versie: 31 januari 2018 - NIOD-begin | beginpagina Droog



Hermine Hoffmann

Sokken breien voor korporaal Adolf Hitler?

Beknopte biografische informatie
Werk 'uit de collectie Hermine Hoffmann'
De Beekse 'Hitler'
1140,- of 19.000,- euro?
De Schurk-'Hitler'

Door Jaap van den Born en Bart FM Droog

---

Hermine Hofmann (1857-1945)

Hermine Hoffmann was een van de bemiddelde oudere vrouwen die moederlijke gevoelens koesterden voor Adolf Hitler en hem financieel ondersteunden. Zo nodigde ze hem in februari 1923 uit om te komen eten en te overnachten.¹
Ze was ook een van de vaste bezoekers aan Hitler, toen deze na de novemberputsch 1923 vast zat in de gevangenis van Landsberg.²


Op 11 juli 1937, haar tachtigste verjaardag, kwam Hitler bij Hermine Hoffmann op verjaardagsvisite (bron: Ullrich, fotograaf onbekend).

Echter: er is geen enkel solide bewijs dat beiden elkaar vóór 1923 al jarenlang kenden.

Alle documenten, waaruit zou blijken dat zij en Hitler al in 1914 (!) met elkaar correspondeerden, en dat ze in 1916 sokken voor hem gebreid zou hebben, zijn platte vervalsingen - gericht op één doel: het aannemelijk maken dat vals Hitlermateriaal uit haar bezit zou stammen, en daarom echt zou zijn.

Dit vervalste materiaal is in omloop gebracht door Helmut Weitz, een handelaar in nazi-memorabilia te Hamburg.³

De site van deze handelaar, met een constant aanbod van vooral nazi-militaire orden, wijst uit dat deze goede contacten heeft met producenten van replica's en vervalsingen: https://www.weitze.net/

Bronnen

¹ Volker Ullrich. Adolf Hitler. Biographie. Band 1. Die Jahre des Aufstiegs 1889-1939. S. Fischer Verlag GmbH, Frankfurt am Main, 2013, blz. 138 v., 189, 303.
² Peter Fleischmann. Festungshaft Adolf Hitlers in Landsberg, 1923/24. Historisches Lexikon Bayerns. [Gezien 24-01-2018].
https://www.historisches-lexikon-bayerns.de/Lexikon/Festungshaft_
Adolf_Hitlers_in_Landsberg,_1923/24
³ Wim Seelen. In: Eric van Drost. Aquarel van Adolf Hitler: topaankoop of geflest? De Limburger, 30-01-2018.
https://www.limburger.nl/cnt/dmf20180129_00054993/aquarel-van-adolf-hitler-topaankoop-of-geflest

Hitler-biografen Konrad Heiden en Ian Kershaw noemen Hermine Hoffmann zelfs niet: een extra aanwijzing dat ze geen enkele belangrijke rol in de DAP of prille NSDAP heeft gespeeld, zoals veilinghuis Hermann Historica en Wikipedia het willen doen geloven.

to top of page

Voorbeelden van vervalst materiaal uit de collectie Hermine Hoffmann

1. Ansichtkaart 'uit 1914'

Deze kaart, met lotnummer 7277 zou voor 30.000 (!) euro verkocht zijn op Auktion 54r, 16/17 april 2008, bij veilinghuis Hermann Historica te München. De startprijs was 6500 euro. Het is een platte vervalsing.

In de veilingcatalogus stond bij dit werk:

"In Bleistift schreibt Hitler "Sehr verehrte Frau Direktor - Nach schwersten Kämpfe bei Gheluwe und Bezeluere, gleich in vorderster Front, wurde ich Gefreiter und blieb wie durch ein Wunder gesund. Jetzt 3 tägige Rast, deshalb Zeit zum Malen der Kirche von Bezeluere. Nochmals hzl. Dank. Ihr sehr ergebener Adolf Hitler, Gefr." Zwischen den Zeilen eine detaillierte Bleistiftzeichnung der durch deutsche Artillerie beschädigten Kirche von Bezelaere. Rs. in Bleistift von Hitler adressiert "An Wohlg. Frau Direktor Hermine Hoffmann Solln Lindenallee 26" (Solln wurde erst 1938 nach München eingemeindet und die Lindenallee in Adolf-Hitler-Allee umbenannt), der Absendervordruck ergänzt "Abs. A. Hitler - Bayr.R.I. Regt. Nr. 16 - VI. Bayr. Res. Division - 1 Companie (Regimentsstab)". Stempel "Feld-Postamt K.B. Reserve-Korps" vom 10.11.14 sowie Stempel des "K.B. Res.Inf.Reg.No.16 - Stab".

Bij welke eenheid Hitler diende is in alle betere Hitlerbiografieën en naslagwerken terug te vinden. Vervalsers maken dankbaar gebruik van die informatie.

Het handschrift op deze kaart is identiek aan dat op de ansichtkaart uit de collectie Adam Schork - en beide handschriften zijn zeker niet van Hitler.

to top of page

2. Ansichtkaart 'uit 1915'

Deze kaart, met lotnummer 7278 is voor een onbekend bedrag verkocht op Auktion 54r, 16/17 april 2008, bij veilinghuis Hermann Historica te München. De startprijs was 1200 euro. Ook dit is een platte vervalsing - dat heet: de ansichtkaart zelf is mogelijk origineel; de handschriften zijn door vervalsers aangebracht.

Bijschrijft van veilinghuis: "Coloured Otto Obermeier postcard from the tobacco collection point of the Munich branch of the German Red Cross to (transl.) "Mrs. Principal Hoffmann", Christmas greetings in pencil on the backside, thanks for the tobacco supplies and trench reports of a front-line soldier (H. Loibl?), on the front side seven signatures of other comrades and a short pencil note by Hitler (transl.) "Many cordial greetings and thanks for the cigars. Lance-Corp. A. Hitler"."

to top of page

'Gesigneerde' Hitlerfoto

In de collectie Hermine Hoffmann ook deze handbeschreven foto van Hitler. Hij zou dit prentje in 1929 aan Hermine Hoffmann geschonken hebben. De foto is echt. Iemand heeft er ook echt iets op geschreven. Maar wie? Adolf Hitler - zoals veilinghuis Hermann Historica beweerde - of iemand anders? Wie het weet mag het zeggen.

to top of page

De 'Hitler'-aquarel 'uit de collectie Hermine Hoffmann'

Lotnummer 6113. Hermann Historica Aution nr. 69r.
Geveild 12 december 2014 voor € 1140,- .
Aangekocht door Wim Seelen, directeur van het oorlogsmuseum Eyewitness (Beek, Limburg) ca. 2017 voor ruim € 20.000,-.

Bovenstaande afbeeldingen afkomstig van de veilingendoorverwijssite Invaluable.

De afbeelding lijkt als twee druppels water op het in 1984 in Florence tentoongestelde werk 'München. Altes Standesamt am Petersbergl', dat mogelijk een authentiek Hitlerwerk is. Een kleurenreproductie ervan verscheen in de tentoonstellingscatalogus uit 1984 - veel wijst er op dat die reproductieals voorbeeld diende voor de Limburgse 'Hitler' en voor de 'Schurk-Hitler. '

Links het in 1984 tentoongestelde werk (Florence 19), rechts het exemplaar dat in 2014 in München geveild is en in 2018 in het oorlogsmuseum Eyewitness te Beek tentoongesteld wordt als 'echte Hitler'.

Zie ook : http://www.bartfmdroog.com/droog/niod/florence.html

Het ex-libris

Afbeelding afkomst van veilinghuis Hermann Historica. Niet gedateerd. Prentje zou echt kunnen zijn, maar veel waarschijnlijker is dat het eerst lang na Hermine Hofmanns dood vervaardigd is.

Het verkooppraatje bij de aquarel:

Veilinghuis Hermann Historica prees deze aquarel als volgt aan:

"Adolf Hitler - a watercolour "München Standesamt" (tr. Munich Registry Office) Fine painting on watercolour paper. The architecture of Munich's Registry Office at Petersbergl rendered down to the smallest detail with the tower of the Old Town Hall in the background. The title "München Standesamt" at the bottom on the left the signature "A. Hitler" at the bottom on the right. Dimension of the painting 30 x 21 cm. Under glass matted and in an old wooden frame. Pasted to the back is the invoice for framing from the gilding and framing company Georg Zaglmaier owned by Max Lottner addressed to Frau Direktor Hoffmann in Solln with payment receipt dated "9. II. 1920" together with a bookplate from Hermine Hoffmann. Cf. a very similar watercolour from the estate of the Munich arms manufacturer Adam Schork who purchased the watercolour from Hitler in 1914. Hermann Historica auction 57 lot 6249 hammer price 63 000 euros. Hermine Hoffmann Lindenallee 26 in Solln Munich. Hermine Hoffmann (1857 - 1945) was the widow of an Oberstudien-direktor to whom the Völkischer Beobachter newspaper referred as Frau Direktor Hoffmann. She was an early supporter of the NSDAP. By her own account Hermine Hoffmann joined the DAP with the "old no. 10" which may well be the case as contrary to the widespread claim that only the numbers 501 and higher were assigned lower numbers have also been documented. However it is an undisputed fact that she was already a party member by the end of 1919. During World War I she was assigned to raise the morale of Gefreiter Adolf Hitler by knitting socks and sending parcels to him in the field. She placed her apartment at the party's disposal during the Beer Hall Putsch in November 1923. Throughout Hitler's incarceration in Landsberg there were five documented visits from Hermine Hoffmann. When the NSDAP was re-founded in the Bürgerbräukeller in February 1925 she was formally accepted into the party with a handshake from Hitler and assigned membership number 584. On 2 January 1934 according to the Bavarian State Archives Hitler awarded her the Golden Party Badge. CF. A. Joachimsthaler Hitlers Liste p. 133. In 1935 she was appointed honorary Gauleiter of the National Socialist Women's League. Cf. Hermann Historica auction 54 lots 7277ff from the estate of Hermine Hoffmann. PLEASE NOTE: Solange Kataloginhaber, Auktionsteilnehmer und Bieter sich nicht gegenteilig äußern, versichern sie, dass sie den Katalog und die darin abgebildeten Gegenstände aus der Zeit des Dritten Reiches nur zu Zwecken der staatsbürgerlichen Aufklärung, der Abwehr verfassungswidriger Bestrebungen, der Kunst oder der Wissenschaft, der Forschung oder der Lehre, der Berichterstattung über Vorgänge des Zeitgeschehens oder der Geschichte oder ähnlichen Zwecken erwerben (§§ 86a, 86 Strafgesetzbuch). Die Hermann Historica oHG, ihre Versteigerer und Einlieferer bieten und geben diese Gegenstände nur unter diesen Voraussetzungen an bzw. ab."

Wat hier van klopt? Alles wat over haar van vóór 1923 beweerd is apenkool.

to top of page

Raar... 1140,- of 19.000,- euro's?

In een radio-interview op L1, d.d. 22 januari 2018, vertelde Wim Seelen dat hij dit werk voor negentienduizend plus enkele duizenden euro's gekocht had van een particulier die het zelf voor negentienduizend euro op een veiling in 2014 gekocht zou hebben.

Wij informeerden op 24 januari 2018 bij het veilinghuis, en kregen te horen dat het werk (lotnummer 6113, veiling 69r) in 2014 voor € 1140,- verkocht was.




Zo'n lage prijs wijst er op dat zowel de toenmalige verkoper en koper wisten dat het om een vervalsing ging, en nog een beroerde ook. Andere valse Hitlers leveren namelijk al snel zo'n vijftienduizend euro op, in het dubieuze veilinggebeuren.

In de Limburger van 30 januari 2018 beweert Wim Seelen echter:

"Hij is er zeker van München Standesambt een origineel werk is, recent gekocht van een particulier die er vier jaar geleden bij Hermann Historica in München 19.000 euro voor betaald heeft.

De veilingprijs is nog steeds terug te vinden op de site van de gerenommeerde handelaar. Het handelshuis benadrukte gisteren nogmaals de verkoopprijs en echtheid van de aquarel."

Hè? We checkten dit op de site van Hermann Historica. Wat bleek? Alle informatie over lotnummer 6113 (de Beekse Hitler, Hermann Historica veiling nr. 69r, 12 december 2014) was verdwenen. Wel was informatie te vinden over lotnummers 6112 en 6114. De verdwijning van lotnummer 6113 is des te merkwaardiger, omdat de nummering van lotnummers bij alle andere objecten steeds (in omgekeerde volgorde) doorloopt.

Screenshot van desbetreffende online veilingcatalogus, 30-01-2018

Een week later was het ontbrekende lotnummer wel weer in de online veilingcatalogus te vinden:

Screenshot van desbetreffende online veilingcatalogus, 07-02-2018

Iemand van Hermann Historici heeft dus na de commotie rond de Limburgse 'Hitler' de informatie over dat werk eerst van de site gehaald, en daarna in bewerkte vorm teruggeplaatst.

Het pdf-bestand met de verkoopprijzen d.d. 12-12-2014 op de veilingsite meldde in februari 2018 na de commotie als prijs 19.000 euro. Wat gek is, want op een andere veilingsite, die gekoppeld is aan de veilingen van Hermann Historica, stond:

"Auctioneer has chosen not to publish the price of this lot"

Bron: Lot 6113. Adolf Hitler - a watercolour "München Standesamt". Auctioneer Herman Historica. The Saleroom.com, [s.a.; gezien 23-01-2018]
https://www.the-saleroom.com/en-us/auction-catalogues/hermann-historica-ohg/catalogue-id-srher10000/lot-0aedcd54-7cdb-4fff-87bf-a40100df81fb

to top of page

Meer objecten uit catalogi van dubieze veilinghuizen en handelaren in Beek

We herkenden in de veilings- enverkoopcatalogi tamelijk veel objecten die we ook in het oorlogsmuseum te Beek waar hadden genomen. Ergo: of Wim Seelen is daar een vaste klant, of iemand koopt daar werken in, die hij met forse winst aan Wim Seelen doorverkoopt.

Heeft Wim Seelen of deze onbekende tussenhandelaar aan het veilinghuis gevraagd de informatie te verwijderen? Wie het weet mag het zeggen.

to top of page

Adam Schurk, a.k.a. Adam Schork

Aquarel | Ansichtkaart

Bij de veiling van de 'Hitler'-aquarel uit de collectie Hermine Hoffmann in 2014 werd verwezen naar een eerder geveild werk, dat er sterk op zou lijken. Dat was dit:


Ook dit werk was op de rugzijde voorzien van de nodige plakwerken die de echtheid zouden moeten staven:

Twee opgeplakte stukken papieren, die beiden melden dat dit werk eigendom is van Adam Schork. En op één staat dat Schork het direct van Hitler heeft gekocht. Weer een typisch voorbeeld van een vervalser die het té echt wil laten lijken.

Bovenste papier op achterzijde

Onderste papier op achterzijde

En, om elke twijfel over de echtheid weg te nemen, leverde de vervalser er nog een kofferlading andere 'echte' documenten bij:


De hele lading, mét het aquarel 'München Standesamt', werd dan ook verkocht voor 63.000 euro, als lotnummer 6249 bij 'Auktion nr. 57r van Hermann Historica, 29/30 april 2009.

Het zou ons niks verbazen als achter dit werk van dezelfde vervalser schuilt als degene die 'München Standesamt' 'uit de collectie Hermine Hoffmann' gemaakt heeft. Juist ja - het werk dat uiteindelijk in Beek belandde.

De Adam Schork-'Hitler' zou volgens het veilinghuis in 1966 in het bezit zijn gekomen van de Amerikaanse Hitlerverzamelaar en -handelaar Wolfgang Schulze von Mertschinsky - ook weer een naam die we al vaker tegenkwamen in verband met valse Hitlers.

Overigens: Adam Schork zou volgens een onbetrouwbare bron één en dezelfde persoon zijn als de wapenhandelaar Adam Schurk: "Vermutlich in den 1930er Jahren ließ er seinen Namen aufgrund der wenig schmeichelhaften Nähe zu "Schurke" in Schork ändern." - https://lot-tissimo.com/de/i/2554647.

Maar het is even goed denkbaar dat de vervalser een domme fout heeft gemaakt, door in plaats van 'Schurk' de achternaam 'Schork' op de plakplaatjes te zetten, en dat op deze wijze poogde te corrigeen. Kortom: we weten het niet.

to top of page

Schork, 2010

Op 15 oktober 2010 veilde Hermann Historica opnieuw een 'Hitler'-kunstwerk 'uit de collectie Adam Schurk (Schork)'. Ditrmaal ging het om een getekende ansichtkaart 'van'Hitler, die uit 1916 zou stammen. Dit werk:


Ook hierbij weer een echtheidscertificaat, in de vorm van een raar soort brief:

Briefpapier en envelop zaten ook bij de Schork-aquarel die in 2009 werd verkocht.

Het handschrift op deze kaart is identiek aan dat op de ansichtkaart uit de collectie Hermine Hoffmann - en beide handschriften zijn zeker niet van Hitler.

Ansichtkaart, brief en envelop werden in 2010 als lotnummer 3141 bij veiling nr. 60r voor 17.000 euro verkocht - áls de informatie van veilinghuis Hermann Historica klopt.

to top of page

Bronnen

Auktionslos 6113. Hermann Historica. 12 Dez. 2014. [De Limburg-aquarel] The Saleroom.com, 2014.
https://www.the-saleroom.com/de-de/auction-catalogues/hermann-historica-ohg/catalogue-id-srher10000/lot-0aedcd54-7cdb-4fff-87bf-a40100df81fb
Auktionslos 6114. Hermann Historica. 12 Dez. 2014. [De collectie Hermine Hoffmann]. The Saleroom.com, 2014.
https://www.the-saleroom.com/de-de/auction-catalogues/hermann-historica-ohg/catalogue-id-srher10000/lot-ecd00e78-558d-4800-b769-a40100df8291
Lot 6113: DRITTES REICH ZEITGESCHICHTE - Adolf Hitler - a watercolour "München Standesamt" (tr. Munich Registry Office). Invaluable.com.
https://www.invaluable.com/auction-lot/drittes-reich-zeitgeschichte-adolf-hitler-a-w-FA5755C481#
Archief veilinghuis Hermann Historica., München.
https://www.hermann-historica.de/de/Auktionen/Abgeschlossen

Schilderij Hitler voor het eerst te bewonderen in museum Beek. 1Limburg, 22-01-2018
https://www.1limburg.nl/schilderij-hitler-voor-het-eerst-te-bewonderen-museum-beek
Museum in Beek tikt schilderij van Adolf Hitler op de kop. L1, 22-01-2018.
https://l1.nl/hoe-komt-een-museum-in-beek-aan-een-schilderij-van-hitler-138445/
ANP. Limburgs oorlogsmuseum stelt aquarel Hitler tentoon. NOS, 23-01-2018.
https://nos.nl/artikel/2213398-limburgs-oorlogsmuseum-stelt-aquarel-hitler-tentoon.html
Eyewitness Museum Beek. Heemkundebeek.nl, [Gezien 24-001-2018].
http://www.heemkundebeek.nl/index.php/musea/eyewitness-museum-wo2
Eliana Lopes da Costa, veilinghuis Hermann Historica, München. E-mail aan Jaap van den Born, 24-01-2018. 15.44 uur.
Caspar Naber. Schilderij van de hand van Hitler te zien in Oorlogsmuseum. AD, 26-01-2018.
https://www.ad.nl/binnenland/schilderij-van-de-hand-van-hitler-te-zien-in-oorlogsmuseum~a1ebdd84/
Eyewitness. Oorlogsmuseum Beek (Limburg), 2018.
http://www.eyewitnesswo2.nl/
Eric van Dost. Beladen aquarel Hitler draait rond in Beek. De Limburger, 28-01-2018.
https://www.limburger.nl/cnt/dmf20180127_00054886/beladen-aquarel-hitler-draait-rond-in-beek
Limburgs museum en onderzoekers botsen over 'nep-aquarel' van Hitler. NOS, 29-01-2018
https://nos.nl/artikel/2214416-limburgs-museum-en-onderzoekers-botsen-over-nep-aquarel-van-hitler.html
Onderzoekers stellig: 'Hitler-schilderij is nep'. 1Limburg, 29-01-2018.
https://www.1limburg.nl/onderzoekers-stellig-hitler-schilderij-nep
Eric van Dorst. Aquarel van Adolf Hitler: topaankoop of geflest? De Limburger, 30-01-2018
https://www.limburger.nl/cnt/dmf20180129_00054993/aquarel-van-adolf-hitler-topaankoop-of-geflest
Museum Beek vraagt hulp NIOD in Hitler-aquarelrel. 1Limburg, 30-01-2018.
https://www.1limburg.nl/museum-beek-vraagt-hulp-niod-hitler-aquarelrel
Frank van Vree. E-mail aan Jaap van den Born. 01-02-2018.

to top of page