versie: 5 februari 2017 - beginpagina Droog


Bloemen van het kwaad

'Habe geduld' - het Mutter-gedicht

door Jaap van den Born & Bart FM Droog

Oorsprong | 1938 | 1976 |

1977 | 2012 | 2016 |

conclusie | bronnen |

---

Georg Runsky

In het begin van de twintigste eeuw schreef de Duitse dichter Georg Runsky dit gedicht:

Het werd - zover bekend - voor het eerst gepubliceerd in zijn dichtbundel Blüthen des Herzens (circa 1906), en is daarna heel vaak herdrukt, in kranten, op ansichtkaarten, in parochiebladen, op rouwprenten. Klik hier voor groot formaat scans Links: omslag Blüthen des Herzens [ca. 1906]. Collectie Jaap van den Born. Boven: scans van originele gedicht. Het eerste couplet staat op bladzijde 9, het tweede op bladzijde 10 in het boek.

Aanvankelijk in Gotisch schrift, later ook in leesbaarder letter:

Habe Geduld Wenn Deine Mutter alt geworden Und älter Du geworden bist, Wenn ihr, was früher leicht und mühlos, Nunmehr zur Last geworden ist, Wenn ihre treuen, lieben Augen Nicht mehr wie einst ins Leben seh'n, Wenn ihre Füße, krafgebrochen, Sie nicht ertragen mehr beim Geh'n,— Dann reiche ihr den Arm zur Stütze, Geleite sie mit froher Lust; Die Stunde komt, da Du sie weinend Beim letzten Gang begleiten mußt. O hab' Geduld mit ihrem Leben, Das Gott sie noch zu leben heißt, Erfreue sie mit tausend Freuden, Wenn Du sie zu erfreuen weißt. Und frägt sie Dich, so gieb ihr Antwort Und frägt sie wieder, sprich auch Du Und frägt sie nochmals, steh ihr Rede Nicht ungestüm, in sanfter Ruh'. Und will sie Dich nicht recht verstehen Erklär' ihr alles froh bewegt — Die Stunde kommt, die bittre Stunde, Da Dich ihr Mund nach nichts mehr frägt. Georg Runsky, [ca. 1906]

naar boven

Tot op de dag van vandaag wordt het bij uitvaarten in het Duitse taalgebied gebruikt. Waarbij, zoals wel vaker met 'rouwpoëzie' gebeurt, de tekst vaak in verbasterde vorm wordt afgedrukt en de naam van de auteur wegvalt.

George Runsky (1866- ? ) was in zijn tijd een bekend auteur en componist; nog in 1932 werd werk van hem via de Duitse radiozenders ten gehore gebracht. Niemand haalde het in zijn hoofd om het Mutter-gedicht aan iemand anders dan aan hem toe te schrijven.

(Radioprogramma, Algemeen Handelsblad, 26 augustus 1932)

naar boven

Oostenrijk, 1938

Op 14 mei 1938 drukte het te Wenen gevestigde weekblad Agrarische Post het Mutter-gedicht van Georg Runsky af. Ditmaal stond niet zijn naam, maar die van Adolf Hitler onder het gedicht.



Dat gebeurde ongeveer een maand na de Anschluss, de annexatie van Oostenrijk door Hitler-Duitsland. De Agrarische Post was daardoor van Oostenrijkse periodiek in een Duits tijdschrift veranderd.

	Nu was de pers in Hitler-Duitsland gelijkgeschakeld. Alle belangrijke stukken die in de Duitse pers werden gepubliceerd werden van hogerhand aangestuurd, precies zoals in Nederland tijdens de bezetting gebeurde. Die berichten verschenen dan ook in álle kranten. Nu is dit de enige publicatie uit 1933-1945 waarin het Runskygedicht aan Hitler toegeschreven is. Dat is veel-zeggend.
Klik op gedicht voor originele versie; in het blad op twee kolommen afgedrukt.

Onder het gedicht stond dit:

Vertaling: "Dit aangrijpende gedicht is eens door niemand anders geschreven dan Adolf Hitler, wiens moeder, Klara Hitler, al op 48-jarige leeftijd (op 21 december 1907) gestorven is."

De redacteur die dit geschreven heeft moet dat op eigen initiatief gedaan hebben. Immers; als dit op een door Goebbels' Propagandaministerie gestuurde oekaze berust had, zou het gedicht plus onderschrift in álle kranten en weekbladen zijn verschenen. Quod non.

Naam en lot van de desbetreffende redacteur zijn ons niet bekend.

naar boven

Na de oorlog: bij Moederdag en bij uitvaarten

Ook na de oorlog blijft het gedicht populair. Het wordt gebruikt op Moederdag, bij uitvaarten, in rouwadvertenties. Zoals in bijvoorbeeld deze:
Bron: Advertentie. Volksfreund.de, Trier (D). 24 januari 2013
http://anzeigen.volksfreund-servicecenter.de/anzeigen/2013_01_24/1816613_1.pdf

naar boven

1976 - Toeschrijving aan Hitler

In 1976 publiceerde de Amerikaanse historicus John Toland (1912-2004) zijn bekende Hitlerbiografie. Daarin schrijft hij (blz. 180-181) dat Hitler in 1923 in een huurkamer aan de Thierschstrasse in München woonde:

"In this dingy room he must have thought of his mother and her tragic death, for he wrote about it that year in a poem entitled 'Think of It!' Stripped of its amateurish sentimentality, it probed revealingly."

Toland presenteert vervolgens een Engelse vertaling van Runsky's Muttergedicht, als zijde een authentiek Hitlervers. Als bron geeft hij op: "'When your mother has grown older...' Rehse Collection^a, 791, Library of Congress."

When your mother has grown older, And you have grown older, When what was formerly easy and effortless Now becomes a burden, When her dear loyal eyes Do not look out into life as before, When her legs have grown tired And do not want to carry het any more — Then give her your arm for support, Accompany het with gladness and joy. The hour will come when, weeping, you Will accompany her on het last journey! And if she asks you, answer her. And if she asks again, speak also. And if she asks another time, speak to her Not stormily, but in gentle peace! And if she cannot understand you well, Explain everything joyfully; The hour will come, the bitter hour When her mouth will ask no more! [cursivering en ontbreken witregels als in Tolands boek]

Mogelijk was Toland op het verkeerde been gezet door de memoires van Hitlers jeugdvriend August Kubizek, die immer al in 1953 geschreven had dat Hitler als puber versjes maakte. Hoe het ook zij, een jaar later, in 1977 stelt de Amerikaanse pseudowetenschapper Robert L.G. Waite in navolging van Toland dat het Mutter-gedicht door Hitler geschreven zou zijn.¹ Hij gebruikt het vervolgens om allerhande theorieën over Hitler en diens moeder op te hangen.

naar boven

1977 - Neonazi's

Ook neonazi's beweren dat het door Toland opgedoken Muttergedicht een origineel Hitlergedicht is. Waarom ze dat doen is duidelijk: ze willen ermee aantonen dat Hitler, hoewel die misschien wat onprettige kanten had, bovenal een zachtaardig mens was, die intens veel van zijn moedertje hield. Een toeschrijving uit politieke motieven, dus.

Hoogstwaarschijnlijk gebeurde dit vanaf 1977, toen de Duitse vertaling van Tolands biografie in omloop kwam, met daarin meerdere overduidelijk ten onrechte aan Hitler toegedichte verzen. In ieder geval misbruikten neonazi's het vanaf 2002, toen een van de samenstellers van dit artikel voor het eerst het Muttergedicht kreeg voorgelegd - door de latere schrijver van het nawoord van een in 2016 verschenen boek², waarin de toeschrijving aan Hitler herhaald wordt. In dat jaar, 2002 dus, stond het Muttergedicht met de Hitlertoeschrijving al op neonazi-sites.

naar boven

Holsterhausen (D), 2012



In 2012 kwam het zogenaamde Hitler-Muttergedicht weer boven water. Uit een gebedenboek van een familie uit Holsterhausen (in het Ruhrgebied) was een blaadje gevallen, waarop een met potlood geschreven versie van het gedicht stond, met daarboven 'von Adolf Hitler (1923)'. Op het velletje stond ook in inkt een naam: Frau Carolina Pohle.

Het papiertje wordt getoond en staat beschreven op een site die gemaakt wordt door lokale historici uit Dorsten, een plaats iets ten noorden van Ruhrgebied. Er is geen reden om te twijfelen aan het verhaal over de vondst van dat velletje papier.

Maar het bewijst alleen dat iemand (mevrouw Caroline Pohle?) het Runsky-vers heeft overgeschreven en het aan Hitler heeft toegedicht. Eind van dit verhaal, zou je zeggen.

naar boven

Bloemen van het kwaad (NL), 2016

De Nederlandse auteur Paul Damen lichtte in zijn boek Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators (2016) uitgerekend het verhaal op 'Dorsten unterm Hakenkreuz' uit, als aanvullend bewijs voor zijn stelling dat het 'Mutter'-gedicht een authentiek Hitlervers is zou zijn. Damen, blz. 197:

"Zoals bij elke Heiland is ook Hitlers gedicht omgeven door wonderen: een familie in Holsterhaus trof het handschrift, uitgeschreven in potlood, aan in een oud gebedenboek. Met jaartal 1923 en bijschrift: ‘van Hitler’. Een afschrift is geen bewijs. Maar wél een aanwijzing dat het toen al bestond."

In dit kleine citaat vallen al direct een paar dingen op. Damen geeft als locatie op: Holsterhaus. Het is Holsterhausen. Het jaartal op het papiertje zegt of bewijst helemaal niets. Damen verzwijgt óók waar hij het verhaal gevonden heeft. Nogal logisch, want de versies van het Muttergedicht op de Dorstensite (2012) als op de neonazisite Storm.org (2013) verschillen qua bewitregeling nogal van elkaar en van Damens versie (2016).



Een (beknopt) overzicht van de verschillende versies naast het origineel staat op http://www.bartfmdroog.com/droog/dd/hitler_breed.html#2

naar boven

Slotstuk van bizar verhaal

Wat Damen over het opduiken van het Mutter-gedicht in Holsterhausen vertelt is peanuts vergeleken bij wat hij verder over dit gedicht opdist.

"Dan Hitlers ultieme moederdaggedicht 'Denk' es'. Zelden heeft een gedicht van Hitler zoveel populariteit opgeleverd zonder dat men weet wie het schreef. Het gedicht is, gedrukt als prent of wand­tegel, volledig onderdeel van de Duitse cultuur geworden. Hitler hangt daarmee nog immer in ontelbare huiskamers. Moge alles wat hij liet bouwen voor de eeuwigheid van het Duizendjarige Rijk verpulverd zijn, dan staat dit gedicht nog als een huis." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 196.

Hij stelt dus dat het om een authentiek Hitlergedicht gaat, waarvan niemand weet wie het schreef. Dit is dubbele onzin: tot op de dag van vandaag wordt het Mutter-gedicht regelmatig in Duitstalige parochiebladen afgedrukt, mét de naam van de werkelijke auteur.³

"Het staat in elk geval niet vast dat het nep is. Maar dat wil ook niet zeggen dat honderd procent zeker is dat het ook door Hitler geschreven is. De beide proffen voeren de eerste twee coupletten op als authentiek; wij sluiten ons daarbij aan." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 196.

Het gedicht is inderdaad niet nep: het bestaat echt, en het is honderd procent zeker dat het niet door Adolf Hitler geschreven is. De eerste twee coupletten zijn - op de verbasteringen na - authentiek. Van Runsky. De 'beide proffen' die Damen hier als getuigen opvoert zijn de historici Eberhard Jäckel en Axel Kuhn, de samenstellers van het boek Hitler. Sämtliche Aufzeichnungen. 1905-1924 (1980). Echter, beide heren zeggen iets totaal anders over álle Hitlergedichten in hun boek, dan wat ze volgens Damen beweren:

"Die Wiedergabe erfolgt ohne Prüfung der Frage, ob die Texte von Hitler verfasst oder nur abgeschrieben wurden oder sich Teilweise auf andere Vorlagen stützen. Den es erschien den Herausgebern jedenfalls bemerkenswert, dass Hitler Gedichte schrieb oder abschrieb."" (blz 36/37) Vrij vertaald: "We hebben die teksten opgenomen zonder te onderzoeken of ze door Hitler geschreven of alleen overgeschreven zijn of deels op weer andere teksten gebaseerd zijn. We vonden het hoe dan ook opmerkelijk dat Hitler gedichten schreef of overschreef."

Mag hieruit geconcludeerd worden dat Damen het boek van Jäckel en Kuhn nooit onder ogen heeft gehad? Er is veel wat daarop wijst.

Nu werd er na het schandaal rond de vervalste Hitlerdagboeken in 1983, veel kritiek geweest op Eberhard Jäckel.⁴ Het is meer dan aannemelijk dat alles wat Paul Damen beweert over Jäckels en Kuhns boek gebaseerd is op wat critici over dat boek schreven, en niet berust op eigen waarneming.

naar boven

Let wel: Damen beweert dus heel stellig, in tegenstelling tot de twee 'proffen', dat het Muttergedicht authentiek is. Zonder enig voorbehoud. Hij continueert:

"De Hitlerbiograaf Werner Maser geeft het gedicht in zijn boek Fälschung, Dichtung und Wahrheit über Hitler und Stalin het voordeel van der twijfel, dat is al wat." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 197.

Werner wie? Werner Maser - de Hitlerbiograaf die de schuld voor het bombarderen van steden in de Tweede Wereldoorlog bij de Britse regering legde - waarbij hij gemakshalve verzweeg wie verantwoordelijk was voor de bombardementen op Guernica, Warschau, Rotterdam, Londen, etcetera. Dezelfde Maser schreef ook dat de Duitse aanval op de Sojet-Unie een preventieve actie was. Stalin zou op het punt hebben gestaan Duitsland te binnen te vallen. Dus Hitler verdedigde zich alleen maar.⁵ Right - so much voor deze getuige.

naar boven

Nazi-sites

"Volgens veel nazi-sites is het gepubliceerd in de Münchener Morgenpost op 14 mei 1923. Althans: ze hebben een kopie.' Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 197.

Damen noemt deze sites niet bij naam. Google-zoektochten op de gemelde datum en de beginregel leverden geen resultaten op. Naar blijkt omdat Damen ook in deze simpele datering andermaal de plank misslaat. Op de site met de veelzeggende titel Terra Germania treffen we het Mutter-gedicht aan, met deze bronvermelding:

"Quelle Text: „Denk es“. Von der Morgenpost, München, 14. Mai 1925 [geplaatst in 2015] https://terragermania.com/2016/05/08/muttertag-bei-hitlers-denk-es-mutter-2/

Op de bekende neonaziste Stormfront.org staat het zo:

"Denk es," from the Sunday Morgenpost, Munich, May 14, 1925 [geplaatst in 2009] https://www.stormfront.org/forum/t556973/

Nu noemen deze twee bronnen twee verschillende krantentitels. Damen noemt weer een derde: Münchener Morgenpost. Nu heeft er een krant bestaan die zo heette, maar deze verscheen slechts van 18 juni 1921 tot en met 1 oktober 1922.⁶ Ergo: ook hierover beweert Damen nonsens.

Maar hoe komen die neonazi's dan bij die krantentitel en die datum? Die hebben ze verkeerd overgeschreven van weer een andere Hitler-parafernaliavervalser (of, beter gezegd: vervalsingenheler), August Priesack. Priesack, in de jaren dertig werkzaam bij het centrale archief van de NSDAP, verkocht na de oorlog talloze Hitlervervalsingen voor echt.^5a Priesack is de bron voor de datum en de krant, die vervolgens door Jäckel en Kuhn in Hitler. Sämtliche Aufzeichnungen bij hun 'Mutter-versie' werd vermeld: "in Sonntag Morgenpost (München) vom 14.5.1923."

naar boven

Meer ongerijmd bewijs van Damen

"Ook Robert George Leeson Waite komt in The Psychopathic God: Adolf Hitler met die datum." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 197.

Zucht. Deze Amerikaanse 'psychohistoricus', wiens auteursnaam overigens Robert G. L. Waite luidde, heeft het in zijn boek uit 1977 inderdaad op blz. 141-143 over het Mutter-gedicht, dat volgens hem uit 1923 zou stammen. Maar Waite’s uitspraken zijn zeer omstreden. En zijn conclusies zijn veelal gebaseerd op cirkelredeneringen, vertroebeld door tunnelvisie.⁷

naar boven

Bombardement?

"Maar de archieven van de Morgenpost zijn, het zal eens niet, getroffen door een bombardement – door een auteur dus die effectief het origineel van zijn eigen werk uitwiste." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 197.

Waar Damen dit bombardement op een niet bestaand archief vandaan haalt, waarbij exemplaren van een nooit in 1923 of 1925 verschenen krant vernietigd zouden zijn, is ons een raadsel.

naar boven

Entrez Ilse Hess-Pröhl

"De meest betrouwbare bron voor het origineel is, vreemd genoeg, behalve hun eigen dikke pil die het werk uitdrukkelijk niet als vervalst noteert, het instituut waar ook beide bovengenoemde professoren hun bronnen hadden: het Archiv des Instituts für Zeitgeschichte te München. In het archief daar ligt een notitie over de nagelaten papieren van Ilse Heß-Pröhl, de echtgenote van de bekende Rudolf Heß. Daar zit dat gedicht tussen." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 197.

In het Instituut bevindt zich inderdaad een aan Hitler toegeschreven exemplaar van Runsky's gedicht. Het gaat alleen niet om een notitie over de nagelaten papieren van mevrouw Hess, maar...

"Ilse Heß stuurt de tekst van dit gedicht eind 1978 (ze werd 95) aan Heinrich Heim, met enige vragen erbij." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 197.

Nu werd mevrouw Hess inderdaad 95 jaar oud. maar niet in 1978, zoals hier gesuggereerd wordt, maar in 1995 (ze werd op 22 juni 1900 geboren). In 1977-1978 correspondeerde ze met Heinrich Heim (1900-1988). Deze was een jeugdvriend van haar man Rudolf. Heim was nazi sinds 1920 en is vooral bekend geworden als stenograaf van Hitler, wiens tafelgesprekken hij notuleerde.

naar boven

Institut für Zeitgeschichte te München

Het is zíjn archief dat in het Institut für Zeitgeschichte te München bewaard wordt; het gaat beslist niet om 'een notitie over de nagelaten papieren' van Ilse Hess-Pröhl. In dat archief staat haar brief met het toegevoegde gedicht als volgt beschreven: "Schreiben I. Heß an Heim, 20.11.1978, mit verschiedenen Fragen zu Personen und R. Heß, Gedicht "Denk es" von A. Hitler beigelegt [1923]."⁸

Let op de [1923]. Dit is de wijze waarop bibliothecarissen en archivarissen aangeven dat het om ongedateerd materiaal gaat, het jaartal tussen de [ ] betreft dus een schatting. En dat het beslist niét om een door Hitler geschreven gedicht gaat, dat moge duidelijk zijn.

Wikipediaplagiaat en zelftegenspraak

Ongekend is de kolder die Damen vervolgens van de Duitse Wikipedia-pagina geplunderd heeft, en - het zou ook niet - als eigen werk presenteert:

Während der Inhaftierung von Hitler und Heß in Landsberg am Lech holte die in München lebende Ilse die handschriftlichen Manuskripte ihres Mannes – Hitler hatte Heß in der Haft Mein Kampf diktiert – per Fahrrad ab, um sie in München auf einer Erika-Schreibmaschine abzu-tippen.

Die Ilse kennen wij weer omdat ze, Toen Hitler en Heß vanwege hun couppoging 264 dagen vastzaten in Landsberg am Lech, de door Hitler aan haar man gedicteerde tekst van wat Mein Kampf zou worden op de fiets ophaalde en thuis in München op een Erika-typemachine uittikte. In exact dezelfde periode werd dit gedicht gepubliceerd.

Nu zaten Adolf Hitler en Rudolf Hess inderdaad enige tijd samen gevangen in Landsberg. In 1924. Na de Bürgerbraukellerputsch van 8/9 november 1923. Hitler schreef tijdens zijn detentie Mein Kämpf. Hij tikte het zelf, met twee vingers. Op een typemachine, die hij na toestemming van de gevangenisdirectie, in de gevangenis had laten bezorgen.^8a

De mythe dat hij het boek aan Rudolf Hess en anderen gedicteerd zou hebben, stamt uit de memoires van Otto Lurker, een van de gevangenisbewakers.^8b

De Ilse, waar Damen het over heeft, bezocht haar latere man Rudolf soms in die gevangenis. Ze was in 1924 op geen enkele wijze betrokken bij het uittikken van Mein Kämpf. Noch in de gevangenis, noch in München. En om het nog vreemder te maken: eerst betoogt Damen uitvoerig dat Hitler zijn Muttergedicht op 14 mei 1923 publiceerde - bijna zes maanden vóór de novemberputsch. En nu is het opeens: ergens in 1924.

Maar voor Damen is hiermee het verdraaien van de geschiedenis nog niet afgelopen. Hij continueert:

"Als intimi van Hitler geen grote vraagtekens zetten bij het gedicht, namen ze aan dat het geen nep was en kunnen wij in hun voetsporen hetzelfde doen." Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 198.

In werkelijkheid hebben we geen idee of Heim aan Ilse Hess een antwoord heeft geschreven, en als hij dat al gedaan had, dan hebben we nog steeds geen idee of dat gedicht besproken is. En als dat wel onderwerp van een eventueel antwoord geweest zou zijn, dan zegt dat nog niks. Want, herhalen we uit den treure, George Runsky had het geschreven, niet Hitler.

Mogelijk kende Hitler het wel; diens biograaf Toland meldt dat hij tijdens zijn gevangenschap in Landsberg 1923-1924 heel veel post kreeg. Ook boeken, en tenminste één dichtbundel.⁹ We weten dat het gedicht van Georg Runsky op ansichtkaarten in omloop was - en het zal, áls Hitler het ooit onder ogen heeft gehad, hem zeker aangesproken hebben. Maar dit al is speculatie.

De Hitler-Moederdagmythe

Hier stuiten we trouwens op een andere Hitlermythe. Hij zou in 1933 Moederdag ingevoerd hebben. Ook dat klopt niet; dit geschiedde al in 1923, tien jaar vóór Hitler aan de macht kwam. Maar dit terzijde.¹⁰

naar boven

Meer over mevrouw Hess

Paul Damen schrijft overigens nog meer over mevrouw Hess:

"Die Ilse kennen wij weer omdat ze, toen Hitler en Heß vanwege hun couppoging 264 dagen vastzaten in Landsberg am Lech, de door Hitler aan haar man gedicteerde tekst van wat Mein Kampf zou worden op de fiets ophaalde en thuis in München op een Erika-typemachine uittikte. In exact dezelfde periode werd dit gedicht gepubliceerd. " Paul Damen, Bloemen van het kwaad, blz. 197.

Nu huwden Ilse Pröhl en Rudolff Hess eerst in 1927, toen hij en Hitler alweer op vrije voeten waren. Maar belangrijker: eerst stelt Damen dat het gedicht op 14 mei 1923 gepubliceerd zou zijn. In deze passage schrijft hij echter dat het in druk verscheen in exact dezelfde periode als die waarin Hitler en Hess in Landsberg gevangen zaten. Maar dat was pas ná de putsch van 8 en 9 november 1923. Exacter gezegd: pas vanaf medio 1924, want Hess zat aanvankelijk elders gevangen.

Overschrijven van Wikipedia

Ilse Pröhl heeft in de gevangenis van Landsberg wel Hitler en Hess bezocht.¹¹ Maar dat ze na die bezoeken Hitlers teksten meesmokkelde om thuis over te tikken, en dan nog wel op een bepaald merk typemachine - die teksten waren immers al uitgetikt - is complete kolder. Heeft Damen dit dan verzonnen? Nee, hij heeft die passage van Wikipedia geplukt:

	"(...) die handschriftlichen Manuskripte ihres Mannes – Hitler hatte Heß in der Haft Mein Kampf diktiert – per Fahrrad ab, um sie in München auf einer Erika-Schreibmaschine abzutip-pen."		"(...) de door Hitler aan haar man gedicteerde tekst van wat Mein Kampf zou worden op de fiets ophaalde en thuis in München op een Erika-typemachine uittikte."
	Ilse Hess-lemma. Wikipedia. Vversie 26-12-2016. https://de.wikipedia.org/ wiki/Ilse_He%C3%9F		Paul Damen Bloemen van het kwaad, blz. 197.

naar boven

Conclusie

Uit alles wat Paul Damen over en rond het Mutter-gedicht beweert wordt duidelijk wat zijn bronnen waren: Wikipedia, nazisites, een enkele serieuze site en een handjevol boeken van zéér omstreden auteurs. Serieuze werken is hij rigoreus uit de weg gegaan. Met geen woord rept hij over de Hitlerbiografieën van onomstreden Hitlerspecialisten als Konrad Heiden, Allan Bulloch, Joachim Fest, Ian Kershaw, Robert Payne, Thomas Weber enz.

Alleen de Hitlerbiografie van John Toland en Ilrich [sic!] noemt hij, maar zodanig dat het direct duidelijk is dat hij ook die boeken nooit heeft ingezien.¹²

En dat allemaal om te bewijzen dat een gedicht, waarvan de echte auteur al meer dan een eeuw bekend is, van Hitler stamt. Tsja.


© Jaap van den Born en Bart FM Droog
Nijmegen / Eenrum, december 2016/februari 2017

naar boven

---

Noten (zie ook bronnen)

^a Rehse Collection, Library of Congress (Washington D.C.).
[Rehse Collection and Nazi Miscellany, including original photographs, typescripts, propaganda, calendars, books, etc.] Ca. 1915 tot 1947. Ca. 850 items. Verzameld in 1946 door officials van het Library of Congress. Library of Congress Control Number 2010651959.
Het gedicht is item 791.
https://www.loc.gov/item/2010651959/
¹ Robert G.L. Waite. The Psychopathic God: Adolf Hitler. Basic Books, New York, 1977. XX, 482p. Blz 141-143 over het Muttergedicht.
In The American Historical Review, Vol. 83, No. 3 (Jun., 1978) verscheen een recensie over dit boek door Gerhard L. Weinberg. Over de Mutter-gedichtpassage merkte deze dit op:

² Paul Damen. Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators. Samenstelling en vertaling Paul Damen. Koppernik, [Amsterdam], [2016], 517 p. 2de druk [1e druk 2016].
³ Lothar Klinges. Uitvaartdienst Elisabeth Herbrand-Sody, Weywertz (B), 12 juni 2000.
NN. Die Kirche. Diözesanblatt der liberalkatholischen Kirche für den deutschsprachigen Raum. Wien, 2010. Nr. 205. 2010 / Nr. 2. 55. Jahrgang. Blz. 11.
http://diekirche.liberalkatholische-kirche.de/Kirchenzeitung%20web%202010-2.pdf
⁴ Heinz Höhne: "Kaum aber war sein Buch erschienen, da wies die Fachkritik der Kollegen nach, daß zahlreiche der dort veröffentlichten Dokumente apokryph waren." Hitler-Texte. Fälschungen, wohin man sieht. Der Spiegel 19. Hamburg, 09-05-1983.
http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-14018106.html
⁵ Siegfried Schwarz. Recensie W. Maser: Fälschung, Dichtung und Wahrheit über Hitler und Stalin. H.-Soz-Kult. Humboldt-Universität, Berlin , 10-07-2004.
http://www.hsozkult.de/publicationreview/id/rezbuecher-4800
^5a Jonathan Jones. Fascist or forgery? The Guardian, London, 25-09-2006.
https://www.theguardian.com/world/2006/sep/25/secondworldwar
⁶ Zefys. Münchener Morgenpost. Staatsbibliothek, Berlin.
http://zefys.staatsbibliothek-berlin.de/zdb/titelnachweis/title/018464688/
⁷ Gerhard L. Weinberg, in: The American Historical Review, Vol. 83, No. 3 (Jun., 1978), pp. 753-756. Recensie van Robert G.L. Waites boek. Weinberg merkt o.a. op: “Essentially the reasoning is circular. Where there is evidence, or appears to be evidence, the enthusiasm of the author often seems to run ahead of reality. Whatever caution he exhibits when the evidence is first cited, its assured authenticity and significance constantly grow thereafter.”
⁸ NN. Heim, Heinrich. Bestand ED 416. Archiv. Institut für Zeitgeschichte, München-Berlin, [s.a. - ná 1988]. 10p.
http://www.ifz-muenchen.de/archiv/ed_0416.pdf
^8a Volker Ullrich. Adolf Hitler. Biographie. Band 1: die Jahre des Aufstiegs 1889-1939. S, Fischer Verlag, Frankfurt am Main, 2013. Blz 197.
^8a Volker Ullrich. Blz. 199.
⁹ John Toland. Adolf Hitler. 1976. Voor dit artikel is gebruik gemaakt van de in 1977 bij Ballantine Books. New York verschenen herdruk, 1373p. Opmerking over de aan Hitler in de gevangenis toegezonden bundel op blz. 248.
¹⁰ Heidrun Holzbach-Linsenmaier. Dem Führer ein Kind schenken. Die Zeit, Hamburg, 06-05-1994.
http://www.zeit.de/1994/19/dem-fuehrer-ein-kind-schenken
¹¹ John Toland. Blz. 269.
¹² Of heeft Damen het tóch over Ullrich, op blz 194?
Damen: "Zoals biograaf Ilrich droogjes noteert in de meest recente Hitler-bio." Indien ja, dan heeft hij het vermoedelijk over het in 2013 verschenen Adolf Hitler. Biograhie (Büchergilde Gutenberg, Frankfurt a. M. / Wien / Zürich). Nu verscheen Damens boek begin 2016. Damen kent - zo blijkt uit zijn plagiaat op de Paroolrecensie van Ullrichs boek, dat boek alleen van horen zeggen: opmerkelijke vondsten van Ullrich meldt Damen niet.
In 2015, dus ruim op tijd om door Hitlerkenner Damen in Bloemen van het kwaad opgemerkt te worden, verschenen Hitlerbiografieën van Clemens von Lengsfeld, Peter Longerich, Wolfram Pyta, Thomas Sandkühler, en ook verscheen dat jaar de naar het Duits vertaalde NKWD-dossier over Adolf Hitler (Das Buch Hitler) - óók te beschouwen als een biografie, uitgebracht door Henrik Eberle en Mathias Uhl. En dan zwijgen we nog over het grote aantal deelstudies. Damen noemt ze niet, Damen kent ze niet.

naar boven

---

Bronnen = Quellen = Sources

Deutsche Nationalbibliothek, Frankfurt/Leipzig

John Toland. Adolf Hitler. 1976. Voor dit artikel is gebruik gemaakt van de in 1977 bij Ballantine Books. New York verschenen herdruk, 1373p.

Robert G.L. Waite. The Psychopathic God: Adolf Hitler. Basic Books, New York, 1977. XX, 482p.

Gerhard L. Weinberg, in: The American Historical Review, Vol. 83, No. 3 (Jun., 1978), pp. 753-756. Recensie van Robert G.L. Waites boek:

Eberhard Jäckel en Axel Kuhn (samenstelling). Hitler. Sämtliche Aufzeichnungen. 1905-1924. Deutsche Verlags-Anstalt, 1980. 1315p.

John Toland. Adolf Hitler [Duitse vertaling]. Uit het Engels vertaald door Uwe Bahnsen. Lübbe, Bergisch Gladbach, 1977, 1204p; herdruk 1981, 2 Delen. 1. [1889-1938]. 2. [1938-1945].

Heinz Höhne. Hitler-Texte. Fälschungen, wohin man sieht. Der Spiegel 19. Hamburg, 09-05-1983.
http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-14018106.html

NN. Heim, Heinrich. Bestand ED 416. Archiv. Institut für Zeitgeschichte, München-Berlin, [s.a. - ná 1988]. 10p.
http://www.ifz-muenchen.de/archiv/ed_0416.pdf

Adolf Hitler: Geliebter Führer. Acht Artikel über Hitler und Sieben Gedichte von Hitler. Zusammengestellt aus dem NS KAMPFRUF 1990-1994. NSDAP/AO, Lincoln, NE (USA), 2000.
Verzameling onterecht aan Hitler toegeschreven verzen, uitgebracht door Amerikaanse neonazi-uitgeverij.
http://der-fuehrer.org/bucher/deutsch/Adolf_Hitler-Geliebter_Fuehrer.htm

Lothar Klinges. Uitvaartdienst Elisabeth Herbrand-Sody, Weywertz (B), 12 juni 2000. Op: Predigten aus dem Leben gehalten. Pffarrverband Bütgenbach (B).
http://www.buetgenbach.eu/predigten/predigtkaau00.htm

Werner Mäser. Fälschung, Dichtung und Wahrheit über Hitler und Stalin. OLZOG Verlag, München, 2004. 478p.

Siegfried Schwarz. Recensie W. Maser: Fälschung, Dichtung und Wahrheit über Hitler und Stalin. H.-Soz-Kult. Humboldt-Universität, Berlin , 10-07-2004.
http://www.hsozkult.de/publicationreview/id/rezbuecher-4800

'Grisu'. Opmerkingen bij 'Denk' es'. Forum Axis History.com, 12-01-2008.
http://forum.axishistory.com/viewtopic.php?t=131946

Walther Johann von Löpp. Biographical Time-Line of the infamous Adolf Hitler. Edited by Levi Bookin. 2011-2015.
http://comicism.tripod.com/prophitbio01.html

Hans Renders. Nieuwe biografie van Hitler door Volker Ullrich is één van de beste. Het Parool, 18-09-2014.
http://www.parool.nl/recensies/nieuwe-biografie-van-hitler-door-volker-ullrich-is-een-van-de-beste~a3750386/

NN. Hess, Rudolf. Idolaat van Hitler. Go2war2.nl. Stiwot, Badhoevedorp, 2016.
"Ook was Hess belast met de redactie van het tweede deel van Mein Kampf. Opvallend is dat Plöckinger ontdekte dat Ilse Pröhl, de latere vrouw van Hess, eveneens betrokken was bij de totstandkoming van het boek van Hitler. Haar bijdrage was echter niet groot en bestond voornamelijk uit het doorvoeren van kleine inhoudelijke en stilistische aanpassingen."
http://www.go2war2.nl/artikel/3824/Hess-Rudolf.htm?page=3

Bart FM Droog. De farce van Hitlers verzen. NPE Nieuwsblog, [Eenrum], 20-02-2016.
http://nederlandsepoezie.eu/?p=3030

Paul Damen. Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators. Samenstelling en vertaling Paul Damen. Koppernik, [Amsterdam], [2016], 517 p. 2de druk [1e druk 2016].

Vertaling van Damen afgedrukt in: 't Vijverblad. Nieuwsbrief van HSB De Vijverhof. Capelle. Nummer 93, april 2016.
http://www.hsbdevijverhof.nl/Bestand/10911/13/nieuwsbrief%2093