______ | versie 19-01-2017 Bloemen van het kwaad Hirohito Het bewijsmateriaal Bronnen en aantekeningen zie ook: de Hirohito-pagina Door Jaap van den Born & Bart FM Droog In het boek Bloemen van het kwaad presenteert de samensteller en 'vertaler' Paul Damen acht gedichten van keizer Hirohito (1901-1989) en één van keizer Meiji (1852-1912 ) Damen beweerde in interviews dat hij alles in zijn boek zelfstandig uit de oorspronkelijke talen vertaald heeft. Maar zijn kennis van het Japans is even groot als zijn beheersing van onder meer het Chinees, Georgisch, Hongaars, Latijn, Mongools, Turkmeens en Khmer: nihil. Hoe slaagde hij er dan toch in om Nederlandse vertalingen van gedichten van Japanse keizers te leveren? Door, in tenminste drie gevallen, bestaande Nederlandse vertalingen uit 1989 met minieme wijzigingen als eigen werk te presenteren. Daar is een woord voor: plagiaat. Vanwege zijn non-kennis van het Japans moet hij 'zijn' andere vertalingen op een soortgelijke manier vervaardigd te hebben, waarbij hij waarschijnlijk gebruik maakte van bestaande Engelse vertalingen. |
______ | De gedichten (waka) van Hirohito 1921 | 1940 | 1945 | 1946 | 1952 | 1965 | 1971| 1986 | Meiji |
1. | Origineel | Damen, 2016 | Rein van Essen, 1989 | Google Translate |
______ | ||||
世のなかも かくあらまほ しきおだやかに 朝日にほへ る大海の原 |
1921 |
[1921] Ware heel de wereld Zo vredig Als deze uitgestrekte zee, Helder overstroomd Door de warme zon in de ochtend |
1921 Ook onder de wereld nucleaire Aramaho drempel voorzichtig Om ho naar Asahi Origineel van die oceaan |
______ | Aantekening: De brontekst voor deze Damen-'vertaling' is overduidelijk de Nederlandse vertaling van Rein van Essen, die te vinden is in: Edward Behr. Hirohito. De keizer die moest blijven. De waarheid achter de mythe. [Vertaald uit het Engels door Rein van Essen]. A.W. Bruna Uitgevers B.V., Utrecht, 1989. |
2. | Hirohito, 1940 | Damen, 2016 blz. 281. | Corazon Aquino, 1989 | Lydia Chagoll, 1988, p. 38 | NvhN, 1952 | Google Translate |
______ | ||||||
西ひがし むつみかはして 栄ゆかむ 世をこそ祈れ としのはじめに |
Januari 1940 In dit nieuwe jaar |
[1940] On this New Year’s Day We pray for the time to come When east, west, and all, Making friends with one another Will share in a prosperous future. |
[1940] Op deze nieuwjaarsdag |
[1940] Bij het begin van het nieuwe jaar [/] bidden wij dat Oost en West [/] eensgezind zullen zijn [/] en voorspoed zullen hebben. |
West oosten Mutsumi doen is om Sakaeyukamu Bid wat de wereld Aan het begin van de stad |
______ | Aantekeningen Origineel zoals bij Damen. Dit is een twijfelgeval: heeft Damen hier met de bestaande vertalingen van Aquino en Chagoll gefröbeld, of ligt een derde, ons nog onbekende, vertaling ten grondslag aan Damens versie? Bronnen: Speech of President Corazon Aquino at the burial of Emperor Hirohito. [Held in Japan, February 23, 1989]. Source: Presidential Museum and Library. Aquino, C. C. (1989). Speeches of President Corazon C. Aquino : January – July 1989. [Manila : Office of the President of the Philippines]. http://www.gov.ph/1989/02/23/speech-of-president-corazon-aquino-at-the-burial-of-emperor-hirohito/ Lydia Chagoll. Hirohito. Keizer van Japan. Een vergeten oorlogsmisdadiger? Houtekiet, Antwerpen, 1988. 75p. NN. Keizer Hirohito. Nieuwsblad van het Noorden, 03-01-1952 http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010679328:mpeg21:a0103 |
3. | Hirohito, 1945 | Damen, 2016 | Bergamini, 1971* | Rein van Essen, 1989 | Nezu Masahi, 1974 ** | John W. Dower, 1999*** | The Telegraph, 1946 | Google Translate, 2017 |
______ | ||||||||
降り積も る深雪に耐えて 色変えぬ 松ぞ雄々しき 人もかくあれ |
1945 Dapper, die pijnboom. Die niet van kleur verandert, en toch de sneeuw draagt. Ook mensen zouden zo moeten zijn. |
Courageous the pine that does not change its color under winter snow. Truly the men of Japan should be a forest of pines. |
[1945] Hij is dapper, de pijnboom Die niet van kleur verandert En de sneeuw draagt. Ook mensen Zouden zo moeten zijn. |
Snow covered pine tree, yet, remains green, wish people would be the same |
Courageous pine enduring the snow that is piling up color unchanging Let people be like this |
Now on the pine Man should be like the manly pine [/] that does not change its colour [/] though bearing the fallen snow. |
Furitsumo Doorstaan in die diepe sneeuw Onverwachte kleurverandering Pine elk Ooshiki Human nucleaire er ook |
______ | Aantekeningen: De brontekst voor deze Damen-'vertaling' is overduidelijk de Nederlandse vertaling van Rein van Essen, die te vinden is in: Edward Behr. Hirohito. De keizer die moest blijven. De waarheid achter de mythe. [Vertaald uit het Engels door Rein van Essen]. A.W. Bruna Uitgevers B.V., Utrecht, 1989. * David Bergamini, Japan's Imperial conspiracy, 1971. blz. 175. ** Nezu Masahi. Tenno to Showashi , ji. (Tokyo: Sanichi Shobo, 1974), p. 283.; genoemd als bron door Peter Aradi. How the end of the war came to Japan. [S.a.] http://forums.compuserve.com/n/docs/ docDownload.aspx?webtag=ws-japan &guid=5b07864c-f2c8-45fc-8085- 0d33a03ed434 *** John W. Dower. Embracing defeat. Japan in the aftermath of World War II. W.W. Norton / Allen Lane, New York / London, 1999. **** Hirohito in poem party. The Telegraph. 28-01-1946 http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/188439921?searchTerm= hirohito%20poetry&searchLimits= |
4. | Hirohito, 1946 | Damen, 2016 | Google Translate, 2017 |
______ | |||
戦タタカヒにやぶれし あとのいまもなほ 民のよりきて ここに草とる |
1946 Zelfs na het verliezen van de oorlog |
Shi versloeg in de oorlog Tatakahi Zelfs nu na Naho Kom meer mensen Neem gras hier |
______ | Aantekening: Origineel zoals bij Damen. Damens brontekst voor deze 'vertaling' is vooralsnog onbekend. De Australische krant The Telegraph meldde op 28 januari 1946 dat het 'pijnboomgedicht'' (uit 1945) het nieuwjaarsgedicht van 1946 zou zijn. Zie 1945. ' |
5. | Hirohito, 1952 | Damen, 2016 | Google Translate, 2017 |
______ | |||
風さゆるみ 冬は過ぎて まちまちし 八重桜咲く 春となりけり |
1952 Sneeuw in de winter is als een kersenboom die bloeit in de lente. Het onberekenbare weer waait de een na de ander omver. |
Slack wind Afgelopen winter gemengd Bloom tweeledige kers Keri uitgegroeid tot een veer |
______ | Aantekening: Origineel zoals bij Damen. Damens brontekst voor deze 'vertaling' is vooralsnog onbekend. |
6. | Hirohito, 1965 | Damen, 2016 | Google Translate, 2017 |
______ | |||
鳥 国のつとめはたさ むとゆく道のした 堀にここだも鴨は群れたり |
12 januari 1965 Vogels Waar ik me haast naar staatszaken zelfs in de berm van de weg, dit is het; zelfs daar groepen wilde eenden. |
vogelstand Werkte landen Tasa En de weg was Mutoyuku Of zelfs kudde eend is hier gracht |
______ | Aantekening: Origineel zoals bij Damen. Damens brontekst voor deze 'vertaling' is vooralsnog onbekend. |
7. | Hirohito, 1971 | Damen, 2016 | Bergamini, 1971 | Los Angeles Times, 1971 | Google Translate, 2017 |
______ | |||||
はてもなき 礪波のひろの 杉むらに りかこまるる 家々の見ゆ |
1971 Tussen de ceders zie ik een brok huizen en dan weer ceders over de Tonami-vlakte die rij na rij uitsteken. |
Amid the cedars, I see a clump of houses, and then the cedars step out row after long row across the Tonami plain. |
In the endless open Fields of Tonami Surrounded by cedar trees Clustered houses can be seen. |
haat Nowhere Hirono van Tonami Cedar oneffenheden Ruru Rikakoma Miyu huizen |
______ | Aantekening: Origineel zoals bij Damen. Damens echte brontekst is de versie van David Bergamini, waarbij hij regels vier en vijf licht gewijzigd heeft. David Bergamini. Japan's Imperial conspiracy, 1971. Blz. 1142. Gardener's poem read to Japanese emperor. Los Angeles Times, 13-01-1971. https://www.newspapers.com/newspage/164234405/ |
8. | Hirohito, 1986 | Damen, 2016 | Mari Yamaguchi, 2007 | |
______ | ||||
この年の この日にもまた靖国の みやしろのことに うれひはふかし |
1986 Ook dit jaar weer op deze dag, de kwestie van de Yasukuni-schrijn: een ondoorzichtige kwelling. |
On this day of the year again, Sorrow is deep Over the matter of Yasukuni Shrine |
______ | Aantekening: Origineel zoals bij Damen. Damens brontekst voor deze 'vertaling' is vooralsnog onduidelijk. In en na 1986 werden diverse Engelse vertalingen in kranten gepubliceerd. Mari Yamaguchi. The Associated Press. Report: Hirohito's War Shrine Concern. The Washington Post, 04-08-2007. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/08/04/AR2007080400536.html |
9. Keijzer Meiji | 'Vertaling' Damen, 2016 | Bergamini, 1971* | Vertaling Rein van Essen, 1989 ** | Versie *** | Versie **** | |
______ | ||||||
我認為世界的所有人是教友,然後。 為什麼波浪和風現今如此被攪亂? |
De zee omringt de wereld, overal zijn wij broeders. Waarom gaan de wind en de golven dan zo wild tekeer? |
In as much as all the seas in all directions seem twins of one birth how often must the winds and the waves clash in noisiness |
Op de hele aarde, |
Across the four seas All are brothers. In such a world Why do the waves rage, The winds roar? |
Why then do the winds and waves of strife disrupt the peace between us? |
______ | * David Bergamini. Japan's Imperial conspiracy, 1971. Blz. 828. ** Nederlandse vertaling van de Engelse vertaling van Edward Behr. *** Bix, Hirohito and the Making of Modern Japan, pp. 414 Geciteerd door: Chelsea Robinson. Presentations of Emperor Hirohito in Japanese War-Related Museums. For our students Vol. XVIII, No. 2. Willamette University, 2011. http://asianetwork.org/ane-archived-issues/2011-spring/anex2011-spring-robinson.pdf **** John Burgess. Emperor Hirohito as demigod and living history. The Washington Post. 27-04-1986. https://www.washingtonpost.com/archive/opinions/1986/04/27/emperor-hirohito-as- demigod-and-living-history/e84d2fba-9d36-48e1-927c-4e04da941600/ ?utm_term=.444fc5951933 |
Aantekeningen
Algemeen David Bergamini, Japan's Imperial conspiracy, 1971. Edward Behr. Hirohito. Behind the myth. Hamish Hamilton, London, 1989. 486p. [16]p. pl. Nederlandse vertaling: Hirohito. De keizer die moest blijven. De waarheid achter de mythe. [Vertaald uit het Engels door Rein van Essen]. A.W. Bruna Uitgevers B.V., Utrecht, 1989. Australisch Historisch krantenarchief: S.K. Japan's poetic literature. A unique competition. The Age, 08-11-1941. http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/209813186?searchTerm= hirohito%20poetry&searchLimits= Hirohito in poem party. The Telegraph. 28-01-1946 http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/188439921?searchTerm= hirohito%20poetry&searchLimits= Hirohito, poet! Truth, 16-02-1947 http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/203122793?searchTerm= hirohito%20poetry&searchLimits= Hirohito's Poetry Contest. The West Australian, 13-02-1948 http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/46890068?searchTerm= hirohito%20poetry&searchLimits= NN. The hunt for the waka. The Sun, 26-12-1948. http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/228693160?searchTerm= hirohito%20waka&searchLimits= Rice at 10/- a grain. [over poëziewedstrijd en waka van Hirohito]. Newcastle Morning Herald and Miners' Advocate. 02-03-1950. http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/140634817?searchTerm= hirohito%20poetry&searchLimits= |