|
|
versie: 02-05-2017 - naar inhoudsopgave | CCT | www.waarheidsvinding.com
Hoe komt het dat er zoveel mis gaat? Aan de instelling van de meeste mensen kan het niet liggen. Iedereen die bij de politie of justitie werkt, wil dat een misdrijf wordt opgelost. Bij moordzaken klaagt niemand als er voor een zaak moet worden overgewerkt. En er is niemand die een bepaalde persoon er met opzet bij wil lappen. De oorzaak ligt dus niet bij de mensen, dan moet het in de organisatie zitten. Op de werkvloer heb je veel vakmensen en een paar vakidioten nodig. Mensen die het een eer vinden hun werk volgens de regelen der kunst te doen. Die de ontwikkelingen in hun vakgebied volgen omdat het hun interesse heeft. Ze doen dit ook in hun vrije tijd, het is immers hun hobby. Deze mensen gaan voor kwaliteit, alleen het beste is goed genoeg. Binnen kleine bedrijven kunnen deze mensen hun gang gaan, aan hen wordt de uitvoering van het werk toevertrouwd. Wordt de organisatie iets groter, dan wordt de beste van de vaklui de organisator van de werkzaamheden en kan dat op basis van zijn kennis en ervaring 'fluitend' doen. Wordt de organisatie nog groter, dan komen er managementlagen boven de werkvloer. De managementlaag wordt niet gevormd uit mensen die hun vak goed verstaan, maar uit mensen die gekozen zijn op basis van hun kwaliteiten als manager. Bij een heel groot bedrijf bestaat de bovenlaag uit mensen die vrijwel niets weten van de uitvoering van het werk. Maar de managers hebben wel meer macht dan de uitvoerenden. Ze beoordelen het werk, terwijl ze daar minder verstand van hebben dan de mensen die het moeten uitvoeren. Er ontstaat een ander criterium om de kwaliteit van de organisatie te meten. En dat is het imago van het bedrijf in de buitenwereld. Een goede naam levert meer werk en minder bemoeienis van anderen op. Bij kleine bedrijven wordt het imago bepaald door het vakmanschap van de vaklui, bij grote bedrijven is het de vaardigheid van de managers om het imago van het bedrijf hoog te houden. De meeste managers maken vervolgens de fout dat zij alles willen controleren wat er in hun bedrijf gebeurt. Voor deze controle is het nodig dat er regels en protocollen komen waarin wordt bepaald hoe het werk dient te worden uitgevoerd. Het werk wordt er niet beter door, wel beter controleerbaar. De mensen op werkvloer klagen steen en been dat de managers het plezier in hun werk vergallen en dat leidt tot een lagere motivatie. Ook de selectiecriteria voor nieuwe uitvoerenden en leidinggevenden op een lager niveau worden aangepast. Voor de uitvoerenden wordt hun plooibaarheid in de organisatie belangrijker gevonden dan hun vakkennis. Voor de leidinggevenden daarboven wordt het belangrijk gevonden dat ze kritiek vanuit de lagere echelons smoren en dat zij alle directieven van boven gehoorzaam uitvoeren. Wie zich hiertegen verzet, ligt eruit. Kritiek op collega's of de organisatie wordt gezien als nestbevuiling en de kans wordt groot om tegen minder prettige maatregelen op te lopen. Angst voor reputatieverlies Het beschreven proces doet zich in veel bedrijven voor. Binnen een hiërarchische organisatie, zoals de politie, werkt een dergelijke bureaucratisering meer verstikkend dan in een open democratische organisatie als de universiteit. Een open kritische houding is binnen de universiteit, althans tussen wetenschappers, gemeengoed. Deze houding wordt door de meeste politiemensen minder gewaardeerd omdat de kritiek wordt opgevat als gericht op hun persoon en niet gezien wordt als middel om de kwaliteit van het werk te verbeteren. Iemand met een horzelfunctie moet in zo'n organisatie wel in de problemen komen. In het begin was ik als vreemde eend voor de meeste politiemensen interessant. Zij waren benieuwd of iemand vanuit de universiteit ook iets wezenlijks kon bijdragen aan de dagelijkse praktijk. Bovendien kwam ik van een vakgroep die zich meestal kritisch uitliet over het effect van de inspanningen van politie en justitie. Dat zal de oorzaak zijn geweest dat ik door veel van de nieuwe collega's werd gewaarschuwd, dat de politie niet vanuit een ivoren toren opereerde, maar werkte in de dagelijkse praktijk. En dat zij met feiten te maken hadden en niet met zwevende theorieën. Na een paar jaar werd mij duidelijk dat ik mij meer aan de feiten hield dan degenen die mij hadden gewaarschuwd voor zweverigheid. Wanneer de politie denkt zeker te weten wie de dader is, onderzoekt men alleen nog hoe de schuld van de verdachte kan worden bewezen. Mijn onderzoeksopleiding en -ervaring hadden mij echter geleerd om in een situatie waarin je iets denkt te weten extra voorzichtig te worden in je metingen. Mijn enthousiasme voor hun werk en hulpvaardige instelling zorgden ervoor dat ik werd geaccepteerd. Op het gebied van verhoor en doen van onderzoek had ik veel kennis in huis die zij niet bezaten. Zo werd ik op de werkvloer een gewaardeerde aanvulling. En dat is tot aan het einde zo gebleven. Voor de leidinggevenden lag dat anders. Ik liet een ander geluid horen dan ze wilden horen. Dat zal de reden wel zijn dat er geen of nauwelijks contact was tussen de politietop en mij. Dick Gosewehr en ik zijn zonder toestemming van een meerdere met de pers gaan praten over de Schiedammer parkmoord. Dat is ons duur komen te staan. Dat er een rem staat op het naar de pers stappen, valt heel goed te begrijpen. Het draagt niet bij tot de oplossing van een zaak indien details voortijdig naar buiten komen. Ook moet worden verhinderd dat de rechter voor de behandeling van een zaak door de media wordt beïnvloed. In ons geval speelde dat niet. Gevolgen voor de falende verantwoordelijken In de zaak van de Schiedammer parkmoord hebben het openbaar ministerie en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) bewust meegewerkt aan de veroordeling van een verdachte, terwijl DNA-onderzoek had uitgewezen dat hij de dader niet kon zijn. Het zou dan ook voor de hand hebben gelegen dat de mensen, die voor deze foute handelwijze verantwoordelijk waren, daarop zouden zijn afgerekend. Niets is minder waar. De advocaat-generaal, mevrouw Renckens, is inmiddels hoofdadvocaat-generaal, terwijl de officier van justitie, mevrouw Edelhauser, advocaat generaal werd. De rapporteur van het NFI is nog steeds in functie. Ook de rechercheurs, die verantwoordelijk waren voor de fouten in het onderzoek, kregen niet te maken met disciplinaire maatregelen. Zelfs de rechercheurs die het medeslachtoffer Maikel tijdens de verhoren volstrekt onheus hebben bejegend, zijn buiten schot gebleven. In plaats daarvan is de onderzoeker van het NFI, die de bal aan het rollen bracht, na een arbeidsconflict vertrokken. Verder zijn wij gestraft; Dick is teruggezet in functie, terwijl de leiding mijn contract voortijdig heeft opgezegd. Ger Souër, onze officier van justitie, werd eerst uit het managementteam van het OM gezet en, nadat hij het in de pers voor ons opnam, gedetacheerd naar Assen. Ten slotte kregen Cor Buffinga, Gé ten Have en Lex IJzerman, allen chefs van ons, een andere functie. Een positieve interpretatie hiervan zou tot de conclusie kunnen komen dat dit was omdat ze onze kritiek niet serieus hebben genomen. Gezien de reactie van de korpsleiding op ons 'wangedrag' ligt eerder voor de hand, dat deze drie verweten werd dat zij de zaak niet in de doofpot hebben kunnen houden. Niet deze mensen, noch Dick Gosewehr en ik, zijn het kind van de rekening. De nabestaanden zijn dat, doordat zaken onnodig langer op de plank zijn blijven liggen of er nog liggen. Om een paar voorbeelden te noemen. In januari 2005 zou een verdachte in de zaak Shirley Hereijgers worden aangehouden, zoals wij ook aan de moeder van Shirley hadden verteld. Zij heeft tot mei 2006 moeten wachten alvorens dit gebeurde en het verhoor is dusdanig uitgevoerd dat hij niet bekende en moest worden vrijgesproken. In het verlengde van deze zaak zou ook de verdwijning van Jolanda Meijer opnieuw worden onderzocht, wat door ons aan haar ouders is medegedeeld. Tot op heden heeft men naar aanleiding van nieuwe tips driemaal zonder resultaat gegraven op plekken waar zij zou zijn begraven. Een nieuw onderzoek heeft niet plaatsgevonden. De zaak-Marco is inmiddels verjaard, terwijl wij toestemming van de officier van justitie hadden om een verdachte aan te houden. Marco's moeder was hiervan al op de hoogte gesteld, zodat deze wending haar veel verdriet moet hebben gedaan. Voor alle nabestaanden geldt nu eenmaal dat hun leven na het misdrijf nooit meer hetzelfde wordt. Er gaat geen dag voorbij of zij denken aan wat hen is aangedaan. Dit bleek mij al uit gesprekken met hen toen ik nog bij de politie werkte, en het werd mij nogmaals duidelijk toen ik met een aantal nabestaanden sprak over het hoofdstuk dat over hun kind ging. Ik ben er niet aan ontkomen om soms in beschuldigende termen de handelingen van anderen te beschrijven. Beschuldigen schept afstand en overbrugt de tegenstelling niet, het maakt deze juist groter. Wanneer je doel is dat er iets ten goede verandert, is het verstandiger de ander te begrijpen en hem niet van kwade bedoelingen te betichten. Op een enkele uitzondering na heb ik geen slechte intenties ervaren bij mijn tegenstrevers. Iedereen, dus ook ik, heeft gekozen voor wat hij of zij op dat moment het beste vond. In die zin is er bij niemand sprake van schuld. Ik ben beschuldigd door de politie en dat begrijp ik. Het is een organisatie die gewend is om in termen van beschuldiging te denken en te handelen. Toch zou dit, wil men tot een betere organisatie komen, niet meer mogen voorkomen. Wie voor kwaliteit gaat, moet handelen vanuit empathie, niet vanuit antipathie. Wat betreft de gevolgen voor de falende personen in het vervolgingscircuit bij de Schiedammer parkmoord: beide officieren van justitie zijn inmiddels rechter geworden. Voor mij onbegrijpelijk. Van een rechter wordt verwacht dat hij of zij een onafhankelijk oordeel over een zaak kan vellen. Het lijkt mij overduidelijk dat beiden hebben bewezen daartoe niet in staat te zijn. 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | index | begrippenlijst | register |
|
