Dossier De Contrabas

DOSSIER DE CONTRABAS

versie: 10 februari 2015

'Onder onopgeheldere omstandigheden'

Intro
Letterenfondssubsidie voor een Contrabasbundel
Letterenfondssubsidie voor weblog De Contrabas
Letterenfondssubsidie voor lastercampagnes
Letterenfondssubsidie voor nooit verschenen essaywerk
Valsheid in geschrifte bij Letterenfondssubsidies

Vragen aan en antwoorden van het Nederlands Letterenfonds inzake de subsidies aan Breukers / De Contrabas.

Door Bart FM Droog, met medewerking van Hanneke Marttin en Tiziano Perez.

Intro

Bij het onderzoek naar de activiteiten van van Chrétien Breukers / De Contrabas rezen meerdere vragen over de rol van het Nederlands Letterenfonds. Dat Fonds was in de periode 2011-2014 de grootste financier van zowel Breukers (auteur, hoofdredacteur van weblog De Contrabas en uitgever van uitgeverij De Contrabas) als van De Contrabas (weblog en uitgeverij).

Daarom is een aantal vragen voorgelegd aan het Letterenfonds, met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur.

Nota bene

De Contrabas (uitgeverij en weblog) en de auteur Chrétien Breukers opereren als één bedrijf, met één bankrekening. De activiteiten van de uitgeverij en de auteur zijn dan ook niet los van elkaar te zien. Dat is ook de mening van rechters. Daarom is voor een schuld van de uitgeverij beslag gelegd op de royalty's van de auteur.

In 2011 gebruikte hoofdredacteur Breukers het destijds gesubsidieerde weblog De Contrabas voor lastercampagnes tegen twee voormalige Letterenfondsadviseurs, die in 2009 een negatief advies hadden uitgebracht over een werkbeursaanvraag van de auteur Breukers.

naar boven

Letterenfondssubsidie voor een Contrabasbundel?

Het Letterenfonds heeft in oktober 2011 een werkbeurs toegekend aan deze bij De Contrabas te verschijnen bundel: Peter Drehmanns - Onder nog onopgehelderde omstandigheden. Dat is opmerkelijk, want het Letterenfonds stelde in 2011 dat aan zo'n werkbeurs een aantal voorwaarden verbonden is. Het te verschijnen boek moest:

1. Bij een professionele uitgever verschijnen.
2. In een redelijke oplage worden uitgebracht.
3. In de reguliere boekhandel verkrijgbaar zijn.
4. Bovendien moet voor dit werk een contract conform het modelcontract en toelichting voor de uitgave van een oorspronkelijk Nederlandstalig literair werk (inclusief e-boeklicentie), zoals is opgesteld door de GAU en de VvL, afgesloten zijn.

Nu is uit onderzoek gebleken dat uitgeverij De Contrabas in 2011:

1. geruime tijd (van eind februari tot medio november) niet beschikte over een eigen bankrekening.
2. niet of nauwelijks reageerde op bestellingen vanuit de boekhandel en/of het publiek (via de eigen webshop).
3. de Koninklijke Bibliotheek soms wel en soms niet van nieuwe titels voorzag.
4. structureel weigerde dichters uit het fonds inzage in de verkoopcijfers van hun eigen boeken te geven en structureel geen royalty's uitbetaalde (dit geldt niet alleen voor 2011, maar voor de periode 2009-2014).
5. de vormgever van Peter Drehmanns boek niet betaalde (en ook na 2011 niet).

Bovendien: bij het onderzoek naar De Contrabas is met ruim dertig dichters, die in 2008-2014 één of meerdere boeken bij de Contrabas hebben uitgebracht, gesproken. Geen enkele had een modelcontract ontvangen, sterker nog: velen kregen zelfs géén contract.

naar boven

Daarom stelde ik met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur enkele vragen en vroeg een kopie op van de werkbeursaanvraag voor de Contrabasbundel van Peter Drehmanns, en een kopie van het modelcontract dat bij deze aanvraag ingediend zou moeten zijn. Ook verzocht ik om een kopie van de Letterenfondsbrief waarin hem meegedeeld werd dat hij een werkbeurs krijgt en wat de hoogte van het bedrag is.

Ook vroeg ik, mocht het bestaan, naar een document waaruit blijkt wáárom het Letterenfonds uitgeverij De Contrabas anno 2011 als ‘een professionele uitgeverij’ beschouwde.

Tiziano Perez, directeur-bestuurder van het Nederlands Letterenfonds zond als antwoord een kopie van het Letterenfondsbesluit inzake de werkbeurstoekenning aan Drehmanns en schreef¹:

"Het Letterenfonds beschikt niet over een document waarin staat dat het in 2011 uitgeverij De Contrabas een professionele uitgeverij vond. De informatie die u ons nu in uw e-mail geeft over deze uitgeverij zou, als zij in die tijd bij het Letterenfonds bekend was geweest en juist is, waarschijnlijk aanleiding zijn geweest om die uitgeverij niet als professionele uitgeverij aan te merken."

In de brief aan Drehmanns staat dat de auteur een kopie van het volledige contract dat hij hiervoor met de uitgever heeft afgesloten dient in te sturen. Deze mededeling roept nieuwe vragen op, te weten: is dat contract inderdaad ingestuurd? Was dat een modelcontract?

naar boven

Hierop antwoordde Hanneke Marttin, communicatiemedewerker van het Letterenfonds²:

"Helaas kunnen wij daarop niet ingaan, omdat het (...) gaat om informatie die ons vertrouwelijk is verstrekt. Deze informatie is niet openbaar gemaakt, ook is niet gebleken dat de aanvrager met informatieverstrekking instemt."

Het Letterenfonds en Peter Drehmanns weigeren te vertellen of dit voor een werkbeurs verplichte modelcontract überhaupt bestaat.³

Op de vraag of dit al dan niet bestaande contract (dat als het bestaat eind 2011/begin 2012 moet zijn opgesteld) was afgesloten met de (begin 2011 opgeheven⁴) De Contrabas V.O.F. of met de eenmansonderneming De Contrabas, antwoordde het Letterenfonds:

naar boven

Letterenfondssubsidie voor weblog De Contrabas

Bij het lopende onderzoek is ook de subsidieaanvraag- en toekenning van een subsidie voor het weblog De Contrabas in 2011 herbekeken (Letterenfondsreferentie 20100344; subsidie decontrabas.com). Eerder heeft het Fonds kopieën van de aanvraag en het toekenningsbesluit vrijgegeven (Correspondentie De Contrabas / Nederlands Letterenfonds over de subsidieaanvraag, 2010).⁶

De eindrapportage over deze subsidie is echter niet vrijgegeven. Daarom vroeg ik, wederom met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur, een kopie van dat stuk op. Chrétien Breukers zou zo'n verslag in 2012 inge-diend moeten hebben.

Tiziano Perez, directeur-bestuurder van het Nederlands Letterenfonds, antwoordde hierop:

"Ons beleid [is] dat we alleen informatie verstrekken aan derden als is gebleken dat de aanvrager hiermee instemt of als het gaat om informatie die inmiddels op grond van artikel 1:4 van het Huishoudelijk reglement openbaar is gemaakt."⁷

Ook verzocht ik om een kopie van het schrijven (brief of e-mail) van Breukers, waarin hij het Letterenfonds meldt van de uitschrijving bij de Kamer van Koophandel van de De Contrabas V.O.F. (op 01-01-2011) en waarin hij bericht over de doorstart als eenmansonderneming.

Daarop deelde Perez mee:

"Het Letterenfonds beschikt niet over een brief of e-mail van Breukers dat De Contrabas was uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel."⁸

naar boven

Letterenfondssubsidie voor lastercampagnes

In 2009 diende Chretien Breukers een werkbeursaanvraag in bij het toenmalige Fonds voor de Letteren. Die aanvraag werd onder meer beoordeeld door twee externe adviseurs: Huub Beurskens en Erik Spinoy. Beiden gaven een negatief advies.

Vanaf dat moment, tot op de dag van vandaag, publiceert Breukers op weblog De Contrabas en elders een niet aflatende stroom aan vreemde berichten over beiden. Die stroom is zo extreem dat je zelfs van jarenlange lastercampagnes kan spreken. Tegen Beurskens vond er vóór het negatieve advies al enig gesneer plaats, maar na het advies werd het écht extreem; bij Spinoy is het aantoonbaar begonnen na het advies.^{9, 10}

Erik Spinoy verklaarde daarover: “In 2010 heb ik het Fonds (in 2010) gewezen op het verband tussen mijn negatieve advies over Breukers' werkbeursaanvraag en de 'digitale stalking' waarop ik vervolgens werd getrakteerd. Het Fonds erkende dat dat verband er was, maar vroeg me om er niet op te reageren: 'geheimhoudingsplicht'! Ze zouden intern overleggen over een passende reactie en me verder op de hoogte houden. Ik heb er nooit meer iets van vernomen. En ik ben ook nooit meer gevraagd om als adviseur op te treden.”¹¹

naar boven

Deze lastercampagnes vonden óók in 2011 plaats – het jaar waarin het Letterenfonds de berichtgeving op weblog De Contrabas subsidieerde. Ergo – gesteld kan worden dat het Letterenfonds tendentieuze berichten over eigen externe adviseurs financierde.

Ik vroeg het Letterenfonds om een reactie op bovenstaande. Hanneke Marttin, communicatiemedewerker van het Fonds:

"In algemene zin verwijs ik naar artikel 5f in het Algemeen Reglement van het Letterenfonds, waarin is bepaald “Een subsidie kan slechts worden verleend, indien naar het oordeel van het bestuur:

(…) f. de aanvrager zich niet schuldig heeft gemaakt aan strafbaar gestelde handelingen of uitlatingen die gericht waren tegen ten behoeve van het Letterenfonds werkzame personen en die plaatsvonden in het kader een eerdere subsidieaanvraag in de vijf jaar voorafgaand aan de te beoordelen aanvraag.”

Dit reglement geldt sinds 1 januari 2013 en heeft geen terugwerkende kracht."¹²

naar boven

Letterenfondssubsidie voor een nooit verschenen essaywerk

In 2013 is aan Breukers een projectbeurs à € 10.000,- toegekend voor een in 2014 bij Uitgeverij De Weideblik te verschijnen essaywerk.¹³ Die uitgeverij gaat dat werk niet uitbrengen. Heeft dit enige consequentie voor Breukers?

Hanneke Marttin, van het Fonds:

"De in 2013 verleende subsidie aan Breukers voor een essaywerk heeft geleid tot de publicatie Een zoon van Limburg, uitgegeven door uitgeverij Marmer."¹⁴

Nu is Een zoon van Limburg een prozawerk, verschenen in maart 2014. Eerst in december 2014 werd bekend dat De Weideblik niet de gesubsidieerde essaybundel ging uitbrengen. Het Letterenfonds heeft hier dus met terugwerkende kracht een al verschenen boek gefinancierd. Dat is... tamelijk ongebruikelijk.

Nog ongebruikelijk is dat op de royalty's van dat boek beslag is gelegd door een drukker, wegens een door Breukers niet betaalde factuur à € 3400,-. Met als saillant detail dat Breukers van Stichting Utrecht Verdicht (de stichting achter het Utrechts Dichtersgilde) wel het geld voor deze factuur had gedeclareerd. Zie de Utrecht-pagina, 2013.

naar boven

Valsheid in geschrifte bij Letterenfondssubsidies

Nu zijn er niet alleen zeer sterke aanwijzingen, er is zelfs direct bewijs dat Breukers in de jaren 2011-2014 ook bij Letterenfondssubsidie-aanvragen valsheid in geschrifte heeft gepleegd.

Dát bewijs geeft het Fonds zelf, met de mededeling:

"Het Letterenfonds beschikt niet over een brief of e-mail van Breukers dat De Contrabas was uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel."¹⁵

Immers: de subsidieaanvraag voor het weblog De Contrabas (in 2010) was ingediend door een VOF die nog voor de uitvoering van het project (in 2011) werd opgeheven - en Breukers heeft daar nooit over bericht.

Je zou daarom verwachten dat het Letterenfonds zélf aangifte tegen Breukers zou doen. Maar wegens nog onopgehelderde redenen kiest het Fonds ervoor om geen verantwoordelijkheid te nemen.

Samenstelling: Bart FM Droog, 29-12-2014.

naar boven

Noten

¹ Tiziano Perez, directeur-bestuurder Nederlands Letterenfonds, in respons op vragen met een beroep op de Wet openbaarheid Bestuur, 24-11-2014.
De complete brief staat op: http://www.bartfmdroog.com/cb/bijlagen/letterenfonds_wob_201411240001.pdf
² Hanneke Marttin, communicatiemedewerker Nederlands Letterenfonds, e-mail, 23-12-2014.
³ Mail van Bart FM Droog met vragen over de gang van zaken rond zijn boek aan Peter Drehmanns, 25-10-2014.
⁴Uittreksel De Contrabas VOF, Handelsregister Kamer van Koophandel, 18-03-2013.
Online op: http://www.bartfmdroog.com/cb/kvk.html
⁵ Hanneke Marttin, 23-12-2014.
⁶Correspondentie De Contrabas / Nederlands Letterenfonds over de subsidieaanvraag, 2010, plus correspondentie Peter Janssen - Letterenfonds - over het vrijgeven van deze informatie. Diverse stukken, mei- 2010 -juni 2011.
http://www.bartfmdroog.com/cb/bijlagen/letterenfonds_wob_weblogsubsidie.pdf (15 MB)
⁷ Tiziano Perez, 24-11-2014.
⁸ Tiziano Perez, 24-11-2014.
⁹Bart FM Droog. Onderzoek naar berichtgeving op www.decontrabas.com over Huub Beurskens, 2005-2014. November 2014. 61p. Ongepubliceerd. Op aanvraag verkrijgbaar. Het Nederlands Letterenfonds is in het bezit van dit document.
¹⁰Bart FM Droog. Onderzoek naar berichtgeving op www.decontrabas.com over Erik Spinoy, 2005-2014. November 2014. 45p. Ongepubliceerd. Op aanvraag verkrijgbaar. Het Nederlands Letterenfonds is in het bezit van dit document.
¹¹ Erik Spinoy, mailcorrespondentie met de samensteller van dit Dossier, oktober-november 2014.
¹² Hanneke Marttin, 23-12-2014.
¹³Jaarverslag Nederlands Letterenfonds 2013.
http://www.letterenfonds.nl/images/issue_download/Nederlands-Letterenfonds-Jaarverslag-2013.pdf
¹⁴ Hanneke Marttin, 23-12-2014.
¹⁵ Tiziano Perez, 24-11-2014.

naar boven