5. Unterstand in Fournes, circa 1915
6. Haubourdin, 15. Juni 1916
7. Ardoye in Flandern, 27. Juni 1917.

Het zijn echter geen 100% authentieke 'Hitlers'. Wat zijn het dan wel?Joachimsthaler merkte over Hoffmanns boek op:

"Het valt op dat deze zeven afbeeldingen nogal contrasteren met andere originele tekeningen van Hitler. Terwijl de originele tekeningen in hun ietwat fantasieloze correctheid de Hitler onthullen, die zich ook later op dezelfde manier in zijn architectuurschetsen manifesteert, tonen de afbeeldingen in Hoffmanns boek, wat techniek en kleur betreft,een zeer levendige penseelvoering en een zeer strakke inkleuring. Hierdoor onstaat het vermoeden dat deze aquarellen door een zeer vakkundige hand bewerkt zijn, hoewel dit helaas niet te bewijzen is."

Te bewijzen niet, inderdaad, maar het is wel zeer aannemelijk te maken. Joachimsthaler toont in z'n boek een door Hitler gemaakte tekening van een gebouw, en de aquarel van hetzelfde gebouw. Zowel de overeenkomsten als de verschillen zijn duidelijk

Links tekening Hitler 1915, uit collectie Ernst Schmidt ( NSDAP Hauptarchiv neg. 93.); rechts zelfde gebouw als aquarel in Hoffmanns boek.
Links zwartwitafdruk van originele Hitler-aquarel uit 1914, uit collectie Ernst Schmidt ( NSDAP Hauptarchiv neg. 94.); rechts de aquarel in Hoffmanns boek.

Aanvullend bewijs vond Joachimsthaler bij nazikopstuk Alfred Rosenberg (1893-1946), die in z'n cel in Neurenberg een passage noteerde over Hitlers Eerste Wereldoorlogaquarellen, die hij in de jaren dertig in München gezien had. Rosenberg had in Moskou bouwkunde gestudeerd, en had zeker enig inzicht in de materie. Over die aquarellen schreef hij dat hij ze deels in origineel, deels in latere weergave"(!) gezien had, waarbij de bewerkingen hem verrasten "omdat ze een natuurlijk talent, de nadruk op het wezenlijke en een uitgesproken kunstschildersgeest verraden."

Joachimsthaler: "Er kan geen twijfel over bestaan dat het hierbij over de tekeningen van Hitler in Hoffmanns boek gaat. Wat betekent dat de aquarellen in Hoffmanns boek met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid door een goede kunstschilder bewerkt en geaquarelleerd zijn."⁵

Wij sluiten ons bij het oordeel van Joachimsthaler aan.

naar boven

De bewerkte Hitleraquarellen uit 1914-1917

[Grotere afdrukken op deze pagina]

1. Hohlweg...	2. Klosterruine...	3. Fromelles, Verbandstelle
5. Unterstand in Fournes	6. Haubourdin	4. Haus mit weissem Zaun

NB: dit zijn foto's van reproducties in Adolf Hitler / Aquarelle (1935) - geen foto's van de originele bewerkingen.
	7. Ardoye

De signaturen die op vier van deze zeven bewerkingen aangebracht zijn:

2.	3.	4.	7.

De vraag of de onbekende bewerker (bewerkers?) ook de signaturen 'verbeterd' heeft, valt niet te beantwoorden.

naar boven

Hitler over zichzelf als kunstenaar

Nu is Adolf Hitler natuurlijk niet de meest betrouwbare bron als het op zelfreflectie aankomt. Maar alles wijst erop dat hij zichzelf niet als groot kunstschilder zag, hooguit als broodschilder. In Mein Kampf schrijft hij daarover onder andere :

Ich arbeitete damals [in 1909 en 1910] schon selbstständig als kleiner Zeichner und Aquarellist. (...) Ich malte zum Brotverdienen und lernte zur Freude.⁶

[Ik werkte toen [in 1909 en 1910] al zelfstandig als kleine tekenaar en aquarellist.
(...) Ik schilderde om brood op de plank te hebben en leerde voor m'n plezier]

So lebte ich ja nicht um malen zu können, sondern malte,
um mir dadurch nur die Möglichkeit meines Lebens zu sichern.⁷

[ik leefde immers niet om te kunnen schilderen; ik schilderde om in m'n levens-onderhoud te voorzien]

In Mein Kampf beweerde Hitler dat hij graag architect wilde worden - maar dat niet kon omdat hij niet de benodigde vooropleiding had. Wat onzin is: hij had als leerling of stagiair bij een architect aan de slag gekund en dat vak kunnen leren, óok zonder de benodigde vooropleiding.

naar boven

Registratie van 'Hitler'-aquarellen in Nazi-Duitsland

Hoewel heel veel na-oorlogse bronnen de indruk wekken dat Hitler, toen hij aan de macht was, er alles aan deed om de aquarellen die hij in zijn jeugdjaren gemaakt had weer terug te krijgen, is er geen enkel gedocumenteerd bewijs dat deze theorie staaft. Sterker nog: alles wijst op het tegendeel.

Uit bewaard gebleven archiefmateriaal wordt duidelijk dat de NSDAP-Hauptarchiv in de jaren dertig bezig was met het traceren en registreren van de door Hitler gemaakte aquarellen en tekeningen.⁸

Getraceerde werken werden óf aangekocht (tenminste drieëntwintig aquarellen) óf geleend van particuliere eigenaars - die ze na registratie terug kregen.

Aldus verzamelde werken werden gefotografeerd - negatieven en afdrukken zijn (deels?) bewaard gebleven en berusten in het Duitse Bundesarchiv. Van veertien aquarellen werden kopieën gemaakt door de kunstschilder Fritz Mühlbrecht (1880-ca. 1956)⁹. Op de kopieën werd de datum '17 februari 1939' aangebracht.

Ook stelde het Hauptarchiv meerdere lijsten samen met informatie over de wie de Hitlers bezat, en welke kopieën ervan gemaakt waren. Dit alles levert deze informatie op:

- Fotografische vastlegging door het NSDAP-Hauptarchiv van onbekend aantal Hitleraquerellen.
- Lijst van 23 aangekochte werken.¹⁰
- Lijst van 10 Hitler-aquarellen in bezit van Dr. Alfred Detig
- Lijst van 20 Hitler-aquarellen in particulier bezit, met informatie over hun eigenaars en de door de NSDAP gemaakte foto's.

Resumerend; in 1939 had de NSDAP Hauptarchiv tenminste 53 aan Hitler toegeschreven Hitler-aquarellen getraceerd. Alles wijst uit dat deze nazi-instantie zich alleen heeft bezig gehouden met de registratie, niet met de echtheidsvraag.

Nader onderzoek in het Bundesarchiv zal moeten uitwijzen hoeveel van aan Hitler toegeschreven werken er precies in 1938-1939 gefotografeerd zijn. Echter: aangezien zo'n onderzoek niet zal uitwijzen of het om echte werken of vervalsingen gaat, zal dit een vrij zinloos onderzoek zijn.¹¹

naar boven

---

'Hitlers' in Washington DC (USA)

Als oorlogsbuit werd na 1945 veel nazikunst en -artefacten, waaronder ook meerdere aan Hitler toegeschreven kunstwerken, naar de Verenigde Staten verscheept. Het U.S. Army's Center of Military History in Ft. McNair Washington DC is in het bezit van vier aan Hitler toegeschreven 'Hitler'-aquarellen.

In de jaren vijftig werden deze aquarellen als oorlogsbuit geëxposeerd in vijftig Amerikaanse steden, als onderdeel van de reizende expositie 'Amercan Dream'.

In 2001 wijdde de Washington Post een artikel over nazi-kunstvoorwerpen en verzamelaars van dat materiaal, waarin ook over de aquarellen in het U.S. Army's Center of Military History bericht wordt. Ze stammen uit de collectie van Hitlers vriend en fotograaf Heinrich Hoffmann - en dat gegeven zou beschouwd kunnen worden als een echtheidscertificaat. Ware het niet dat Hoffmann in zijn memoires beweerde dat de Amerikanen twee van zijn Hitlers in beslag genomen hebben.

Lage kwaliteit screenshots van de werken in Washington. Linksboven 'Der Alte Hof-München', waar veel vervalsingen van in omloop zijn. Linksonder 'Ratzenstadl (Wenen, ca. 1912), rechtsboven 'Becelaire' (1917) en rechtonder Am Bahndamm von Biache' (1917).' Mogelijk is 'Becelaire' een in opdracht van Hitler en Hoffmann opgepimpte bewerking - gelijk de 'Hitler'-aquarellen die in Hofmmans boek uit 1935 werden afgedrukt.*

Vanaf 1982 tot in 2000 poogde verzamelaar Billy F. Price middels juridische stappen de Hitler-aquarellen terug te bezorgen aan de rechtmatige eigenaars: de kinderen van Hoffmann. Hij is daar nooit in geslaagd.

Jeffrey Axelrad (werkzaam voor het Amerikaanse ministerie voor Justitie), in 2001: "Anyone who wants a copy of the Hitler watercolors is welcome to come on down to 14th Street [het adres van het Center of Military History] and make a photograph. But the government is not giving the pictures to Nazis or their descendants -- period." (Washington Post, 21-04-2001)

New York Times, 9 mei 2001: "Hitler had presented the courtyard scene, titled "Der Alte Hof-München" ("The Old Courtyard in Munich"), to [Heinrich] Hoffmann in 1936 as a 50th-birthday gift. Nine years later, as Nazi Germany crumbled, Hoffmann chose a medieval castle outside Munich and a church in Bavaria as hiding places for the courtyard picture and three other Hitler watercolors he had acquired, along with his own extraordinary collection of photography. After Germany surrendered, Allied investigators discovered and seized the work under the terms of the Potsdam Conference of 1945.


Korte film van de vier aquarellen te Washington - Buzzfeed, 2014*

In time the photographs and paintings went their separate ways. The photographs, some 2.5 million images of Germany from the 1860's to a few days before Hitler committed suicide in 1945, were transferred to the National Archives and have been accessible to the public ever since. The paintings were retained by the Army's Center of Military History.

Hoffmann was tried by a German court as a Nazi profiteer - he had received huge royalties for the use of his photographs - and imprisoned for five years."


Zie ook: www.gertjankocken.nl/?ser=12&img=585
(Gert Jan Kocken, Nederlandse fotograaf die in 2005 de vier Hitlers in Washington fotografeerde).

Bronnen

Claudia Swain. Hitler's watercolors. Boundary Stones. Weta's local history blog. 28-08-2017.
https://blogs.weta.org/boundarystones/2017/08/28/hitlers-watercolors
Marc Fisher. The Art of Evil. The Washingon Post, 21-04-2001.
https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/magazine/2002/04/21/the-art-of-evil/7e9942a3-39cb-4a11-ad86-cac0210e214d/?utm_term=.94bd78219906
William H. Honan. Court Considers Ownership of Seized 'Hitler' Paintings. New York Times, 09-05-2001.
U.S. Army's Center of Military History
https://history.army.mil/
* Filmfragment uit The Rape of Europa. Documentaire van Richard Berge en Bonni Cohen, 12-11-2006. 1h 57m. Fragment via: Benny Johnson. Inside The Army's Spectacular Hidden Treasure Room. [Foto- en filmbeelden van de kluizen van het U.S. Army's Center of Military History, met - lage kwaliteit - filmbeelden van de vier 'Hitlers']. Buzzfeed.com, 20-02-2014. Via:
http://web.archive.org/web/20170419063854/https://www.buzzfeed.com/
bennyjohnson/inside-the-armys-spectacular-hidden-treasure-room?
utm_term=.jroam1jxA#.fbm0NYM4j
Andrew Beaujon. How a Trove of Nazi Art Wound Up Under Lock and Key on an Army Base in Virginia. The 70-year odyssey of a collection that few want and even fewer get to see. Washingtonian, 12-11-2017
https://www.washingtonian.com/2017/11/12/trove-nazi-art-wound-lock-key-army-base-virginia/
Heinrich Hoffman. Hitler wie ich ihn sah. Aufzeichnungen seines Leibfotografen. Herbig, [München/Berlin], [1974]. Blz 151.
Eerder verschenen als: Hitler was my friend. Translated by Lt.-Col. R.H. Stevens. Burke, Londen, 1955.


En dan is er ook nog dit...

Bilderkatalog der H. B. H. Gemälde und Andenkensammlung aus dem persönlichen Besitz und teilweise selbstangefertigt von Adolf Hitler : typescript

Catalog of selected paintings, drawings, and letters by Adolf Hitler, and of items of memorabilia once in the possession of Hitler. Includes photographic reproductions of the items cataloged.

Dates: 1946
Collection Number: 91060
Collection Size: 1 volume (1 oversize box) (0.4 linear feet)
Repository: Hoover Institution Archives
Stanford, California 94305-6010
Abstract: Catalog of selected paintings, drawings, and letters by Adolf Hitler, and of items of memorabilia once in the possession of Hitler. Includes photographic reproductions of the items cataloged.
Physical Location: Hoover Institution Archives
Languages: In German
Access: Collection is open for research.
The Hoover Institution Archives only allows access to copies of audiovisual items. To listen to sound recordings or to view videos or films during your visit, please contact the Archives at least two working days before your arrival. We will then advise you of the accessibility of the material you wish to see or hear. Please note that not all audiovisual material is immediately accessible.

Bron: http://www.oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/kt8d5nf1jb/admin/
[gezien 11-12-2017]

naar boven

---

Tentoonstellingen in Italië met deels authentieke Hitler-werken?

In de zomer van 1984 werd in het Palazzo Vecchio in Florence een grote tentoonstelling gehouden, bestaande uit kunstwerken die door Duitse nazi's in de oorlog uit Italië waren geroofd, samen met twintig aan Hitler toegeschreven aquarellen; zestien stadsvoorstellingen van Wenen en vier van München.

Dit was de tweede keer dat deze werken tentoongesteld werden:

1954 In het Venetiaanse Paleis te Rome worden twintig 'Hitlers' -zestien Weense en vier Münchener stadsgezichten - enige tijd geëxposeerd. Het Algemeen Handelsblad bericht dat deze werken in 1954 gevonden zijn in een paleis te Bolzano. Men meent dat deze werken tegen het eind van de oorlog naar Italië zijn gestuurd om ze voor bombardementen te behoeden.12

Het is onbekend hoe deze werken in Bolzano beland zijn. Wel bekend is dat op 20 juli 1945 een speciale trein met dertien goederenwagons met door Rodolfo Siviero teruggevonden roofkunst vanuit Bolzano in Florence arriveerde.¹³ Ook is bekend dat SS-Obergruppenführer (generaal) Karl Wolff zich op het eind van de oorlog in Bolzano bevond.¹⁴

Verder is bekend dat tenminste elf van deze twintig werken in 1938-1939 door het NSDAP Hauptarchiv in München geregistreerd en gefotografeerd waren. Waarvan één (Flo-3) al in 1937 door deze zelfde Wolff middels een stempel en handtekening was gebrandmerkt als vervalsing. ¹⁵

Dit al voedt de gedachte dat de twintig 'Hitlers' uit Bolzano voor de oorlog nooit in Italië zijn geweest, maar door Wolff, om, welke reden ook, in de nadagen van het Derde Rijk naar Bolzano gebracht zijn.

naar boven

Eddy Evenhuis, Leeuwarder Courant, 13 juli 1984: "De expositie is een eerbewijs aan de nagedachtenis van de in oktober op 72-jarige leeftijd overleden Rodolfo Siviero, een Italiaanse diplomaat en partisaan, die langs de meest avontuurlijke wegen na de oorlog een groot deel van de meer dan tweehonderd door de Duitsers uit Italië weggevoerde, onschatbare kunstwerken terughaalde."¹⁶

De 'Hitlers' waren volgens de schrijvers van de tentoonstellings-catalogus 'jarenlang vermist'. Rodolfo Siviero (1911-1983) had ze met de door hem 'bevrijde' werken, naar Italië gehaald.

De destijds tentoongestelde 'Hitlers' worden nog steeds in Florence bewaard, in de Uffize Gallery. ¹⁷

Vóór de expositie deden de Duitse historici Herman Weiss (1932-2015, archivaris bij het Institut für Zeitgeschichte, München) en Prof. Dr. Hartmut Ullrich research, in o.a. de bewaard gebleven NSDAP-Hauptarchiefstukken, die in destijds in het Bundesarchiv te Koblenz bewaard werden. Ze concludeerden dat een aantal werken ontegenzeggelijk door Hitler zelf geschilderd waren.¹⁸

Echter: ze concludeerden dat deels op de gedachte dat de werken die in 1938-1939 door het NS Hauptarchiv geregistreerd werden, toen ook op echtheid zijn gecontroleerd. Dat gebeurde niet, of niet bij alle werken.

Bij hun onderzoek werden ze geholpen door Prof. Dr. August Priesack. Deze gaf bij twijfelgevallen nadere uitleg, die door de onderzoekers voor zoete koek geslikt werd.

Siviero (1911-1983), de man die de ‘Hitlers’ uit Duitsland naar Italië had gehaald, zou, volgens Priesack, de werken in Zuid-Tirol van Gerda Bormann (1909-1946, vrouw van Hitlers secretaris Martin Bormann (1900-1945)) gekocht of gestolen hebben.

Nu is deze Priesack een notoir zwendelaar uit het Hitler-vervalsingencircuit. Hij etaleerde zich als 'Hitler'-expert, en schreef tientallen (mogelijk honderden) echtheidsverklaringen uit bij overduidelijke vervalsingen. Vaak zette hij daarin dat het betreffende werk uit de collectievan deze of gene overleden of vermiste hoge nazi stamde, en dús echt was. Als Priesack de weduwe van Borrmann als bron noemt zijn derhalve grote twijfels gerechtvaardigd.

Ook was hij co-auteur van dit werk: Billy F. Price. Adolf Hitler als Maler und Zeichner. Ein Werkkatalog der Ölgemälde, Aquarelle, Zeichnungen und Architekturskizzen (1983, Engelse titel Adolf Hitler. The unknown artist, 1984).

Herman Weiss en Prof. Dr. Hartmut Ullrich geven in de tentoonstellingscatalogus expliciet aan dat ze wisten dat in het boek van Price veel vervalsingen als echt werden bestempeld. Gek genoeg weerhield dat hen er niet van Priesack in te schakelen.

Hoe het ook zij: als de beschrijvingen van de door Weiss en Ullrich geauthentiseerde werken gedubbelcheckt worden met de gegevens in de bewaard gebleven en relevante archiefstukken van het NSDAP Hauptarchiv (anno 2018 in het Bundesrchiv te Berlijn) blijkt dat de echtheid van een aantal werken vrij waarschijnlijk, en bij weer anderen blijft de authenticiteit onduidelijk,. Twee zijn uitgesproken vervalsingen, waarvan één al in 1937 werd opgemerkt.

Meer echte Hitlers in Florence?

Vier hoogstwaarschijnlijk authentieke Hitleraquarellen uit de collectie te Florence. Wegens ontbreken van bepaalde gegevens durven we over deze werken (nog) geen 100% uitsluitsel te geven.

Florence-9. Wien, Karlskirche Datering: 1910-1913	Florence-16. Wien, Kirche Maria am Gestade. Datering: 1910-1913

Florence-17. München, Hofbräuhaus Datering: 1913-1914	Florence-19. München, altes Standesamt Datering: 1913-1914

Bij de andere zestien werken gaat het om twee zekere vervalsingen (Florence-3 (Price-250) en Florence-15), één kopie en dertien werken waar we (nog) niets met enige zekerheid over durven zeggen.

In 1992 trachtte Imelda Siviero, de zuster van Rodolfo Siviero, deze werken te veilen. Er waren geen kopers - mede omdat de Italiaanse overheid had aangekondigd dat de werken niet geëxporteerd mochten worden.¹⁹

Zie ook: alle Florence-aquarellen.

naar boven

Tentoonstelling echte Hitler in Moskou, 2000

In Moskou werd ter ere van de 55ste verjaardag van het eind van de Tweede Wereld-oorlog een tentoonstelling gehouden waar een fragment van de echte Hitler werd getoond: een stuk van diens schedeldak met een kogel-gat.

Dit fragment behoort tot een collectie van Hitlerrestanten die vanaf het eind van de Koude Oorlog in Moskou bewaard wordt. Bij deze stoffelijke overschotten zat ook des Führers gebit, waardoor positieve identificatie mogelijk was. ²⁰

In het Speciaal Archief te Moskou worden enige voorwerpen bewaard die Russische soldaten in 1945 in de Reichskanzlei in Berlijn aantroffen. Daartussen een schetsboek met ongesigneerde aquarellen, gevonden in Hitlers bureau.

Schetsboek, aangetroffen in Hitlers bureau

Volgens waarnemend directeur Vladimir Ivanovich Korotayev (in 2015) zijn het waarschijnlijk geen door Hitler gemaakte schilderijen. Ze zijn evenwel nooit door een expert onderzocht. ²¹

naar boven

---

Noten

¹ Hoeveel ansichtkaarten destijds door Hitler ingekleurd zijn is onbekend. Het is niet bekend of ook maar één van die kaarten bewaard is gebleven.
Voornaamste bronnen voor Hitlers schilderactiviteiten in diens Weense periode:

Hitler als Bettler in Wien. [Interview met Reinhold Hanisch]. Wiener Sonn- und Montags-Zeitung, 21-08-1933.
http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=wsz&datum=19330821&seite=7&zoom=33
Reinhold Hanisch. 'I was Hitler's buddy'. The New Republic, 05-04-1939. [Postume publicatie].
http://www.history.ucsb.edu/faculty/marcuse/projects/hitler/sources/
30s/394newrep/394NewRepHanischHitlersBuddy.htm
August Kubizek. Adolf Hitler, mein Jugendfreund. Stocker, Graz/Göttingen, 1953. 352 p. 6de ongewijzigde druk (wel vermeerderd met foto's), 1996, 'Sonderausgabe 2002. Online gezet in 2005.
http://der-fuehrer.org/bucher/deutsch/August%20
Kubizek%20-%20Adolf%20Hitler%20-%20Mein%20Jugendfreund.pdf
Volker Ullrich. Adolf Hilter. Biographie. Die Jahre des Aufstiegs. S. Fischer, [Frankfurt], [2013]. Blz. 52-56.
^1a Konrad Heiden. Adolf Hitler. Das Zeitalter der verantwortungslosigkeit. Ein Mann gegen Europa. Europaverlag, [Berlin/München/Zürich/Wien], [2016]. Page 74-75. New edition; originally printed in 1936-1937. Written in 1935.
² Hitler geeft in Mein Kampf (blz. 138) als datum voor het vertrek naar München: 'Voorjaar 1912'. Volker Ullrich geeft als datum: 25 mei 1913 (Adolf Hitler. Biographie, blz. 60. Dit betekent dat 'Hitler'-aquarellen van Münchener stadsgezichten met het jaartal 1912 sowieso vervalsingen zijn.
Voor dit onderzoek gebruikte versie van Mein Kampf: 716.-720. Auflage, 1942.
^2a Frederic Spotts, citerend uit een politieverklaring uit 1936, i.v.m. Oostenrijks onderzoek naar vervalste Hitlers [geheel los van NSDAP Hauptarchiv]. Hitler and the Power of Aesthetics, 2002.
http://www.bartfmdroog.com/droog/niod/spotts.html#142
Reinhold Hanisch (over Altenberg en de anderen). I was Hitler's buddy. II. The New Republic, 12-04-1939.
http://www.history.ucsb.edu/faculty/marcuse/projects/hitler/sources/30s/
394newrep/394NewRepHanischHitlersBuddy.htm
³ De Oostenrijker Peter Jahn en de Duitser 'Prof.' Dr. August Priesack. In meerdere publicaties; ze werkten mee aan dit boek van de Ameriksaanse multimiljonair en Hitlerverzamelaar: Billy F. Price: Adolf Hitler als Maler und Zeichner. Ein Werkkatalog der Ölgemälde, Aquarelle, Zeichnungen und Architekturskizzen, Gallant Verlag, Zug 1983. In dit werk staan hun goeddeels verzonnen c.v.'s afgedrukt.
⁴ Adolf Hitler / Aquarelle. Samengesteld door Heinrich Hoffmann, Reichsbildberichterstatter der NSDAP. [Heinr. Hoffmann, [München / Berlin], [1935]. 2bl., 7 taf., 4. Boek bevat reproducties van 7 aquarellen uit 1914-1917.
Gevonden bij: http://www.germaniainternational.com/hitler14.html; geverifieerd in Deutsche Nationalbibliothek, directe link aldaar: http://d-nb.info/58094574X
Onbekend is wat met deze werken na de oorlog gebeurd is.
Afbeeldingen deels van: http://www.bytwerk.com/gpa/hitlerpaintings.htm
⁵ A. Joachimsthaler. Korrektur einder Biographie. Adolf Hitler 1908-1920. Mit 67 Textabbildungen und 69 Fotos. Herbig, [München], [1989].
⁶ Adolf Hitler. Mein Kampf (716.-720. Auflage, 1942). blz. 35.
⁷ Adolf Hitler. Mein Kampf, blz. 138.
⁸ Harmut Ullrich en Herman Weiss deden voor de Hitler-tentoonstelling in Florence ( 1984), uitgebreid archiefonderzoek. Beschreven in: The water colours of Hitler. Recovered art works. Homage to Rodolfo Siviero. With texts by Enzo Colllotti and Ricardo Mariani. Alinari, Florence, 1984. Ze vonden dat één werk (catalogusnummer Fl-3) is voorzien van een opschrift dat het volgens Hitler beslist géén door hem vervaardigd werk) is, terwijl hetzelfde werk wél door de NSDAP geregistreerd en gefotografeerd is.
⁹ Fritz Mühlbrecht. Artnet.de [gezien 03-12-2017] http://www.artnet.de/k%C3%BCnstler/fritz-m%C3%BChlbrecht/
¹⁰ O.a. twee werken die van Hitlers voormalige aquarellenafnemer in 1910-1913, Jakob Altenberg, werden 'gekocht'. Zie: Brigitte Hamman. Hitler's Vienna. A portrait of the Tyrant as a Young man. Foreword by Hans Mommsen. Tauris Parke Paperbacks, London, 2010. (eerste editie verschenen bij Oxford University Press, 1999).
Noot 33 bij hoofdstuk 6: "According to a statement by Mrs. Senta Altenberg, after the Anschluss there still were two unsold pictures by Hitler in the warehouse, which the family had to sell to the NSDAP's main archive for a small amount. Owing to his Aryan wife, Jakob Altenberg escaped deportation. With the exception of one, his stores were "Aryanized," and, aside from a miniscule pension, his money confiscated. He died in Vienna in 1944."
¹¹ Stukken in de NSDAP-archieven zijn te traceren middels: NSDAP Hauptarchiv, 1919-1945. Cente for Research Libraries. Global Resources Network.
http://www.crl.edu/nsdap-hauptarchiv-1919-1945
¹² Hitler exposeert. Algemeen Handelsblad, 14-05-1954.
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000042620:mpeg21:a0008
¹³ Charles de Jaeger. The Linz File. Hitler's plunder of Europe's art. Webb & Bower, Exeter, 1981. 192p. Nederlandse vertaling: De plundering van Europa. Vertaling Co de Groot. Veen, Amsterdam, 1983). Blz 154 (Ned. vertaling).
¹⁴. Gerald Steinacher. Nazis on the run. How Hitler's Henchmen Fled Justice. Oxford University Press, New York, 2011. Blz. 173. Oorspronkelijke titel: Wie Kriegsverbrecher über Italien nach übersee kamen. Studienverlag Ges. m.b.H., 2008.
Former SS General Karl Wolff Dies, Negotiated Nazi Surrender in Italy. Washington Post, 17-07-1984.
https://www.washingtonpost.com/archive/local/1984/07/17/former-ss-general-karl-wolff-dies-negotiated-nazi-surrender-in-italy/c44da59b-e4fb-473c-b58b-6631bfb006e3/?utm_term=.14bc7e0a6c4f
¹⁵. Die aquarelle Hitlers. Das wiedergefundene Werk. Zum Andenken an Rodolfo Siviero. Mit texten von Enzo Collotti und Riccardo Mariani. [En echtheidsonderzoek door Herman Weiss en Prof. Dr. Hartmut Ullrich. Alinari, [Florence] 1984.
Blz 74":
[Flo-3]: Wien, Neues Rathaus. Signierung: l.u. "A. Hitler"; Bildgrösse: 20,3 x 23,5 cm. Einträge: auf der Rückseite in einer Fraktur-Plakatschrift "Nach Mitteilung des Adjudanten des Führers, SS-Brigadeführer Julius Schaub, hat der Führer und Reichskanzler erklärt, dass das umseitige Aquarell nicht von seiner Hand ist. Der Führer und Reichskanzler lehnt ab, der Maler dieses Bildes zu sein.
Berlin, den 10. Mai 1937 (gez.) der Reichsführer-SS und Chef der deutschen Polizei im Reichsminsterium des Innern"; l.u. Stempel; r.u. ï.A. Wolff (hdschr), SS_Gruppenführer und Chef des Persönlichen Stabes Reichsführer-SS".
PRICE Nr. 250, mit Grössenangabe 20,5 x 23,5 cm.
BA [Bundesarchiv]: Foto-Negativ NS 26/213/12; HArch.-Karteikarte mit Negativ-Signatur und Grössenangabe20,5 x 23,5 cm."
¹⁶ Eddy Evenhuis. Kunstwerken: steeds handelswaar en buit. Feiten en achtergronden. Leeuwarder Courant, 13-07-1984.
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010565475:mpeg21:a0211
Aquarellen van Hitler op expositie Florence. Leeuwarder courant , 28-06-1984. https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010565462:mpeg21:a0207
¹⁷Marc Fisher. The Art of Evil. The Washingon Post, 21-04-2001.
https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/magazine/2002/04/21/the-art-of-evil/7e9942a3-39cb-4a11-ad86-cac0210e214d/?utm_term=.94bd78219906
¹⁸ Die aquarelle Hitlers. Das wiedergefundene Werk. Zum Andenken an Rodolfo Siviero, 1984.
¹⁹ Geen kopers voor schilderijen Hitler. Leeuwarder Courant, 21-11-1992.
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010622787:mpeg21:a0289
Adolf Hitler ligt slecht in de markt. Amigoe (Curaçao), 23-11-1992.
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010643702:mpeg21:a0178
²⁰ Amelia Gentleman. Moscow shows scrap of Hitler's skull. The Guardian, 25-04-2000.
https://www.theguardian.com/world/2000/apr/25/ameliagentleman
Russia displays 'Hitler skull fragment'. BBC News, 26-04-2000.
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/725537.stm
Maxim Tkachenko. Oficial: KGB Chief ordered Hitler's remains destroyed. CNN, 11-12-2009.
http://edition.cnn.com/2009/WORLD/europe/12/11/russia.hitler.remains/index.html
²¹ Ada Petrova and Peter Wilson. The Death of Hitler. The Full Story with New Evidence from Secret Russian Archives. W.H. Norton & Company. New York / London, [1995].
Book contains 7 full color pictures of alleged Hitlerr water colors from the sketchbook, and one picture of a postcard - which isn't recognized as such. None of these resembles any known authentic Hitler watercolor.
Echoes of Exile. Moscow Archives and the Arts in Paris 1933-1956. Editor Ines Rotermund-Reynard. De Gruyter, Berlin / Munich / Boston, 2015.
Daarin, bz 67-69: Lifting the veil on Moscow’s Secret Archives. Vladimir Koratayev, deputy director of the Special Archive in Moscow is interviewed by Kerstin Holm, Moscow Correspondent of the Frankfurter Allgemeine Zeitung. Google Books.


Zie ook

Grosse deutsche Kunstausstellung 1937-1944. GDK Research – Bildbasierte Forschungsplattform zu den Großen Deutschen Kunstausstellungen 1937-1944 in München.
http://www.gdk-research.de/db/apsisa.dll/ete

Britta Schultejans. Hitlers Künstler. [Over voornoemde site] Frankfurter Neue Presse, 19-10-2011.
http://www.fnp.de/nachrichten/kultur/Hitlers-Kuenstler;art679,487949

naar boven

---

CONTENT

het NIOD-onderzoek | Authentieke werken | De experts
NIOD press release and its global impact | kranten 1930-1979
Visueel vergelijkingsmateriaal | Samuel Morgenstern
De vervalsers | August Priesack | Peter Jahn | Het boek van Price
De zegels | Conclusie

On the authors of this online investigation

naar boven