versie: 26 augustus 2015

AFSCHEID VAN DE CONTRABAS (3)



Nog meer fabeltjes (in zes delen)

Commentaar bij deel 3 vanvan de zesdelige reeks afscheidsstukken van Chrétien Breukers

Overzicht | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6
      

naar boven

---

Commentaar bij Chrétien Breukers' 'Afscheid van De Contrabas (3): Tien jaar bloggen'

Door Bart FM Droog

Chrétien Breukers derde 'afscheidsstuk' bestaat uit hoogdravend gebral en diens bekende mix van flarden waarheid, verdraaiingen, verdacht-makingen en verzinsels. Breukers:

“Toen ik besloot er mee op te houden, wilde ik een reeks afscheidsartikelen schrijven. Ik probeerde dat, en het mislukte. De weblog zelf, die als archief blijft staan, is het overzicht. Ik kan dat onmogelijk samenvatten.”

Breukers schreef op 27 april 2015 dat hij de balans zou opmaken en zaken wil.de formuleren die hem waren opgevallen, bij het bloggen¹. Allicht had hij iets kunnen zeggen over het modereren, over het beleid, over het veranderende internetlandschap, over de opkomst van de social media en in hoeverre die het bloggen hebben beïnvloed, over de invloed van het bloggen op het Nederlandstalige poëzielandschap en vice versa – maar niets daarover. Breukers:

”De schrijver die ik tien jaar geleden was, of wilde worden, is een andere dan de schrijver die nu afscheid aan het nemen is van zijn weblog.”

De schrijver die ik tien jaar geleden was of wilde worden – intrigerend. Wie was hij, tien jaar geleden? Wat voor schrijver of wie wilde hij toen worden? In de laatste regels van dit stuk schrijft hij daarover:

“Ik zie iemand terug die iets wilde bereiken, iemand die tijdens het maken van een tekst het gevoel kreeg dat hij door alle tijdlagen heen viel, en zowel in het heden, het verleden als de toekomst kon leven - als hij maar schreef.”

Zou het werkelijk zo zijn dat hij dit tien jaar geleden dacht of wilde? Ik weet alleen dit: tien jaar geleden was Chrétien Breukers een niet al te succesvol tekstredacteur en dichter, die in november 2004 ook weblogger werd. Tien jaar later is hij nog steeds een dichter, een weblogger, een uitgever en een prozaïst. In die volgorde. Of hij intussen geslaagd is door alle tijdlagen heen te vallen? Wie het weet mag het zeggen.

naar boven

Wie wel?

Terug naar het begin van Breukers' derde stuk bij het einde van weblog De Contrabas.

“(...) Er zijn belangrijke medewerkers geweest (Ton van ’t Hof, Jan Pollet, Bouke Vlierhuis, Liliane Waanders, Bart FM Droog ((voor de zwarte jaren)) en Kees Klok, de laatste voor de internationale poëzie op Stanza) die mee hebben geholpen aan wat De Contrabas is geworden.”

In deze passage is het interessant om te zien wie hij wel en niet noemt, en waarom. Hij kan natuurlijk niet om Contrabasmedeoprichter Ton van 't Hof heen. Wat Breukers niet vertelt is dat het contact tussen beiden in conflict geëindigd is.² Hetzelfde geldt voor het noemen van zijn oud-zakenpartner Jan Pollet.³ Dát Breukers hem ditmaal noemt zonder negatieve annotatie is doortrapt; als in: 'zie je wel, hoe mild en vergevingsgezind ik ben'.

Dan: Bouke Vlierhuis en Liliane Waanders. Ze traden in december 2012 toe tot de redactie van De Contrabas.⁴ Liliane Waanders stapte een jaar later op; de laatste bijdrage van Vlierhuis verscheen op 1 april 2014.

Ik vroeg beiden in juni 2014 waarom ze vertrokken waren. Het antwoord van Liliane Waanders liet ruim een jaar op zich wachten. Eerst in augustus 2015, na het eind van weblog De Contrabas, schreef ze op de Hanta-site:

“(...) Ik kon mijn draai niet vinden op De Contrabas. Ik vond dat er te vaak op de man/vrouw gespeeld werd. Ik vond ook dat mijn stukken niet voegden in wat De Contrabas was.”5

Bouke Vlierhuis mailde me in juni 2014 dat hij door drukke werkzaamheden elders gestopt was met het Contrabasredacteurschap.⁶

naar boven

'De zwarte jaren'

Vervolgens: Breukers noemt mij als 'belangrijke medewerker'⁷, maar meldt daarbij "((voor de zwarte jaren))". Nu was ik - met onderbrekingen - medewerker aan De Contrabas in de jaren 2005-2010 en van 2011 tot juni 2012 was ik redacteur. Ik werd pas echt problematisch voor hem lang ná mijn vertrek. Begin 2013  zag ik mij gedwongen – door zijn halsstarrige opstelling – te onderzoeken wat nu echt gebeurd was, in de periode 2011-2012. En eerst toen kwam heel veel boven water.

Komen we op Kees Klok. Breukers dankt hem voor het Contrabasonderdeel 'internationale poëzie op Stanza'.⁸ Waar vooral in de jaren 2006-2008 vertaalde poëzie op verscheen.Waar Breukers niets over zegt is over de rol die Kees Klok heeft gespeeld bij de overname van het Contrabasfonds door Uitgeverij Liverse, in november 2014.⁹

Want De Contrabas was én uitgeverij én weblog, onderdelen van één bedrijf. Dat is iets wat in dit hele verhaal steeds weer naar voren blijft komen: weblog en uitgeverij kunnen niet los van elkaar gezien worden.

Wie niet?

Ook opvallend is dat Breukers een aantal Contrabasredacteuren en vaste medewerkers ongenoemd laat: o.a. Arnoud van Adrichem, Philip Hoorne, Willem Thies, Han van der Vegt, Abe de Vries. Zelfs over A.H.J. Dautzenberg zwijgt hij. Waarom hij ze niet noemt? Wie het weet mag het zeggen.

“Toch overdrijf ik niet als ik zeg dat De Contrabas ‘van mij’ was. En het had een haar gescheeld, of het hele ding was er nooit geweest. Als ik niet weg was gegaan bij Holland, waarvoor ik korte tijd de Windroos-reeks redigeerde.”

Windroosweblog

Hier 'vergeet' hij weer wat essentieels: het Windroosweblog - het aan de reeks gekoppelde weblog.¹⁰



Dáár  leerde hij het het ongeveer werkt, een blog. Nadat hij al eerder bij Rottend Staal (waar hij een jaar redacteur was) had gezien hoe groot het bereik van een internetperiodiek kon zijn.

“Als, als, als. En daarom was er op 21 augustus 2005 ineens een weblog over en met poëzie, dat binnen een maand meer lezers trok dan een opinieblad en meer discussie veroorzaakte dan de vraag of de slang in het paradijs nu wél, of niet had gesproken.”

Grootspraak. Het was er niet opeens; dat het veel bezoekers trok kwam mede doordat ik in 2005 stopte met de dagelijkse berichtgeving op Rottend Staal. De best bezochte pagina was de nieuwspagina, die toen dagelijks circa 200 vaste lezers trok. Toen ik stopte plaatste ik bovenaan die nieuwspagina een verwijzing naar het Windroosblog en later De Contrabas.

naar boven

Oók het Windroosweblog had niet te klagen over bezoekers; op 20 augustus 2005 besloot Breukers het bloggen aldaar met deze twee stukken:

¹¹

Dit verklaart op z'n minst een deel van het beginbezoek aan De Contrabas.

Reactiemogelijkheid

Het grote verschil tussen Rottend Staal (RS) en die twee door Chrétien Breukers geleide blogs was natuurlijk de reactiemogelijkheid. Op RS wilde ik dat absoluut niet, vanwege de moderatieverplichting. Breukers wilde het wel aan (maar zonder na te denken over wat goed modereren inhoudt), waardoor zowel het Windroosweblog als De Contrabas beduidend meer bezoekers dan RS registreerden.

“De weemoed (…) Nu kan het nog. Vroeger kon het niet, omdat in die eerste jaren iedereen vooral in negatieve verhouding stond tot De Contrabas (waar een wel erg beslist toontje werd aangeslagen, iets wat veel mensen niet beviel (…) ”

Larie. In de eerste jaren had De Contrabas vooral heel erg veel goodwill. In de jaren daarvoor (jawel, in de RS-periode, 2000-2005 waren de meeste auteurs, óók de ouderen, overgestapt van een offline schrijfmachine-bestaan naar een online-tekstverwerkerbestaan. Dichters van alle leeftijden, van jong onbekend talent tot zeer bekende, deden in eerste instantie aan discussies op De Contrabas mee.

naar boven

Maar het ondoorzichtige moderatiebeleid, of beter gezegd: het totale gebrek aan een heldere huisregels, waar ook de moderator zich aan zou moeten houden, deed velen weglopen. Ook de stukken waar Breukers zijn rancune in liet botvieren, hielpen mee aan het wegjagen van serieuze discussiedeelnemers.

“Na die eerste, wilde jaren, werd De Contrabas voor mij meer en meer literatuur in uitvoering. De omslag ligt ergens in 2010, een jaar na de door mijn weblog ondersteunde poging van Tsead Bruinja om Dichter des Vaderlands te worden...”

Zijpad

Het omslagpunt van 'wild' naar 'literatuur in uitvoering' (whatever that may be) zou in 2010 liggen. Intrigerend. Maar in plaats van dát uit te diepen slaat Breukers een zijpad in: de Dichter des vaderlandsverkiezing van eind 2008/begin 2009.

“... in een tweestrijd met Ramsey Nasr, een van de weinige dingen waar ik overigens echt spijt van heb. Niet omdat ik Bruinja die verkiezing niet had gegund, maar omdat de strijd rond die benoeming geen strijd was, maar een achterhoedegevecht - tegen een bijna georkestreerde verkiezingsoverwinning van de ideale kandidaat van de organisatie in”

Wat hij hier beweert klopt deels (op die spijt na – waarover zo meer). Het was een bij voorbaat verloren race, tegen de favoriet van Poetry International en NRC Handelsblad. Maar goed: dit is vooral een zijpad.

“En Bruinja zelf, voor de verkiezing nog een en al belofte, liet die beloften na de verkiezing vallen als een baksteen.”

Breukers heeft dus spijt van zijn steun aan Tsead Bruinja, omdat deze zich niet aan z'n verkiezingsbeloftes zou hebben gehouden. Maar... de beloftes van Bruinja waren gekoppeld aan de overwinning in de Dichter des Vaderlandsverkiezing. Die door Ramsey Nasr gewonnen werd. Dus hoezo zou Bruinja die beloftes moeten concretiseren?

naar boven

Of heeft Bruinja allerhande beloftes aan Breukers gedaan, die vervuld zouden worden óók als hij niet won? Dat is hoogst onwaarschijnlijk. Zoals gebruikelijk komt Breukers niet met enig bewijs op de proppen.

Maar, om alle onduidelijkheid uit te sluiten, heb ik de vraag over de mogelijk onvervulde beloften aan Bruinja voorgelegd. Hij antwoordde:

“ Tijdens die verkiezingen heb ik waarschijnlijk wel eens een voornemen geopperd om ook bij verlies aan die beloftes te werken. Dat heb ik niet gedaan. Of ik aan Breukers zelf iets heb beloofd, lijkt mij sterk, maar goed.”12

Nu was ik in 2008/2009 Tsead Bruinja's campagneleider. En ik kan me niets herinneren (noch iets daarover terugvinden in mijn mailarchieven) van speciale beloftes, voor het geval hij niét zou winnen.

Wat ik me wel herinner is dat Bruinja, na de uitslag, de door hem en z'n team ontwikkelde plannen heeft aangeboden aan Ramsey Nasr. En Nasr heeft niets met die plannen gedaan. Maar... dat was Nasrs goed recht, natuurlijk.

Breukers vervolgt:

“Dat was ook een interessante les, maar in wat? In loyaliteit, dat in elk geval.”

Loyaliteit – een toverwoord in Breukers' woordenkraam. Iedereen moet loyaal zijn aan hem, maar omgekeerd geldt dat niet. Ik herinner me een discussie (ergens, anderhalf jaar geleden) op het Facebook-account van Ton van 't Hof, waar Breukers het over loyaliteit en plichten van dichters jegens uitgevers had. Toen Van 't Hof daarop doorvroeg viel Breukers stil en verliet de discussie.

“Hoe het ook zij, als ik iets geworden ben, in die tien jaar, is het: schrijver. Soms lees ik mijn vroege stukken terug en dan denk ik: Ja jongen, dat is leuk, maar nu even een tandje erbij. Wie tien jaar lang elke dag een stukje maakt, of bijna elke dag, leert in elk geval schrijven. Tenminste, de meeste mensen die dat doen wel. Je hebt, helaas, altijd uitzonderingen.”

Ook dit is larie. Het tien jaar lang schrijven van korte blogstukjes maakt iemand niet tot een bekwaam prozaïst, die meeslepende romans kan schrijven (en dat is toch wat van een 'schrijver' verwacht wordt).

“Daarmee verloochen ik mezelf overigens niet. Integendeel. De wat opstandige toon van de eerste jaren, die werd gehaat en geliefd, is me nog steeds dierbaar.”

'De wat opstandige toon...' Dat impliceert iets waarvoor hij had willen vechten. Of onrecht dat hij had willen bestrijden – iets buiten zichzelf. Niets daarvan. Het was (zeker de laatste jaren) en is De Grote Chrétien Breukers-show. Niets meer dan dat. Breukers slotwoorden van zijn derde 'afscheidsstuk benadrukken dit:

“Ik zie iemand terug die iets wilde bereiken, iemand die tijdens het maken van een tekst het gevoel kreeg dat hij door alle tijdlagen heen viel, en zowel in het heden, het verleden als de toekomst kon leven - als hij maar schreef.”

Breukers' complete 'Afscheid van De Contrabas (3): Tien jaar bloggen' staat op:
http://www.decontrabas.com/de_contrabas/2015/08/afscheid-van-de-contrabas-3-tien-jaar-bloggen-.html

Naar: Overzicht van de afscheidsartikelen.

naar boven

---

Noten

¹ Chrétien Breukers. '21 augustus 2005 - 21 augustus 2015 - kroniek van een aangekondigd afscheid'. De Contrabas, 27-04-2015.
http://www.decontrabas.com/de_contrabas/2015/04/21-augustus-2005-21-augustus-2015-kroniek-aangekondigd-afscheid.html
² Gesprekken en correspondentie Bart FM Droog - Ton van 't Hof, 2014-2015.
³ Jan Pollet. Open brief. Tzum, 11-12-2011.
http://www.tzum.info/2011/12/nieuws-ingezonden-brief-van-jan-pollet/
Zie ook: Historie De Contrabas, 2010. http://www.bartfmdroog.com/cb/historie.html#2010
⁴ Coen Peppelenbos. 'Nieuws: De Contrabas en Hanta gaan samen. Tzum, 02-12-2012.
http://www.tzum.info/2012/12/nieuws-contrabas-en-hanta-gaan-samen/
⁵ Liliane Waanders. 'Adieu Contrabas: Chrétien Breukers neemt afscheid'. Hanta.nl, 21-08-2015.
http://www.hanta.nl/hanta/2015/08/21/adieu-contrabas-chretien-breukers-neemt-afscheid/
⁶ Bouke Vlierhuis, e-mail aan Bart FM Droog, 12-06-2014.
⁷ In de literaire wereld betekent 'medewerker aan' dat iemand tenminste eenmaal een bijdrage levert aan een periodiek. Een 'vast medewerker'doet dat op regelmatige grondslag; en een 'redacteur' redigeert en plaatst stukken en is veelal betrokken in de besluitvorming rond plaatsing.
⁸ Internationale poëzie op Stanza.
http://www.decontrabas.com/de_contrabas/internationale_pozie_op_stanza/
⁹ Bart FM Droog. 'De Contrabas imprint van Uitgeverij Liverse en toch weer niet'. Dossier de Contrabas, 2014.
http://www.bartfmdroog.com/cb/historie.html#2014
¹⁰Windroosweblog. http://dewindroos.web-log.nl/ Van 17 november 2004 tot 20- augustus 2005 gerund door Chrétien Breukers. Tot eind mei was dit weblog gelieerd aan de Windroosreeks van uitgeverij Holland. Zie archiefopnames van dit weblog via: https://web.archive.org/web/*/http://dewindroos.web-log.nl/
¹¹ Zie Internet Archive. Windroosweblog, opname augustus 2005,
https://web.archive.org/web/20050831015451/http://dewindroos.web-log.nl/
¹² Tsead Bruinja. E-mail aan Bart FM Droog, 22-08-2015.

naar boven

---